PPK a PPE. Jak zyskać wyższą emeryturę i nie martwić się o przyszłość?

Za niecałe trzy miesiące w Polsce zacznie się emerytalna rewolucja. W lipcu 2019 r. będą wdrażane pierwsze Pracownicze Plany Kapitałowe, które są pomysłem rządu na zwiększenie wysokości przyszłych emerytur. PPK mają zmobilizować osoby pracujące do odkładania środków i ich pomnażania. Szacuje się, że mogą objąć aż 11 mln pracowników – mogą, ponieważ przystąpienie do programu jest dobrowolne. Tym bardziej rośnie konieczność uświadamiania Polaków co do ich przyszłości finansowej, zwłaszcza że obok PPK mamy taki instrument oszczędzania jak PPE, czyli alternatywny grupowy plan oszczędnościowy. Czym różni się PPK od PPE?

Zgodnie z obecnymi planami emerytalnymi pracownik będzie odkładać na swoją emeryturę wraz z pracodawcą. Celem obu programów, a mianowicie Pracowniczych Programów Emerytalnych i Pracowniczych Planów Kapitałowych, jest systematyczne i długofalowe oszczędzanie. Ich mechanizm jest podobny.

W przypadku PPE mówimy o odprowadzaniu składki podstawowej przez pracodawcę do wybranej instytucji finansowej, a wypłata oszczędności następuje dopiero po uzyskaniu wieku emerytalnego lub nabycia uprawnień emerytalnych. Pracodawcę obowiązuje ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o pracowniczych programach emerytalnych, ponadto musi zawrzeć umowę z reprezentacją pracowników, a następnie z instytucją finansową i zarejestrować program w Komisji Nadzoru Finansowego. Wysokość składki podstawowej jest ustalana na podstawie umowy zakładowej zawartej między pracodawcą a przedstawicielami pracowników i może być to procent wynagrodzenia (maksymalnie 7 proc.), określona kwota lub może być ona ustalona w sposób mieszany, czyli jako procent od pensji z określonym limitem (np. 6 proc., ale nie więcej niż 500 zł).

Program jest całkowicie dobrowolny i ogólnodostępny dla pracowników. Co ważne, środki są gromadzone niezależnie od ZUS i OFE. Składka podstawowa odprowadzana przez pracodawcę w ramach PPE jest zwolniona ze składki na ubezpieczenie społeczne, jednak stanowi przychód pracownika, dlatego naliczany jest od niej podatek dochodowy od osób fizycznych.

Zasadnicza różnica PPK dotyczy obligatoryjności – wprowadzenie Planu jest obowiązkowe i dotyczy tych pracodawców, którzy zatrudniają co najmniej 1 osobę. Każdy pracownik będzie do niego automatycznie przypisany, ale będzie miał prawo odstąpić od uczestnictwa w ciągu 3 miesięcy. Co więcej, w gromadzeniu oszczędności pomoże samo państwo, które dołoży na powitanie 250 zł oraz 240 zł po każdym roku. Wpłata na poczet przyszłej emerytury w przypadku PPK wyniesie: dla pracowników minimum 2 proc. podstawy składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz minimum 1,5 proc. dla pracodawców.

Dlaczego mamy tutaj dwa programy? PPE jest alternatywą dla tych pracodawców, którzy sceptycznie podchodzą do PPK. Podkreślmy, że nie ma jednego uniwersalnego rozwiązania dla wszystkich pracodawców, stąd różnice między PPK a PPE, które mają dać wybór pracodawcy. Kierować się on tu będzie zapewne kalkulacją opłacalności, ale znaczenie mają również kwestie elastyczności oszczędzania, co przynosi korzyści dla pracowników. Dodatkowo za PPE przemawia aktualna sytuacja na rynku pracy i rekordowo niska stopa bezrobocia.

Jacek Treumann, członek zarządu Esaliens TFI w wywiadzie dla serwisu Analizy.pl zaznaczył, że sporo wiadomo o PPK, ale nadal jest to nowy projekt, który musi sprawdzić się w praktyce. Dlatego wciąż obserwujemy duże zainteresowanie pracodawców PPE – Jest to rozwiązanie znane od 19 lat na rynku i sprawdzone na wszelkie możliwe sposoby, a znajomość mechanizmu to bardzo duża zaleta dla biznesu. Pracodawcom coraz trudniej rekrutować specjalistów, a obecność PPE w firmie wciąż stanowi przewagę konkurencyjną i czynnik efektywnie przyciągający talenty – wyjaśnił.

Skoro już przywołaliśmy firmę Esaliens TFI, warto zapoznać się z przygotowaną infografiką oraz z artykułem, który w prosty sposób wyjaśnia i punktuje różnice między PPK a PPE:

https://www.esaliens.pl/pl/mojaemerytura/blog/ppe-czy-ppk-jak-i-gdzie-odkladac

Na stronie ZUS dostępny jest kalkulator emerytury, za pomocą którego każdy z nas może szybko i łatwo obliczyć wysokość przysługującej emerytury. I to jest pierwszy krok do uświadomienia sobie, jakich mniej więcej świadczeń możemy spodziewać się w przyszłości. Narzędzie to wykorzystują również TFI, czyli Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych, które obsługują PPE czy PPK. To na szczęście nie wszystko. TFI udostępniają również narzędzia, które pozwalają określić szacunkową wysokość oszczędności na podstawie składek odprowadzanych zarówno w ramach pracowniczych programów, jak i indywidualnych programów oszczędnościowych typu IKE i IKZE, również obsługiwanych przez TFI.

Jednak o kalkulatorze emerytury nie wspominamy tylko dlatego, żeby zachęcić do własnych obliczeń. Otóż rząd przyjął projekt budżetu na 2019 rok, dzięki któremu sami jesteśmy w stanie wyliczyć podwyżki emerytur. Emerytury i renty są waloryzowane co roku, jednak w przypadku tego roku mówimy o dość sporych i odczuwalnych podwyżkach.

W projekcie ustawy budżetowej uwzględniono najróżniejsze wydatki. Wskaźnikiem waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2019 r. jest wartość 103,26 proc. Dla przeciętnego emeryta oznacza to, że wartość emerytury wzrośnie o 3,26 proc. W praktyce oznacza to, że najniższa emerytura z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wzrośnie o 26,55 zł netto. Wydaje się mało, ale eksperci, którzy obserwują sytuację emerytów i rencistów, komentują, że jest to jedna z najwyższych podwyżek od lat. Dochody budżetu państwa w 2019 roku mają wynieść 386,9 mld zł, co oznacza, że na waloryzację emerytur przeznaczone zostanie 1,8 proc. budżetu.

Ponadto rząd przyjął projekt „Emerytura Plus”, na którym skorzysta ponad 9 mln Polaków. Tak zwana 13. emerytura będzie wynosić 1100 zł brutto, co da do ręki 888 zł i zostanie wypłacona w maju ze standardowym comiesięcznym świadczeniem.

Nie zmienia to jednak faktu, że Polacy nadal nie spodziewają się wysokiej emerytury z ZUS i w obliczu dodatkowych wypłat i niskich podwyżek są świadomi, że przyszłość ich emerytury zależy od własnych oszczędności. Dlatego o odkładaniu na emeryturę dzisiaj myślą już 16-latkowie.

– Emerytura to kwestia międzypokoleniowa. Im wcześniej o niej pomyślimy, tym więcej szans na zebranie odpowiednich środków na jesień życia, ale dzięki odpowiedniej konstrukcji rozwiązań emerytalnych, korzyści i sens ekonomiczny z oszczędzania są w każdym wieku. Zatem nawet jeśli ktoś późno się zdecydował, to i tak może skorzystać – on na emeryturze lub jego rodzina, dziedzicząc środki bez konieczności odprowadzania podatku od spadków i darowizn – wyjaśnia Mateusz Szyłko z Esaliens TFI.

Według najnowszych doniesień między wysokością emerytur mężczyzn i kobiet jest głęboka przepaść. Jak donosi serwis Forsal, średnia emerytura przyznana w styczniu kobiecie była o 61,2 proc. niższa niż ta obliczona dla mężczyzny. Sytuacja jest spowodowana trzema czynnikami, a mianowicie kobiety mają przeciętnie niższe zarobki, tym samym odkładają mniej składek na kontach emerytalnych, ponadto utrzymuje się różnica między wiekiem emerytalnym kobiet i mężczyzn, a sam wiek emerytalny został obniżony.

Ile więc wyniosła średnio emerytura po raz pierwszy przyznana i wypłacona w styczniu 2019 r.? Była to kwota 2079,37 zł. Dla kobiet średnia ta wyniosła jednak 1681,26 zł, a dla mężczyzn – 2710,61 zł.
Ta ogromna dysproporcja nie jest niestety zjawiskiem nowym. Już w 2017 r. ZUS opublikował raport, z którego jasno wynikało, że kobiety mają przyznane niższe świadczenia niż mężczyźni. Dodatkowo magazyn „Fakt” (nr 5/2017) informował, że w parze z niską emeryturą większości Polaków idą wręcz ekstremalnie wysokie emerytury byłych sędziów, prokuratorów i funkcjonariuszy służb, którzy nie muszą płacić składek, a dostają nawet kilkanaście tysięcy złotych miesięcznie. Dość kontrowersyjnym faktem jest, że najmłodsza w Polsce sędzia-emerytka ma zaledwie 37 lat. Również i instytucje finansowe zauważają poważny problem z wysokością emerytur.

Tak na przykład Przemysław Gawlak, Dyrektor Biura Sprzedaży i Rozwoju Planów Emerytalnych Esaliens TFI SA (dawniej Legg Mason TFI SA) w programie „Money. To się liczy” podczas omawiania projektu emerytury obywatelskiej powiedział, że emerytura obywatelska ma sens wtedy, gdy zniesiemy przywileje emerytalne różnych grup zawodowych, takich jak górnicy i służby mundurowe. – To trudne z punktu widzenia już nabytych praw – dodał.

Takie doniesienia mają swoje odzwierciedlenie w braku zaufania do emerytur z ZUS. Tym samym zauważalny jest inny obiecujący trend, a mianowicie Polacy stają się coraz bardziej świadomi, że na własną emeryturę należy odłożyć dodatkowo, dlatego interesują się nie tylko indywidualnymi programami inwestycyjnymi, ale też programami emerytalnymi dostępnymi w zakładach pracy. Dowodzą tego statystyki – w latach 2015-2016 odsetek osób deklarujących oszczędzanie pieniędzy na własną emeryturę wzrósł z 5,7 do 12,5 proc.

Niekorzystne trendy demograficzne, brak zaufania do emerytury z ZUS, rosnące koszty życia – to wszystko wymaga zmian w podejściu do przyszłości emerytur. Już teraz polski system emerytalny budzi sporo kontrowersji i nie zapewnia seniorom godziwych świadczeń. Niezbędne są zatem zmiany i wprowadzenie pakietów świadczeń pracowniczych, które ułatwią i zachęcą do oszczędzania. Taką szansę dają właśnie PPE i PPK.

Źródła:

• https://forsal.pl/artykuly/1405134,miedzy-wysokoscia-emerytur-mezczyzn-i-kobiet-jest-gleboka-przepasc.html
• https://www.parkiet.com/Wiadomosci/180709968-PPK-czy-PPE-Wszystko-co-warto-wiedziec-o-pracowniczym-planie-kapitalowym-i-pracowniczym-programie-emerytalnym.html?gclid=Cj0KCQjw4fHkBRDcARIsACV58_EXWQQ5QEaaAOmzBtUcvQIXPzDNEtarc3z2HEecdMRJT8AKbRF9NXgaAiniEALw_wcB
• http://www.instytutemerytalny.pl/wp-content/uploads/2018/09/PPE-w-przeddzie%C5%84-wej%C5%9Bcia-w-%C5%BCycie-PPK-Wrzesie%C5%84-2018.pdf
• https://video.wp.pl/i,taka-sama-emerytura-dla-wszystkich-to-pozbawienie-przywilejow,mid,2019307,cid,2303868,klip.html?ticaid=11bb1d&_ticrsn=3
• http://sieradz.naszemiasto.pl/artykul/waloryzacja-emerytur-2019-zobacz-ie-wynosza-podwyzki,4959128,artgal,t,id,tm.html
• https://www.analizy.pl/fundusze/wiadomosci/23378/ppe-realna-alternatywa-dla-ppk.html
• https://alebank.pl/na-emeryture-moze-oszczedzac-juz-16-latek/
• https://businessinsider.com.pl/twoje-pieniadze/emerytury/kto-musi-zalozyc-ppk-a-kto-moze-uczestniczyc-w-ppk/lnjw7dj