Pracownik do zadań specjalnych

Niektóre zakłady produkcyjne i sieci gastronomiczne funkcjonują w taki sposób, że każdy pracownik przechodzi przez kilka stanowisk w firmie, a nawet przez wszystkie. Ma więc wiele umiejętności. Taki sposób prowadzenia biznesu sprzyja jego efektywności i należytemu wykorzystaniu całego personelu. Tak to też tłumaczy sieć marketów.

Przepisy nie zakazują

Chodzi o tzw. multiskillerów, czyli pracowników, którzy na co dzień pracują w administracji, a gdy zajdzie taka potrzeba, obsługują kasy lub rozkładają towary w sklepie. Przepisy nie zabraniają takiej formy zatrudnienia, ale kryją wiele pułapek.

Zdaniem adwokat Agnieszki Fedor, doradcy WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr, powierzenie pracownikowi dodatkowych obowiązków jest możliwe, ale skomplikowane. Multiskillerów trzeba skierować na dodatkowe szkolenia, w tym kursy bhp, badania lekarskie czy sanitarne. Dla małego pracodawcy to zbyt wymagające zadanie, ale u dużego racjonalność takiego postępowania tłumaczy efekt skali, bo w nagłych sytuacjach dysponuje większą liczbą mobilnych pracowników.

Umowa i szkolenia

Pierwsze, o czym musi pomyśleć pracodawca korzystający z wielozadaniowych podwładnych, to treść umowy o pracę lub aneks do niej. Dodatkowe obowiązki powierza po porozumieniu z pracownikiem lub wypowiadając dotychczasowy angaż.

– Najlepiej, by odpowiednio opisał nowy zakres zadań – radzi Sławomir Paruch, wspólnik w kancelarii Sołtysiński Kawecki & Szlęzak. Dla sprzedawcy bardziej przydatne okaże się określenie jego stanowiska szerzej – pracownik obsługi sklepu – oraz wyszczególnienie przykładowych obowiązków, np. rozkładanie towarów, obsługa klientów, ustalanie cen, przyjmowanie reklamacji.

Jeżeli jednak szef zleca nowe czynności na ponad trzy miesiące lub jeśli nie odpowiadają one kwalifikacjom pracownika, a zatrudniony godzi się na to, choćby przystępując do ich wykonywania, przyjmuje się, że doszło do zmiany umowy o pracę.

– Gdy nie ma pisemnej zgody podwładnego, modyfikacja może nastąpić w sposób dorozumiany – podkreśla Patrycja Zawirska, prawniczka w Bartłomiej Raczkowski Kancelaria Prawa Pracy. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 14 stycznia 2010 r. (sygn. I PK 155/09).

Wykonywanie pracy nie obejdzie się też bez odpowiedniego szkolenia bhp ogólnego czy instruktażu stanowiskowego, np. w zakresie dźwigania ciężarów, a także badań lekarskich, i to właściwych dla każdego potencjalnego stanowiska. Zatrudnieni w handlu czy gastronomii mają także dodatkowe wymagania sanitarne i badania. Powierzenie takiej pracy, choćby za pisemną zgodą zatrudnionego, ale bez spełnienia tych wymogów, narusza przepisy. Pracodawcy grozi grzywna nawet do 30 tys. zł.

Trudne rozliczenia

Nagłe skierowanie pracowników administracyjnych do obsługi kas oznacza dla firmy ryzyko manka. Byłoby ono mniejsze, gdyby z tymi osobami podpisano umowę o powierzeniu mienia z obowiązkiem zwrotu albo wyliczenia się. Aby podwładny ponosił surowszą odpowiedzialność, musi się na to wyraźnie zgodzić. Ponadto mienie trzeba prawidłowo powierzyć, czyli wydać w sposób umożliwiający jego zwrot lub wyliczenie się. – Wobec tymczasowości zadań i niespodziewanego charakteru pracy w kasie raczej trudno będzie to zrealizować – zauważa Patrycja Zawirska.

Gdyby jednak pracodawca przestrzegał tych reguł, do obciążenia odpowiedzialnością za szkodę powstałą w tym mieniu wystarczy, aby wykazał, że jest ona następstwem nierozliczenia się pracownika. Tak SN uznał w wyroku z 10 marca 2010 r. (sygn. II PK 261/09).

Tu jednak pojawia się ryzykowna przeszkoda dla szefa, na którą wskazał SN 12 lutego 2010 r. (sygn. II PK 215/09). Podporządkowanie pracownika z nowym zakresem czynności zasadom pełnej odpowiedzialności materialnej związanej z zajmowanym stanowiskiem i wprowadzenie nowych obowiązków w sposób istotny modyfikuje treść stosunku pracy. Wymaga zatem zgody zainteresowanego albo (w razie jej braku) wypowiedzenia zmieniającego.

Grażyna Ordak