Większa konkurencja wśród komorników

W tym roku powstało 147 nowych kancelarii komorniczych. To więcej niż w całej ostatniej dekadzie. Mimo to przygotowane są kolejne przepisy, które ułatwią dopływ świeżej krwi do tego zawodu.

Utworzenie tylu kancelarii to skutek zmian w ustawie komorniczej, które weszły w życie pod koniec grudnia 2007 r. Uprościły one procedury obsadzania wakatów komorniczych oraz zniosły zasadę "jeden rewir dla jednego komornika", wprowadzając konkurencję na rynku egzekucji.

Efekty już są widoczne

Przed reformą były w Polsce 652 kancelarie komornicze, w tym 35 z różnych przyczyn nieobsadzonych (np. śmierci komornika). Ministerstwo Sprawiedliwości uzupełniło te wakaty w tym roku, a po analizie obciążenia kancelarii w 2007 r. zwiększyło ich liczbę o 47. Teraz, po analizie pierwszego półrocza 2008 r. - o kolejne 100. Większość zarządzeń o utworzeniu nowych wakatów już opublikowano. Chętnych nie brakuje: wiosną na tych 47 miejsc chętnych było aż 300 osób. To poważne zmiany, biorąc pod uwagę, że w ostatnich latach na rynku powstawało średnio siedem kancelarii rocznie.

To jednak nie wszystko, gdyż MS szykuje już kolejną nowelizację, która skróci procedurę ustanawiania nowych kancelarii. Projekt rozpatrzy teraz Komitet Rady Ministrów. Służy temu m.in. rezygnacja z obowiązku uzyskiwania od policji informacji o kandydacie na stanowisko komornika, asesora komorniczego. Zasadniczo zrobiono to na wniosek MSWiA, gdyż wywiady tego rodzaju wymagają zaangażowania wielu policjantów.

Ma być też ograniczone - tylko do jednego - ubieganie się o stanowisko komornika sądowego w danym rewirze. Obecnie można kandydować do kilku stanowisk, co komplikuje nabór. Przypomnijmy, że urynkowienie działalności komorników miało polegać przede wszystkim na otwarciu rewirów: zamiast zasady jeden rewir - jeden komornik, dopuszczono pracę kilku. Na dodatek wierzyciele mogą wybrać komornika w dowolnym miejscu Polski.

Niższa stawka

Inna ważna zmiana to rozszerzenie niższej stawki opłaty komorniczej na świadczenia z ubezpieczenia społecznego, zasiłku dla bezrobotnych, dodatku aktywizacyjnego, stypendium i dodatku szkoleniowego. Od roku obowiązują dwie stawki:

15 proc. wartości wyegzekwowanego świadczenia (nie więcej niż 30 przeciętnych pensji) i 8 proc. (nie więcej niż 10 pensji) - w razie egzekucji z konta lub wynagrodzenia za pracę. _ To dobre rozwiązanie, bo nakład pracy komornika podczas egzekucji z emerytury lub renty jest taki sam jak z rachunku bankowego czy pensji, tymczasem dłużnicy utrzymujący się z tych świadczeń (często osoby biedne) są gorzej traktowani niż inni dłużnicy, np. pracownicy _ - wskazuje Jacek Bogiel, komornik przy SR dla Warszawy-Woli. Należy on jednak do nowej komorniczej elity: po roku reformy ma dziesięć razy więcej spraw niż wcześniej. Ale i on widzi mankamenty obecnej ustawy, np. komornik nie może odmówić egzekucji drobnej kwoty, choćby dłużnik był z drugiego końca Polski.

Większość komorników nie jest jednak zadowolona ze zmian - zgodnie mówią ich przedstawiciele.

_ Krytykowaliśmy zmiany w ustawie komorniczej sprzed roku, zanim zostały uchwalone, kolejne proponowane nowele potwierdzają nasze obawy, a praktyka ujawnia następne luki. Uważamy, że potrzebna jest zupełnie nowa, przemyślana i spójna ustawa, a nie sztukowana kawałkami _ - wskazuje Andrzej Kulągowski, prezes Krajowej Rady Komorniczej. _ Ta sama zasada powinna dotyczyć opłat: obniżenie stawek w nowych kategoriach spraw to dalsze obniżanie opłacalności kancelarii, która już teraz nie jest wysoka. _

opinia

Tomasz Jaskłowski, zastępca dyrektora Departamentu Organizacyjnego Ministerstwa Sprawiedliwości
Nie poprzestaniemy na dotychczasowych decyzjach o zwiększeniu liczby kancelarii, ale będziemy regularnie analizować poziom usług komorniczych, szybkość egzekucji i w razie potrzeby wydłużać listę kancelarii. Za wcześnie jeszcze na podsumowanie zeszłorocznej reformy. Efekty powinniśmy zobaczyć niebawem, gdyż ok. roku trwa zorganizowanie nowej kancelarii. Proponowane nowele powinny skrócić procedurę ich tworzenia o dwa - trzy miesiące. Tak samo przyglądamy się efektom wprowadzenia nowych przepisów, zapewne potrzebna będzie kolejna nowela, a być może nowa ustawa.

Marek Domagalski
Rzeczpospolita