Unikalne główki odkryte w katedrze. Oto do czego służyły

W olsztyńskiej katedrze św. Jakuba odkryto 36 gotyckich główek pełniących funkcję wsporników architektonicznych. Te unikalne, ceramiczne relikty przez wieki były ukryte pod warstwą farby. Konserwatorzy odkryli je w pierwotnej formie, nadając nową wartość zabytkowi.

Odkrycie w olsztyńskiej katedrze Odkrycie w olsztyńskiej katedrze
Źródło zdjęć: © PAP | Tomasz Waszczuk
oprac.  KRWL

W katedrze św. Jakuba w Olsztynie odnaleziono 36 gotyckich, ceramicznych główek pełniących funkcję wsporników architektonicznych. Dotychczas były mało widoczne, ponieważ przez wieki pokryto je farbami, co sprawiało, że wtapiały się w ceglane ściany. Konserwatorzy sztuki uważają, że są jedynymi ludźmi, którzy mogą podziwiać je w pierwotnej formie.

Od wiosny olsztyńska katedra św. Jakuba przechodzi kompleksową renowację wnętrz, pierwszą od zakończenia II wojny światowej. Zespół konserwatorski wiedział, że w kościele są główki używane jako konsole sklepienne (elementy podpierające sklepienia), o których wcześniejsze badania wskazywały, że są one zdobione kolorowym szkliwem. Przez lata przemalowano je jednak farbami. Tylko jeden badacz wspomniał o główkach, zaznaczając, że są one polichromowane. Jakub Polak, konserwator zabytków i kierownik projektu, wyjaśnił, iż dotychczas nikt nie wiedział o kolorowym szkliwie, ponieważ brakowało dowodów na to.

Unikatowe odkrycie na 10-metrowej wysokości

Główki, usytuowane na wysokości 10-11 metrów, mają ok. 30 cm wysokości. Każda jest unikalna, ale wszystkie przedstawiają męskie twarze. Znajdują się tam postaci z koronami, w turbanach, z różnymi wyrazami twarzy, brodami, wąsami, a nawet tęczówkami w oczach. Dwie główki mają muszlę - znak pielgrzymów związany z postacią św. Jakuba, patrona katedry. Dodatkowo dwie postaci mają mitry na głowie.

Jakub Polak ocenia, że główki są unikatowe w skali kraju ze względu na swoją ilość, doskonały stan zachowania i kompletność. W innych miejscach, takich jak kościół farny w Malborku czy kościół w Prabutach, można znaleźć pojedyncze egzemplarze, ale nigdzie w takim zagęszczeniu.

Artystyczne mistrzostwo i techniczne zagadki

Pod względem artystycznym główki są doskonale opracowane, co świadczy o umiejętnościach ich twórców. Mimo że tożsamość tych artystów pozostaje nieznana, czas powstania główek łączy się z budową sklepień w kościele, a literatura wskazuje na rok 1550. Polak dodał, że technika kolorowego szkliwienia była w późnym gotyku wyjątkowo trudna i rzadko stosowana. Proces polegał na pokrywaniu glinianego odlewu tlenkami metali i wypalaniu.

Konserwatorzy zdrapali farby, odsłaniając kolorowe szkliwa, z przewagą żółci, błękitu i zieleni. Jednokolorowe szkliwienia były częstsze, natomiast wielobarwne, jak te w katedrze, są szczególnie rzadkie.

Renowacja i przyszłe badania

Odsłonięcie główek podkreślało rangę świątyni. Zagadką pozostaje również sposób ich zamocowania. Konserwatorzy planują przeprowadzić bezinwazyjne badania, aby nie uszkodzić tych cennych artefaktów.

W sumie odkryto 38 główek, z czego dwie w prezbiterium są późniejsze, co wynika zarówno z ich formy, jak i faktu, że posiadają szyje, czego gotyckie główki nie mają. Możliwe, że umieszczono je po pożarze z 1807 roku wznieconym przez rosyjskich jeńców napoleońskich. Hipoteza ta wymaga dalszych badań.

Przyczyny umieszczenia główek w świątyni pozostają niejasne i stanowią pole do badań dla historyków sztuki. Remont katedry potrwa do końca listopada, a proboszcz parafii, ks. Artur Oględzki, podkreśla, że prace są finansowane z Polskiego Ładu na kwotę 3,5 mln zł. Niedawno zakończył się także remont dachu katedry.

Źródło artykułu:
Wybrane dla Ciebie
Tragedia w Częstochowie. Nie żyje pracownik huty
Tragedia w Częstochowie. Nie żyje pracownik huty
Chcesz mieć 6 tys. zł emerytury? Oto ile musisz zarabiać
Chcesz mieć 6 tys. zł emerytury? Oto ile musisz zarabiać
Jak zrozumieć rachunek za prąd? Oto najważniejsze elementy
Jak zrozumieć rachunek za prąd? Oto najważniejsze elementy
Polacy szturmują urzędy. 500 zł kary dziennie za spóźniony wniosek
Polacy szturmują urzędy. 500 zł kary dziennie za spóźniony wniosek
Bas niezgody. Spór mieszkańców apartamentowców z klubem fitness
Bas niezgody. Spór mieszkańców apartamentowców z klubem fitness
Te grzyby kosztują 4 tys. zł. Podpowiada, gdzie je sadzić
Te grzyby kosztują 4 tys. zł. Podpowiada, gdzie je sadzić
Koniec zakładu z grupy polskiego miliardera. Wypłacili ogromne bonusy
Koniec zakładu z grupy polskiego miliardera. Wypłacili ogromne bonusy
Niektórzy będą mogli uniknąć podatku od spadku. Rząd ma nowy pomysł
Niektórzy będą mogli uniknąć podatku od spadku. Rząd ma nowy pomysł
Bez uprawnień, bez poszanowania zasad. Rolniczka w rękach policji
Bez uprawnień, bez poszanowania zasad. Rolniczka w rękach policji
Zakazane przy cukrzycy. Polacy kupują je na potęgę
Zakazane przy cukrzycy. Polacy kupują je na potęgę
Nie rozbił kumulacji, a wygrał w Eurojackpot. Oto nagroda Polaka
Nie rozbił kumulacji, a wygrał w Eurojackpot. Oto nagroda Polaka
Wydano ostrzeżenie przed syropem. Zgony dzieci w Indiach
Wydano ostrzeżenie przed syropem. Zgony dzieci w Indiach