Podpisywanie umów z Żabką. Franczyzobiorcy apelują o zmiany

Żabka to jeden z najpopularniejszych sklepów w Polsce. Jeszcze w tym roku sieć chce przebić barierę 10 tys. otwartych placówek, ale apetyt ma znacznie większy i już zapowiada, że chce wyjść poza granicę kraju.

Sieć opiera się na zasadach franczyzy. Franczyzodawcą jest tu rozpoznawalna marka o ugruntowanej pozycji na rynku, a franczyzobiorcą - przedsiębiorca, który chce wejść na rynek pod znanym szyldem i pod skrzydłami bardziej doświadczonego partnera biznesowego.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Wielu przedsiębiorców decyduje się na ten model, ponieważ już na starcie otrzymują oni solidną pomoc na rozkręcenie swojego małego biznesu. Franczyzobiorcy w sklepach Żabka na start dostają lokal, który jest wyremontowany przez sieć i zaadoptowany pod potrzeby sklepu.

Jak opisuje "Fakt", proces rekrutacji sieci to droga przez mękę. Przedsiębiorca, aby otworzyć Żabkę, musi podpisać 30 umów z różnymi podmiotami (m.in. Lotto), a także weksle in blanco "na wypadek, gdyby pojawiły się problemy i Żabka pozwałaby do sądu" - stwierdza dziennik "Fakt".

O ciemnej stronie współpracy z siecią opowiadali sami franczyzobiorcy. Na początku września mogliśmy przeczytać o kobiecie protestującej pod jednym z lokali sieci, która trzymała transparent "szefowa ukradła mi wypłatę". Wówczas na portalu X aktywista Jan Śpiewak pisał, że "Żabki to piętrowy system wyzysku".

Żabka, w odpowiedzi na publikację "Faktu", stwierdza, że "weksel to stosowana powszechnie w obrocie gospodarczym forma finansowego zabezpieczenia współpracy".  

"Od franczyzobiorcy przystępującego do sieci Żabka wymagamy jednego z najniższych wkładów własnych na rynku wynoszącego do 5 tysięcy złotych, który obejmuje jedynie koszt kasy fiskalnej, opłatę za koncesję refundowaną po 3 miesiącach prowadzenia działalności oraz zakup towarów regionalnych. W zamian przedsiębiorca otrzymuje w pełni wyposażony i zatowarowany sklep, którego wartość różni się w zależności od formatu placówki, jednak sięga kilkuset tysięcy złotych. Sieć wynajmuje lokal, opłaca czynsz, zapewnia wsparcie marketingowe oraz w obszarze IT (w tym udostępnia innowacyjne rozwiązania optymalizujące prowadzenie sklepu), a także prowadzi szereg szkoleń: sprzedażowych, z technik obsługi klienta, zarządzania zespołem, podatkowych czy obiegu dokumentów. Weksel stanowi więc zabezpieczenie majątku spółki. Co kluczowe, nieodłącznym elementem weksla in blanco jest oświadczenie wekslowe, na podstawie którego ustalane są szczegółowo zasady jego uzupełnienia i ewentualnego wykorzystania. W przypadku zakończenia współpracy bez jakichkolwiek zobowiązań finansowych względem sieci, dokumenty te zwracane są franczyzobiorcy" - stwierdza Żabka.

Sieć odnosi się też do stwierdzenia o "ciemnej stronie współpracy", której przykładem ma być protest pracownicy jednej z katowickich Żabek:

"O wydarzeniu dowiedzieliśmy się z mediów społecznościowych i niezwłocznie zwróciliśmy się do franczyzobiorcy prowadzącego tę placówkę z prośbą o wyjaśnienia. Jak nam przekazano, z inicjatywy franczyzobiorcy zdarzenie to zostało zgłoszone Policji, która podjęła interwencję. Podkreślamy, że franczyzobiorcy współpracujący z Żabką są niezależnymi przedsiębiorcami oraz pracodawcami samodzielnie decydującymi o rozliczeniach z zatrudnionymi przez nich pracownikami. Jednocześnie są zobowiązani prowadzić swoje placówki zgodnie z zasadami prawa, również w kwestii zatrudniania pracowników, a wszystkich franczyzobiorców sieci obowiązuje ponadto Kodeks Etyki i Postępowania Franczyzobiorców. Na tej podstawie w sieci Żabka obowiązują procedury, za pomocą których każdy niepokojący sygnał jest sprawdzany w maksymalnym zakresie, na jaki pozwalają nam zapisy umów z franczyzobiorcami" - informuje biuro prasowe Żabki.

Kiedy ustawa o franczyzach? Resort odpowiada

Minister Marcin Warchoł zapowiadał, że projekt ustawy o franczyzach jest gotowy i że jest przedmiotem konsultacji międzyresortowych.

"Fakt" skierował pytania do resortu sprawiedliwości.

Przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt przepisów regulujących franczyzę został ujęty w wykazie prac Rady Ministrów. Trafił do konsultacji publicznych i międzyresortowych. Obecnie ministerstwo kończy raport omawiający uwagi zgłaszane do projektu podczas konsultacji. Następnie projekt zostanie przekazany do dalszych prac rządowych - poinformował resort w odpowiedzi na pytania dziennika.

Warto podkreślić, że jeśli prace nad ustawą dobiegną końca, to obecny rząd nie zdąży się nią już zająć. W takiej sytuacji poszkodowani będą musieli szukać rozwiązania w sądzie - przypomina "Fakt".

Posłowie interweniowali w sprawie franczyzobiorców

Posłowie Lewicy już w 2020 roku zainteresowali się "Żabką" - przypomina "Fakt". Poseł Lewicy Maciej Konieczny złożył interpelację do resortów sprawiedliwości i finansów, w której pytał:

• Ile wynosi suma nieuregulowanych zobowiązań wobec urzędu skarbowego ze strony byłych i obecnych ajentów oraz franczyzobiorców sieci Żabka?
• Ile wynosi suma nieuregulowanych zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ze strony byłych i obecnych ajentów oraz franczyzobiorców sieci Żabka?
• Ile jest prowadzonych postępowań egzekucyjnych wobec byłych i obecnych ajentów oraz franczyzobiorców sieci Żabka?
• Ile wniosków i skarg do Krajowej Administracji Skarbowej złożyli w latach 1998-2019 byli oraz obecni ajenci i franczyzobiorcy sieci Żabka?

Resorty odpowiedziały wówczas, że nie są w stanie stwierdzić, ilu franczyzobiorców jest zadłużonych w ZUS, ponieważ takie informacje nie są zbierane. Ponadto nie wiedzą, ile wpłynęło skarg na Żabkę, ani ile sieć ma spraw w sądzie. Nie wiadomo także, czy Krajowa Administracja Skarbowa prowadzi, jakiekolwiek działania, gdyż jest to tajemnica skarbowa.

Ochrona franczyzobiorców. Będą zmiany

W celu ochrony franczyzobiorcy ministerstwo proponuje m.in. wymóg dokumentowej formy umowy, bez której umowa jest nieważna. Przed podpisaniem umowy, franczyzodawca będzie musiał przedstawić franczyzobiorcy dokument, który zawiera informacje o wzajemnych zobowiązaniach stron, sposobie prowadzenia działalności gospodarczej, a także o przewidywanych i niezbędnych przychodach franczyzobiorcy - wynika z informacji, do których dotarła "Rzeczpospolita".