Zwolnienia lekarskie do kontroli
Kto może sprawdzić prawidłowość wystawienia zwolnienia lekarskiego
Przebywając na zwolnieniu lekarskim mamy wypoczywać i dochodzić do zdrowia. To wie każdy. Jednak w praktyce wiele osób wykorzystuje ten czas, by załatwić zaległe sprawy, wyremontować mieszkanie, czy... odbyć zagraniczną wycieczkę (czym nie omieszkają się pochwalić, wrzucają zdjęcia na facebooka). Musimy jednak uważać, pracodawca w każdej chwili może zapukać do naszych drzwi.
Kto może sprawdzić prawidłowość wystawienia zwolnienia lekarskiego, a także to, czy jest wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem? Okazuje się, że nie tylko ZUS, ale także pracodawca. Przepisy reguluje rozporządzenie MPiPS z 27 lipca 1999 r.
Istnieją dwa zakresy, wedle których zarówno Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jak i pracodawca, mają prawo do kontroli zwolnień lekarskich:
W pierwszym z nich badają oni prawidłowość orzekania o czasowej niezdolności do pracy (n art. 59 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczeniaspołecznego w razie choroby i macierzyństwa, Dz. U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.). W drugim sprawdzają prawidłowość wykorzystania zwolnień lekarskich (art. 68 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).
Pierwszy z wyżej wymienionych rodzajów kontroli L4 ma charakter formalny. Płatnik składek, w tym również pracodawca, może sprawdzić, czy zwolnienie lekarskie, które zostało wystawione na druku ZUS ZLA, wystawione jest w zgodności z obowiązującymi przepisami, a także czy nie zostało przypadkiem sfałszowane.
Co powinien zrobić pracodawca, gdy w zaświadczeniach znajdzie nieprawidłowości?
Przepisy przewidują trzy możliwości. Przede wszystkim może zwrócić druk zwolnienia do poprawienia, jeśli zawiera on błędy, na przykład brakuje, któregoś z ważnych danych. Po drugie ma prawo wystąpić do lekarza, który wystawił zaświadczenie, by ten wyjaśnił sprawę, jeśli mamy do czynienia z podejrzeniem o sfałszowanie dokumentu. I wreszcie po trzecie, w przypadku podejrzenia o niezgodne z prawem wystawienie zwolnienia, może wystąpić z wnioskiem o wyjaśnienie do ZUS.
Kontrola jest obowiązkiem każdego płatnika składek.
Występuje również przypadek, gdy skontrolować prawidłowość zwolnienia lekarskiego może tylko pracodawca. Ma to miejsce w przypadku, gdy zgłosił on do ubezpieczenia chorobowego ponad 20 pracowników (czyli zatrudnia ponad 20 osób). W innym przypadku zobowiązanym do kontroli jest ZUS. Na czym polega kontrolowanie pracownika na zwolnieniu lekarskim? Chodzi o ustalenie, czy osoba, wedle której orzeczono niezdolność do pracy nie wykonuje pracy zarobkowej oraz nie wykorzystuje zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem.
Kontrolę osobiście wykonuje pracodawca. W praktyce delegują on inną osobą, która musi otrzymać stosowne upoważnienie.
Gdzie może dojść do takiej kontroli? Powinna ona być przeprowadzona w miejscu zamieszkania pracownika lub miejscu jego czasowego pobytu. Może też do niej dojść w drugim miejscu pracy oraz tam, gdzie prowadzi ewentualnie działalność gospodarczą. W przypadku nieobecności pracownika, kontrola musi zostać powtórzą. W takim przypadku osoba kontrolowana musi być w stanie wyjaśnić swoją absencję, np. wizytą u lekarza czy przeprowadzaną rehabilitacją. Pracownikowi na wyjaśnienie przysługuje stosowny termin.
W sytuacji, gdy dochodzi do kontroli, a osoba kontrolująca dojdzie do wniosku, że przebywający na zwolnieniu pracownik wykorzystuje je niezgodnie z przepisami, sporządza się stosowny raport. Wyjaśnia się w nim na czym polegało naruszenie przepisów. Podpisać go powinna także osoba kontrolowana, ma też ona prawo do zamieszczenia w nim swoich uwag.
Tak sporządzony protokół jest podstawą do pozbawienia pracownika zasiłku chorobowego.
Skontrolować pracownika ma rzecz jasna również ZUS, który informacje automatycznie otrzymuje informację o wystawieniu zwolnienia. Jest ono rejestrowane w specjalnym programie informatycznym, który za pomocą specjalnego filtra typuje zwolnienia, które powinny być poddane kontroli. Filtr wychwytuje np. przypadki często powtarzających się, krótkoterminowych zwolnień czy też "ponadprzeciętną aktywność" konkretnych lekarzy, którzy bardzo często zwolnienia wystawiają.
Podstawą prawną kontroli zwolnień lekarskich jest rozporządzenie MPiPS z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczególnych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz. U. nr 65, poz. 743 z późn. zm.)
MA,WP.PL
