Raport: coraz więcej umów w formule partnerstwa publiczno-prywatnego

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) oraz Instytut PPP przygotowali kilka raportów ws. rynku partnerstwa publiczno-prywatnego w sektorach: termomodernizacji, ochrony zdrowia, budownictwa komunalnego oraz gospodarki odpadami. Analiza dotyczyła projektów realizowanych od 27 lutego 2009 r. (od wejścia w życie ustawy o PPP) do 31 grudnia 2014 r.

Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) miało być lekiem na brak środków na realizację części usług publicznych, takich jak np. budowa szpitali czy usługi transportowe, dzięki finansowaniu ich z pieniędzy prywatnych. PPP od prywatyzacji różni się tym, że przedsiębiorca finansuje i obsługuje inwestycję, ale państwo nadal ponosi odpowiedzialność za jakość świadczonych usług. Projekty są czesto finansowane z funduszy UE.

Autorzy raportów podkreślili, że najczęstszymi inwestycjami w formule partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP) są przedsięwzięcia w zakresie termomodernizacji, których celem jest obniżenie wydatków na energię cieplną i elektryczną, kompleksowe prace termomodernizacyjne i roboty budowlane, a także poprawa estetyki obiektów. "Na tle całego rynku PPP w Polsce przedsięwzięcia z obszaru termomodernizacji charakteryzują się bardzo wysoką skutecznością. Eksperci jako jedną z przyczyn (...) wskazują na sposób wynagradzania partnerów prywatnych - płatność bezpośrednio z budżetu strony publicznej, która w znacznej części pochodzi z oszczędności uzyskanych dzięki realizacji przedsięwzięcia" - podkreślono.

Specjaliści prognozują, że zainteresowanie takimi projektami będzie rosło w związku z europejską strategią "Europa 2020", która zakłada ograniczenie przez państwa członkowskie zużycia energii pierwotnej do 2020 r. o 20 proc. wobec zużycia w 2010 r., a także ze względu na możliwość dofinansowania takich inwestycji m.in. z funduszy UE.

Z raportów wynika, że w Polsce rzadko stosuje się formułę PPP w budownictwie komunalnym. "Spośród niewielkiej liczby postępowań (11 projektów) tylko jedno zakończyło się podpisaniem umowy. Najważniejszą przyczyną takich statystyk jest ograniczona skłonność samorządów gminnych do zaciągania wobec partnera prywatnego wieloletnich zobowiązań finansowych" - napisano w raporcie.

Znaczny udział w rynku PPP ma sektor wodociągowo-kanalizacyjny. Spośród ok. 250 projektów PPP, dla których do końca 2014 r. podmioty publiczne poszukiwały wsparcia kapitałowego, 17 dotyczyło gospodarki odpadami i wodociągowo-kanalizacyjnej. "Zawarto aż siedem umów koncesji na usługi, co stanowi 15 proc. wszystkich podpisanych kontraktów koncesyjnych" - zaznaczono.

Duże zainteresowanie partnerów prywatnych współpracą ze stroną publiczną w tym sektorze eksperci upatrują w specyfice rynku. "Dostarczenie wody i odbiór ścieków wiąże się ze stałością świadczenia usług, a popyt na nie jest względnie stały i przewidywalny w stosunkowo długiej perspektywie" - wyjaśniono.

Udział partnerów prywatnych w inwestycjach związanych z ochroną zdrowia może się przyczynić - zdaniem ekspertów - do poprawy zarządzania takimi obiektami, a także jakości ich infrastruktury. Ich zdaniem "podmioty publiczne powinny przejawiać większą gotowość do powierzenia placówek medycznych w zarząd i utrzymanie inwestorom, a także unikać sztywnego ograniczania przedmiotu działalności leczniczej partnerowi prywatnemu przez narzucanie utrzymania dotychczasowego, często nieracjonalnego ekonomicznie, deficytowego zakresu usług". Według nich sprzyjałoby temu wydłużenie kontraktów z NFZ na okres co najmniej 10 lat.

Eksperci rekomendują jednak, by przy projektach PPP korzstać z pomocy profesjonalnych doradców zarówno na etapie przygotowawczym, jak i realizacyjnym. "Projekty realizowane właśnie ze wsparciem doradczym charakteryzują się znacząco wyższym poziomem skuteczności. Za istotne uznano również przeprowadzanie analiz przedrealizacyjnych, które pozwalają na zidentyfikowanie potrzeb oraz głównych ryzyk związanych z realizacją przedsięwzięć w formule partnerstwa" - podkreślono.