Przerywając działalność, zadbaj o ubezpieczenia

Przedsiębiorcy niezatrudniający pracowników mogą zawieszać działalność od 20 września 2008 r. na czas od jednego do 24 miesięcy. Najłatwiej zrobić to osobom fizycznym samodzielnie prowadzącym własne firmy lub zatrudniającym tylko na umowy cywilnoprawne. Dla niektórych działalność jest jedynym tytułem do ubezpieczeń. W okresie zawieszenia nie płaci się obowiązkowych składek społecznych i zdrowotnych. Trzeba więc pomyśleć o ubezpieczeniu się w inny sposób.

Ubezpieczenie zdrowotne

Prawo do świadczeń zdrowotnych kończy się po 30 dniach od wygaśnięcia ubezpieczenia zdrowotnego z własnej działalności. Oczywiście, jeśli dana osoba nie ma do niego innego tytułu, np. umowy o pracę. A potem? Najprościej zgłosić przedsiębiorcę jako członka rodziny (co nic nie kosztuje). W ten sposób np. mąż może skorzystać z ubezpieczenia zdrowotnego pracującej żony.

Jeśli nie ma bliskich, pozostaje zawarcie z NFZ umowy o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne i samodzielne opłacanie składki od co najmniej przeciętnego miesięcznego wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału łącznie z wypłatami z zysku. W IV kwartale 2008 r. wyniosło ono 3322,09 zł. Podstawa wymiaru składki zdrowotnej jest wyższa niż przy obowiązkowym ubezpieczeniu przedsiębiorcy. Wyższa jest więc i sama składka. Za marzec zapłaci on 298,99 zł. Przypomnijmy, że podstawa wymiaru obowiązkowej składki zdrowotnej to 75 proc. przeciętnego wynagrodzenia w ostatnim kwartale poprzedniego roku (zgodnie z nowelizacją ustawy zdrowotnej obowiązującą od 27 marca). Składka z działalności opłacana obowiązkowo wynosi za marzec 224,24 zł.

Z decyzją warto się pospieszyć, bo NFZ od osób, które nie były ubezpieczone, żąda opłaty dodatkowej. Gdy przerwa wynosiła od trzech miesięcy do roku, jest to 664,42 zł, a kwota ta rośnie, im dłużej dana osoba była poza systemem.

Nie ma możliwości, aby w okresie zawieszenia zarejestrować się jako bezrobotny i z tego tytułu korzystać z ubezpieczenia zdrowotnego. Zgodnie bowiem z aktualnym stanowiskiem MPiPS zawieszający nie może się zarejestrować jako bezrobotny, gdyż pozostaje w ewidencji. Jeśli przedsiębiorca chciałby uzyskać taki status (co da mu nie tylko ubezpieczenie, ale w wielu wypadkach także zasiłek), musi najpierw wyrejestrować działalność.

Emerytalne i rentowe

Zawieszający mogą także rozważyć dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Zarejestrowanym w ewidencji działalności daje do tego podstawę art. 36a ustawy systemowej (w formularzu ZUS ZUA należy wpisać kod 19 00 xx). Zgłosić się można w dowolnym momencie, z tym że objęcie ubezpieczeniem nastąpi najwcześniej od dnia złożenia wniosku.

_ Podstawa wymiaru składek jest tu taka sama jak podczas prowadzenia działalności. W tym roku jest to więc 1915,80 zł. Jeśli dana osoba korzystała z ulgi dla rozpoczynających działalność na podstawie art. 18a ustawy systemowej, to zachowa do niej prawo aż do wyczerpania okresu 24 miesięcy, w których preferencyjne oskładkowanie przysługuje. Będzie więc opłacać składki emerytalną i rentową od 30 proc. minimalnego wynagrodzenia _ - wyjaśnia Przemysław Przybylski, rzecznik prasowy ZUS.

Inaczej jest z zawieszającymi zarejestrowanymi w KRS (np. wspólnikami spółek). Ci mogą się ubezpieczyć dobrowolnie na zasadzie kontynuacji na podstawie art. 10 ustawy systemowej. Na zgłoszenie zainteresowany ma 30 dni od ustania tytułu ubezpieczenia obowiązkowego (w tym wypadku - od zawieszenia). Potem prawo to przepada.

Inna jest tu podstawa wymiaru składek - jest to nie mniej niż minimalne wynagrodzenie (1276 zł). Składki opłacane na tej podstawie są więc prawie o połowę niższe niż dobrowolnie płacone przez zawieszonych biznesmenów figurujących w ewidencji działalności.

Jeśli więc zawieszony przedsiębiorca chciałby opłacać dobrowolnie składki zdrowotną, emerytalną i rentową, to jego miesięczne obciążenia mogą się okazać wyższe, niż gdy płacił je obowiązkowo, normalnie działając.

Nowe zasady opłacania składek

Od 7 marca zmieniły się zasady podlegania ubezpieczeniom osoby, która zamierza zawiesić działalność gospodarczą. Płaci ona na ubezpieczenia społeczne proporcjonalnie do czasu, jaki faktycznie prowadziła działalność. Natomiast składkę zdrowotną odprowadzi za każdy miesiąc, w którym choć przez jeden dzień firma funkcjonowała. Ta składka jest bowiem niepodzielna.

Lepiej więc unikać zawieszania w trakcie miesiąca. Jeśli przedsiębiorca zawiesi działalność np. od 10 kwietnia, to za dziewięć dni tego miesiąca musi odprowadzić proporcjonalnie składki społeczne i całą zdrowotną.

Magdalena Januszewska
Rzeczpospolita