Senat nie wprowadził istotnych zmian do prawa restrukturyzacyjnego
Choć senatorowie wprowadzili w czwartek aż 263 poprawki do Prawa restrukturyzacyjnego, to mają one wyłącznie charakter legislacyjny, czyszczący i doprecyzowujący. Nowe przepisy mają pomóc ratować firmy w kłopotach finansowych.
Za ustawą wraz z poprawkami głosowało 62 senatorów, przeciw było 29.
Nad uchwaloną przez Sejm 9 kwietnia ustawą pracowały połączone komisje senackie Budżetu i Finansów Publicznych, Gospodarki Narodowej, Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Komisja Ustawodawcza. Duża liczba zaproponowanych przez nie poprawek wynikała - jak wyjaśniano - z konieczności uzgodnienia dwóch ustaw: nowego Prawa restrukturyzacyjnego i obszernej nowelizacji Prawa upadłościowego.
Zasadniczym celem przepisów - jak mówił podczas debaty senator sprawozdawca Piotr Zientarski (PO) - jest "wprowadzenie instrumentów pozwalających na przeprowadzenie restrukturyzacji przedsiębiorstwa dłużnika i zapobieżenie jego likwidacji, co wiąże się bardzo często z uratowaniem zakładów pracy, a także ograniczeniem tzw. efektu domina, czyli powodowania następnych upadłości u kontrahentów". Jak podkreślił Zientarski, zachowanie przedsiębiorstwa przy życiu jest często korzystniejsze dla wierzycieli niż jego likwidacja; oznacza otrzymanie miejsc pracy oraz możliwość nieprzerwanego realizowania kontraktów.
Zgodnie z ustawą firmy znajdujące się w tarapatach finansowych będą mogły skorzystać z czterech procedur restrukturyzacyjnych: o zatwierdzenie układu, przyspieszonego postępowania układowego, postępowania układowego i postępowania sanacyjnego. Przedsiębiorca będzie mógł wybrać procedurę dopasowaną do swoich potrzeb i przechodzić od jednej procedury do drugiej.
Postępowanie o zatwierdzenie układu przewiduje uproszczoną procedurę tworzenia spisu wierzytelności, co prowadzone będzie samodzielnie przez dłużnika przy aktywnym udziale wierzycieli oraz nadzorcy układu. Rola sądu jest w nim ograniczona do wydania postanowienia w przedmiocie zatwierdzenia układu przyjętego przez wierzycieli w drodze samodzielnego zbierania głosów przez dłużnika.
W myśl nowej ustawy przedsiębiorca, który nie zdołał zawrzeć układu z wierzycielami, może skorzystać z postępowania sanacyjnego, które pozwala na zastosowanie szczególnych instrumentów prawnych, jak możliwość odstąpienia od niekorzystnych dla dłużnika umów, możliwość dostosowania poziomu zatrudnienia do potrzeb z wykorzystaniem uprawnień przysługujących dotychczas wyłącznie syndykowi oraz możliwość sprzedaży zbędnych składników majątkowych ze skutkiem sprzedaży egzekucyjnej.
Wprowadzono także nową uproszczoną procedurę ubiegania się o pomoc publiczną przy restrukturyzacji przedsiębiorstwa.
Nowe przepisy przewidują, że zdolność restrukturyzacyjną będą mieli wszyscy przedsiębiorcy; nie będą jej posiadali: Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego. Kluczowym elementem ma być wprowadzenie dodatkowych zasad gwarancji poszanowania praw wierzycieli na każdym etapie postępowania restrukturyzacyjnego.
W przypadku kolizji wniosków, to wniosek o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego będzie miał pierwszeństwo przed wnioskiem o ogłoszenie upadłości, ale nie jest to pierwszeństwo o charakterze bezwzględnym.
Nowela ogranicza również uprzywilejowanie należności publiczno-prawnych poprzez zniesienie uprzywilejowania należności publiczno-prawnych, w tym należności podatkowych; wyjątkiem są należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za okres do trzech lat.
W przepisach przejściowych przewidziano także nowelizację ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze. W ramach tej nowelizacji wprowadzono m.in. nową definicję stanu niewypłacalności. Zaproponowano też modyfikację regulacji dotyczącej oddalenia przez sąd wniosku o ogłoszenie upadłości z powodu tzw. "ubóstwa masy". Oddalenie takiego wniosku będzie możliwe, gdy koszty postępowania upadłościowego całkowicie albo w przeważającej części będą wyższe niż wartość upadłego majątku. Wprowadzona została ponadto regulacja, która w ramach postępowania upadłościowego pozwoli dłużnikowi na złożenie wniosku o sprzedaż przedsiębiorstwa lub części jego majątku.
Uproszczono też i przyspieszono procedurę upadłościową. Dotychczasowe przepisy zobowiązują firmy do spełnienia wielu wymogów formalnych dotyczących wniosków i pism w postępowaniu upadłościowym. Aby to zmienić, wprowadzone zostać mają ujednolicone formularze, w przyszłości w formie elektronicznej, co ułatwi i przyspieszy procedurę.
Regulacja zakłada utworzenie internetowego Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości. Będzie on zawierał m.in. wyszukiwarkę prowadzonych spraw upadłościowych, wykaz syndyków i biegłych. W rejestrze będą znajdowały się ponadto informacje o wszystkich postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Będzie się można z niego dowiedzieć, która spółka jest w upadłości i na jakim etapie znajduje się postępowanie. Korzystanie z rejestru będzie bezpłatne. Znajdą się w nim także wzory pism i formularzy, wymagane w trakcie postępowania. Informacje umieszczane w rejestrze nie będą już publikowane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, a także w prasie lokalnej. Dzięki temu spadną koszty procedur upadłościowych.
Większość przepisów ustawy wejdzie w życie 1 stycznia 2016 r.