Wzrośnie płaca minimalna. Co jeszcze się zmieni w 2012 r.?

Od nowego roku wzrośnie płaca minimalna. Ale też dodatki za pracę w porze nocnej, odprawy dla objętych zwolnieniami grupowymi oraz odszkodowania za dyskryminację. Podwyższenie płacy minimalnej będzie miało znaczenie dla osób korzystających z preferencyjnej podstawy wymiaru składek ZUS.Co dokładnie się zmieni i czy zmiany będą korzystne dla pracowników? Pracodawcy mówią: wzrośnie bezrobocie, rozszerzy się zatrudnienie na czarno.

Od nowego roku płaca minimalna wyniesie 1500 zł brutto, czyli zostanie podwyższone o 114 zł. Po odprowadzeniu wszystkich składek pracownik otrzyma na rękę 1111,86 zł. Dla wielu to kwota pozwalająca na utrzyma się na granicy ubóstwa. Obecnie, co trzeci pracujący Polak zarabia równowartość płacy minimalnej – tak wynika z szacunków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.

- Teraz mam na rękę trochę ponad tysiąc złotych, po uiszczeniu wszystkich opłat, zostaje mi 300 zł. Ktoś, kto sam się utrzymuje, przecież nie przeżyje za taką kwotę! Przyszłość nie rysuje się optymistycznie, emerytura będzie groszowa – opowiada Irena, sprzedaje w jednym z gdańskich kiosków.

Ireneusz, mechanik z Gdańska od roku pracuje na czarno. Jak mówi, jest dość młody i jeszcze zdąży załapać „załapać” etatową pracę.

- Potrzebuję kasy i zgodziłem się na wypłatę do ręki. Dostaję w granicach 2 tys. zł, gdybym miał umowę dostawałbym o połowę mniej. Chciałbym tak popracować jeszcze trochę, potem pomyślę o stabilizacji – twierdzi Ireneusz.

Minimalna pensja na poziomie 1500 zł to według niektórych sił politycznych stanowczo za mało. Na przykład SLD złożył projekt ustawy, który zakłada podniesienie płacy minimalnej do połowy średniego wynagrodzenia (od nowego roku wyniesie ono w granicach 40 proc. średniego wynagrodzenia). Z kolei związkowcy z „Solidarności” proponowali podniesienie płacy minimalnej do wysokości 1 596 zł.

Trzeba jednak pamiętać, że zwiększenie wynagrodzeń wpłynie na wzrost kosztów zatrudnienia, jak i wydatki związane z prowadzeniem małych firm. Szczodrość rządzących nie poprawi sytuacji najgorzej sytuowanych Polaków, bo spowoduje wzrost bezrobocia oraz przełoży się na zwiększenie szarej strefy.

- Dla pracodawców wyższa płaca minimalna oznacza wyższe koszty zatrudnienia. Będą mniej zatrudniać. Rozszerzy się za to szara strefa, szefowie częściej będą proponować podwładnym „umowy śmieciowe”, od których nie będą musieli odprowadzać składek – twierdzi Jarosław Grzycki, specjalista ds. rynku pracy, współpracuje ze związkami zawodowymi.

Przyjęty wzrost płacy minimalnej o 8,2% ponad dwukrotnie przewyższa obecny poziom inflacji. Zwiększanie presji płacowej za pomocą odgórnych decyzji wpływa na wzrost kosztów i cen we wszystkich sektorach gospodarki. Przez to narasta poziom inflacji, która w największym stopniu dotyka właśnie osoby o najniższych zarobkach

- Wzrost wynagrodzeń przekłada się na wyższe koszty zatrudnienia, co jest impulsem do wyhamowania procesów rekrutacyjnych. Brak nowych miejsc pracy przekłada się na wzrost bezrobocia, szczególnie w regionach, w których występują największe trudności ze znalezieniem zatrudnienia. Dla wielu osób pracujących za minimalne wynagrodzenie, odgórne podniesienie ich stawek, będzie oznaczało redukcję etatów i wymuszenie funkcjonowania w szarej strefie – komentuje Krzysztof Inglot, dyrektor działu rozwoju rynków w Work Service SA.

Obecny poziom płacy minimalnej w Polsce, uwzględniając PKB na mieszkańca, jest stosunkowo wysoki. Od roku 2004 dynamika płacy minimalnej w Polsce rośnie, natomiast w większości krajów Europy Środkowo-Wschodniej – maleje. Dynamika udziału płacy minimalnej w przeciętnym wynagrodzeniu w latach 2004-2009 była w Polsce najwyższa wśród 20 krajów europejskich.

Stosunek płacy minimalnej do przeciętnych zarobków w naszym kraju ma podobną wartość jak w innych krajach europejskich. Sugerowana zmiana, by proporcja ta wynosiła 50%, wykracza poza praktyki europejskie. Dodajmy, że w 2011 roku większość krajów europejskich zamroziła bądź tylko minimalnie podniosła wysokość płacy minimalnej.

Co jeszcze zmieni się wraz z płacą minimalną? Podwyższenie minimalnego wynagrodzenia będzie miało znaczenie dla osób prowadzących firmy i korzystających z preferencyjnej podstawy wymiaru składek ZUS. Dla osób, które rozpoczynają działalność gospodarczą, wynosi ona 30 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę (czyli obecnie 415,80 zł, zaś w 2012 r. wyniesie 450 zł w 2012). Podwyżka najniższej pensji wpłynie również na wysokość odszkodowania, jakie mogą uzyskać od pracodawcy osoby, wobec których naruszono zasadę równego traktowania w zatrudnieniu. Rekompensata za dyskryminację nie może być niższa od płacy minimalnej, czyli 1500 zł w 2012 r.

Pracownicy objęci grupowym zwolnieniem powinni otrzymać wyższe odprawy. Nie mogą one przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy. Jeżeli płaca minimalna wyniesie w przyszłym roku 1,5 tys. zł, będzie to kwota 22 500 zł.

Wzrosną też dodatki za pracę w porze nocnej - za każdą godzinę pracy w nocy (obejmuje ona osiem godzin między godz. 21.00 a 7.00) pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z minimalnej płacy.

toy/ak