Powstał Zintegrowany System Informacji o Zlewni
Polscy i norwescy naukowcy wspólnie stworzyli Zintegrowany System Informacji o Zlewni, dający - za pomocą przeglądarki internetowej - dostęp do danych o sytuacji meteorologicznej oraz jakościowym i ilościowym stanie wód powierzchniowych i podziemnych w zlewni rzecznej.
System umożliwia dostęp nie tylko do bieżących i archiwalnych danych, ale również do prognoz w zakresie prezentowanych informacji. Narzędzie ma być pomocne w ocenie jakości i zasobności wód dla specjalistów i instytucji zajmujących się gospodarką wodną, planowaniem przestrzennym, ochroną środowiska, rolnictwem i lokalną gospodarką. Pomoże też służbom w sytuacjach kryzysowych.
W czwartek w Katowicach podsumowano trwającą od jesieni 2013 r. realizację projektu, w którym uczestniczyły: katowicki Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie oraz Norweski Instytut Badania Wód z Oslo. Wart blisko 4 mln zł projekt był finansowany z tzw. funduszy norweskich.
Obecnie dane gromadzone w ramach monitoringu ilościowego i jakościowego wód zwykle nie są dostępne online. "Ten problem rozwiązuje zaproponowane przez polskich i norweskich naukowców narzędzie informatyczne, które umożliwia dostęp do danych, w wybranych przedziałach czasowych, za pomocą przeglądarki internetowej" - poinformował koordynator projektu dr Czesław Kliś z Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych.
W ramach projektu przygotowano Zintegrowany System Informacji o Zlewni - CRIS dla zlewni rzeki Małej Wisły powyżej zbiornika zaporowego w Goczałkowicach oraz dla zlewni odcinka Wisły poniżej zbiornika do punktu wodowskazowego w Jawiszowicach.
System udostępnia w czasie rzeczywistym informacje oraz krótkoterminowe prognozy, a także dane archiwalne m.in. o sytuacji meteorologicznej (wielkości opadów), depozycji azotu z atmosfery, jakości i bilansie wód w zlewni, poziomie zwierciadła wód podziemnych, hydrodynamice i jakości wód zbiornika zaporowego, a także o natężeniu przepływu i poziomie wód w rzekach.
Istotnymi elementami systemu są modele matematyczne, wykorzystywane do symulacji stanu ilościowego i jakościowego wód powierzchniowych i podziemnych zlewni.
CRIS składa się z bazy danych i interfejsu użytkownika. Pobiera i łączy dane z monitoringu operacyjnego, dane przestrzenne obszaru (warstwy GIS) i dane z obserwacji radaru meteorologicznego. Do tego dochodzą wyniki obliczeń przeprowadzonych za pomocą sześciu modeli matematycznych, umożliwiające symulowanie przebiegu procesów zachodzących w atmosferze, wodach powierzchniowych (ciekach i zbiornikach wodnych) oraz wodach podziemnych.
Np. jeden z takich modeli dostarcza danych i krótkookresowych prognoz o wielkości spływu powierzchniowego i ładunku azotu oraz natężeniu przepływu w ciekach. Inny model pozwala obliczyć poziom zwierciadła wód podziemnych wraz z krótkoterminową prognozą. Z kolei narzędzia wizualizacji umożliwiają przedstawienie danych i wyników modelowania w formie statycznych lub animowanych map, tabeli oraz wykresów.
Naukowcy wskazują, że stworzone przez nich narzędzie może zapewnić wsparcie wdrażania unijnej Ramowej Dyrektywy Wodnej, której celem jest uzyskanie dobrego stanu wszystkich jednolitych części wód w UE.