Obecnie przed egzekucją sądowniczą bądź administracyjną chroniona jest kwota minimalnego wynagrodzenia. Natomiast w przypadku rent i emerytur chroniony jest tylko odpowiedni procent minimalnej emerytury bądź renty.
RPO zwrócił uwagę na tę dysproporcję w związku z licznymi skargami, które kierowali do niego emeryci i renciści. W piśmie przesłanym PAP prosi minister pracy i polityki społecznej Annę Kalatę o zajęcie stanowiska w tej sprawie.
Z kodeksu pracy wynika, że w postępowaniu egzekucyjnym wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości minimalnego wynagrodzenia.
"Natomiast zgodnie z art.141 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy potrącaniu sum egzekwowanych na zaspokojenie alimentów oraz większości innych (niż świadczenia alimentacyjne) należności emerytury i renty są wolne od egzekucji i potrąceń w części odpowiadającej 50 proc. kwoty najniższej emerytury bądź renty" - pisze Janusz Kochanowski.
Według ustawy, są możliwe odstępstwa od tej reguły. Np. przy egzekucji należności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych wolne od potrącenia jest jedynie 20 proc. kwoty najniższej emerytury lub renty - podkreśla RPO.
Jak pisze rzecznik, z wynagrodzenia za pracę wolna od potrąceń jest kwota 936 zł, natomiast w przypadku emerytów i rencistów "zasadniczo wolna" od potrąceń jest kwota 298,73 zł - w przypadku egzekucji z emerytury, renty rodzinnej i renty dla osób całkowicie niezdolnych do pracy; oraz 229,79 zł - w przypadku egzekucji od osoby częściowo niezdolnej do pracy.
"Innymi słowy - w przypadku egzekucji (zarówno sądowej jak i administracyjnej) pracownik może zachować kwotę ponad trzykrotnie wyższą niż osoba otrzymująca emeryturę (...) z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i ponad czterokrotnie wyższą niż osoba otrzymująca rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy" - konkluduje rzecznik.
"Wydaje się, że trudno wskazać przekonujące argumenty, dla których istnieje tak znaczne zróżnicowanie w ochronie regularnych świadczeń służących zapewnieniu utrzymania, o analogicznej społecznej funkcji" - podsumowuje rzecznik i przypomina, że Konstytucja RP deklaruje równą ochronę praw majątkowych.
