Sejm za ograniczeniem dostępu do substancji, z których można zrobić bombę
Posłowie ograniczyli w piątek osobom fizycznym dostęp do wybranych substancji chemicznych, które mogą być użyte do nielegalnego wytwarzania materiałów wybuchowych i wykorzystane do ataków terrorystycznych. Za łamanie przepisów grozi nawet 2 lata więzienia.
Za głosowało 387 posłów, przeciw 35, wstrzymało się 16.
Chodzi o przygotowaną przez Ministerstwo Rozwoju we współpracy z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji ustawę o bezpieczeństwie obrotu prekursorami materiałów wybuchowych. Dostosowuje ona polskie prawo do unijnego rozporządzenia (UE) nr 98/2013.
Głównym celem nowego prawa jest ograniczenie dostępu dla przeciętnych użytkowników do substancji i mieszanin, które mogą być użyte do nielegalnego wytwarzania materiałów wybuchowych, oraz określenie innych substancji, które również mogą być użyte niezgodnie z przeznaczeniem, a które trudno kontrolować ze względu na szerokie zastosowanie w powszechnych produktach konsumenckich.
Jak podkreślała przed głosowaniem wiceminister rozwoju Jadwiga Emilewicz, ograniczenia nie dotkną w żaden sposób zwykłych ludzi, gdyż dotyczą stężeń substancji, które nie są na co dzień nikomu potrzebne.
Według Emilewicz asumpt do przygotowania tych przepisów dała na poziomie unijnym sprawa prawicowego ekstremisty Andersa Breivika. Breivik zamordował 77 osób w lipcu 2011. Osiem z nich zginęło w wyniku eksplozji samochodu pułapki w centrum Oslo. Przy jej budowie zamachowiec wykorzystał m.in. substancje służące do produkcji nawozów.
Dlatego nowa ustawa przewiduje m.in. utworzenie ogólnokrajowego systemu zgłaszania podejrzanych transakcji lub prób ich dokonania oraz zniknięć i kradzieży znacznych ilości substancji, z których mogą być wytwarzane materiały wybuchowe. Głównym elementem ogólnopolskiego systemu zgłaszania będzie krajowy punkt kontaktowy w Komendzie Głównej Policji.
W krajowym punkcie kontaktowym, za pomocą systemu teleinformatycznego, będą zgłaszane i ewidencjonowane podejrzane transakcje, próby ich dokonania oraz zniknięcia i kradzieże substancji objętych ograniczeniami. W ramach działalności prowadzonej przez krajowy punkt kontaktowy będą podejmowane niezbędne czynności w celu prewencji i wykrywania zagrożeń niezgodnego z użyciem prekursorów materiałów wybuchowych podlegających ograniczeniom.
Dane lub informacje zgromadzone w ogólnopolskim systemie zgłaszania będą udostępniane - na pisemny wniosek zawierający uzasadnienie - wskazanym służbom, o ile są im niezbędne do realizacji ustawowych zadań. Wskazane podmioty to: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Inspekcja Handlowa, Policja, Służba Celna, Służba Kontrwywiadu Wojskowego, Służba Wywiadu Wojskowego, Straż Graniczna, Żandarmeria Wojskowa.
Określono również zadania organów i jednostek zajmujących się kontrolą podmiotów sprzedających prekursory materiałów wybuchowych podlegających ograniczeniom oraz instytucji zajmujących się kontrolą przejść granicznych pod kątem ich wprowadzania do Polski.
W ustawie zawarto sankcje za naruszanie przepisów rozporządzenia unijnego. Przeciętnemu użytkownikowi za wprowadzanie, posiadanie lub używanie prekursorów materiałów wybuchowych podlegających ograniczeniom - będzie grozić grzywna, kara ograniczenia wolności albo kara pozbawienia wolności do 2 lat.
Karane będą także podmioty gospodarcze, które udostępnią przeciętnym użytkownikom prekursory materiałów wybuchowych podlegające ograniczeniom. Podmioty gospodarcze karane będą również grzywną lub karą ograniczenia wolności za niezgłoszenie podejrzanej transakcji, próby jej dokonania, a także zniknięcia lub kradzieży substancji wymienionych w załącznikach do rozporządzenia unijnego lub aktach do niego delegowanych oraz mieszanin zawierających te substancje.
Przestrzeganie przepisów rozporządzenia będą kontrolować organy Inspekcji Handlowej, Policji, Straży Granicznej, Służby Celnej i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
Jednocześnie na Komendanta Głównego Policji nałożono obowiązek sporządzania rocznego raportu dotyczącego funkcjonowania krajowego punktu kontaktowego, systemu zgłaszania oraz zgłoszeń podejrzanych transakcji, zniknięć i kradzieży substancji, z których mogą być wykonane materiały wybuchowe. Raport będzie przekazywany ministrowi spraw wewnętrznych i administracji oraz do wiadomości ministrowi rozwoju.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 90 dni od dnia ogłoszenia.