Pracodawcy wciąż naruszają pracownicze prawa
Prawie 180 tysięcy decyzji nakazujących likwidację uchybień - tyle wydali inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy w ciągu ubiegłego roku. To skutek ponad 90 tys. kontroli u blisko 70 tys. przedsiębiorców.
Przedsiębiorcom nadal zdarza się nie honorować podstawowych praw pracownika: do terminowej wypłaty, odnośnie nawiązywania stosunku pracy, do ewidencji czasu pracy i innych. Inspektorzy PIP ostrzegają: sytuacja się nie poprawia. Niepłacenie nadal częste
Prawie 180 tysięcy decyzji nakazujących likwidację uchybień - tyle wydali inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy w ciągu ubiegłego roku. To skutek ponad 90 tys. kontroli u blisko 70 tys. przedsiębiorców.
W tej kwestii niewiele się zmienia od lat. – Niestety poziom naruszeń, jakich dopuszczają się pracodawcy, nie zmniejsza się. Może jedynie zmienia się ich zakres przedmiotowy, ale też nie w sposób znaczący - mówi Jolanta Zedlewska, rzecznik prasowy OIP w Gdańsku. Czego najczęściej dotyczą naruszenia? Okazuje się, że pracodawcy wciąż miewają kłopoty z wypłatami wynagrodzeń za pracę. Jak podawał w lipcu tego roku „Dziennik Gazeta Prawna”, w 2011 inspektorzy przyłapali co trzeciego kontrolowanego pracodawcę na przypadkach niewypłacania wynagrodzenia za pracę. Co czwartego – na opóźnieniach w tym względzie. Wśród pracowników PIP można posłyszeć opinie, że zjawisko niepłacenia pracownikom w tym roku jeszcze się nasiliło, choć konkretne dane będzie można poznać dopiero za jakiś czas. - Niepokojącą praktyką jest zwłaszcza często spotykana nieterminowość wypłat oraz dokonywanie przez pracodawców zaniżania wysokości wynagrodzenia i nielegalnych potrąceń – informuje Jolanta Zedlewska.
Świadectw, badań i szkoleń - brak
Pracodawcom zdarza się nie dbać nie tylko o pieniądze pracowników, ale także o ich świadczenia socjalne, bezpieczeństwo i higienę pracy. Do nieprawidłowości w nawiązywaniu i rozwiązywaniu stosunku pracy w ub. roku doszło, według inspektorów PIP, w 94 tys. przypadków. W sprawie czasu pracy zmuszeni byli interweniować w 50 tys. przypadków. Czego dotyczą wspomniane uchybienia? Pracodawcom zdarza się nie dbać na przykład o potwierdzenie na piśmie umowy o pracę. Pracownicy ze swej strony w wielu przypadkach obawiają się interweniować w tej sprawie, dlatego podobne sytuacje przeciągają się. Bywa, że nawet latami. Kłopoty pojawiają się też przy wystawianiu świadectw pracy – zawierają one nieprawdziwe lub nieścisłe dane, dotyczące np. wysokości wynagrodzenia, albo są wystawiane z opóźnieniem.
Zdarzają się przypadki pracy w godzinach nocnych i w święta bez zapłaty za nadgodziny i bez dni wolnych w zamian. Pracodawcy lekceważą też sprawy zdrowia pracowników – przyjmują ich do pracy bez stosownych badań lekarskich, nie wysyłają na szkolenia bhp.
Co z tym robić?
Jakiego rodzaju sankcje może stosować inspektor, gdy stwierdzi naruszenie przepisów? – To zależy od rodzaju nieprawidłowości, związanych z nimi zagrożeń oraz tego, czy niedopełnienie przez pracodawcę obowiązków zostało objęte odpowiedzialnością wykroczeniową – tłumaczy Jolanta Zedlewska. – Inspektor może skierować do pracodawcy nakaz, który zobowiąże go do zlikwidowania wskazanych w dokumencie nieprawidłowości, dotyczących np. obszaru bhp czy niewypłaconych świadczeń pieniężnych. Inspektor kieruje do pracodawcy nakaz natychmiast po zakończeniu kontroli. A nawet w jego trakcie, jeśli stwierdził sytuację zagrożenia życia lub zdrowia pracowników. Oprócz nakazu inspektor może regulować stwierdzone nieprawidłowości wystąpieniem.
Ale to nie wszystko. Inspektor może też wystawić pracodawcy mandat lub skierować do sądu wniosek o jego ukaranie. Może tak zrobić, jeśli pracodawca popełnia wykroczenie, np. nie płaci pracownikom za ich pracę. Takie wykroczenie może być ukarane grzywną od 1 tys. do 30 tys. złotych.
Zlecenie zamiast etatu
Innym naruszeniem, na które skarżą się pracownicy, jest zatrudnianie na umowę zlecenie osób, które pracują na zasadach kwalifikujących je do zatrudnienia na etacie. Na forach internetowych pracownicy zastanawiają się, co w takiej sytuacji może zrobić inspektor PIP. A jak może zadziałać sam pracownik?
- Wszystko zależy od sposobu realizowania pracy przez pracownika - tłumaczy rzecznik OIP w Gdańsku. - Jeśli wskazuje on w sposób jednoznaczny, że przesłanki do zatrudnienia na umowę o pracę są spełnione, a strony podpisały umowę innego rodzaju, np. zlecenia, to inspektor może skierować do pracodawcy wystąpienie. Wniesie w nim o zmianę umowy na umowę o pracę oraz o potwierdzenie jej warunków na piśmie.
Niestety wystąpienie nie jest decyzją, która kształtuje warunki zatrudnienia. Oznacza to, że pracodawca może nie zgodzić się z ustaleniami inspektora. Pracownikowi pozostaje wówczas złożenie pozwu do sądu pracy. - W postępowaniu pracownik będzie zobowiązany do przedstawienia dowodów, które potwierdzą pracowniczy charakter stosunku prawnego łączącego go z pracodawcą - wyjaśnia Jolanta Zedlewska.
TK, AS, WP.PL