KNF odradza bankom franki. Prezesi proszą rząd o pomoc

BRE Bank dostał 1 mld franków szwajcarskich kredytu od Commerzbanku

Nadzór radzi polskim bankom, aby zaprzestały udzielania kredytów hipotecznych we frankach szwajcarskich. Prezesi tych instytucji zabiegają w rządzie i NBP o pomoc.

Komisja Nadzoru Finansowego zaleciła polskim bankom, które mają kłopot z pozyskiwaniem franka szwajcarskiego na rynku, aby wycofały się z udzielania kredytów hipotecznych w tej walucie.

KNF apeluje

Nadzorca wskazał również, że swapy walutowe (w ich ramach bank może wymienić złote na inną walutę na określony czas), które wkrótce udostępni bankom NBP, nie powinny być wykorzystywane do dalszego prowadzenia akcji kredytowej. Za ich pomocą banki powinny jedynie refinansować swoje zobowiązania we frankach i wywiązywać się z już podpisanych umów. Z naszych informacji wynika, że taka klauzula znajdzie się w umowach o swapy walutowe. Nadal nie wiadomo jednak, kiedy NBP je udostępni.
_ Wciąż słyszymy tylko, że rozpocznie się to "na dniach" _ - mówi prezes jednego z banków. _ Nas ten problem nie dotyczy, bo walutę możemy pozyskiwać, pożyczając od naszego właściciela, a nie za pomocą drogich swapów _ - twierdzi Maciej Bardan, prezes Kredyt Banku.

KNF wskazuje jednak, że wszczęła już postępowanie wobec jednego z banków, który wbrew jej zaleceniom nie zaprzestał udzielania kredytów walutowych.

_ My wyprzedziliśmy decyzję nadzorcy i już 28 października zarząd banku podjął uchwałę o zaprzestaniu udzielania kredytów we frankach _ - mówi Artur Wiza, członek zarządu Getinu Holding. Tłumaczy, że koszt pozyskania walut na rynku był zbyt drogi, aby taka działalność miała ekonomiczne uzasadnienie. Jeśli koszt pozyskania franka szwajcarskiego na rynku międzybankowym nie powróci do normalnego poziomu, to może zaszkodzić rentowności portfela już udzielonych kredytów. Średni termin zapadalności swapów walutowych wynosi bowiem od trzech do pięciu lat, a kredyty mieszkaniowe są udzielane na kilkadziesiąt lat. Bankowcy w ministerstwie

Wczoraj w resorcie finansów odbywały się nieformalne rozmowy między bankowcami (reprezentowanymi przez prezesów BRE Banku, BZ WBK i Millennium)
, przedstawicielami największych przedsiębiorców oraz ministrem finansów. W środę ta sama delegacja była w NBP, a dzisiaj uda się do Komisji Nadzoru Finansowego.

Czego dotyczyły rozmowy z przedstawicielami rządu?
_ Wszystkim zależy na tym, aby kryzys zaimportowany do nas z Zachodu nie wpłynął na realną gospodarkę _ - podkreśla Mateusz Morawiecki, prezes Banku Zachodniego WBK. Tłumaczy, że problemy z płynnością na rynku międzybankowym w coraz większym stopniu przekładają się na koszt kredytów dla przedsiębiorców.
_ W obecnej sytuacji WIBOR przestał już być wskaźnikiem ceny pieniądza na rynku. Teraz, kiedy nie działa interbank, jest on wyznaczany przez koszt pozyskiwania depozytów, a ten jest coraz wyższy _ - mówi Morawiecki.

Bankowcy przedstawiają przy tym swoje pomysły na poprawienie sytuacji. Chcą, aby NBP wydłużył termin zapadalności instrumentów oferowanych w ramach operacji otwartego rynku. Ich zdaniem, poszerzenie strumienia pieniędzy płynących do systemu finansowego pomoże w unormowaniu sytuacji.

_ Proponujemy przy tym, aby zastawem dla finansowania z banku centralnego były nie tylko papiery wartościowe, ale również odpowiednio przepakowane kredyty hipoteczne _ - mówi Morawiecki. Innym sposobem na "wpompowanie pieniędzy" w system byłby także wykup obligacji przekazanych kilka lat temu bankom przez NBP, przy okazji poprzedniej obniżki stopy rezerw obowiązkowych.
_ Takie zastrzyki płynności są potrzebne, jeśli nie chcemy, aby problemy sektora bankowego przełożyły się na realną gospodarkę _ - wyjaśnia Piotr Kalisz, główny ekonomista Banku Handlowego.

Minister finansów przedstawił również bankowcom zasady działania ustawy o wsparciu instytucji finansowych, której projekt przyjął niedawno rząd. Resort zamierza podpisać umowy ramowe ze wszystkimi bankami, aby w przypadku potrzeby zwrócenia się o pomoc lub gwarancje mogły otrzymać ją natychmiast.

Zysk sektora wyższy o 21 proc.

Działające w Polsce banki (bez oddziałów banków zagranicznych) zarobiły w III kwartale 4,0 mld zł netto - wynika z danych KNF. To o 21 proc. więcej niż w podobnym okresie 2007 r. Od stycznia do września zysk wyniósł 12,7 mld zł. To również o 21 proc. lepiej niż rok temu. Wynik netto banków komercyjnych w III kwartale to 3,8 mld zł. Przychody, czyli wynik działalności bankowej, sięgały 11,8 mld zł. Były o 22 proc. większe niż rok wcześniej. Koszty działania zwiększały się wolniej. Były o 17 proc. wyższe niż przed rokiem. O niespełna 16 proc. wyższe niż rok wcześniej były koszty osobowe, co oznacza, że szybciej zwiększały się inne wydatki, związane np. z wynajmem lokali, w których lokowane są oddziały. Odpisy na utratę wartości aktywów tylko w III kwartale były ponaddwukrotnie większe niż rok wcześniej. Mimo to w końcu września udział należności zagrożonych zmniejszył się do 4,5 proc. To o 0,4 pkt mniej niż w końcu czerwca. Fundusze własne banków komercyjnych wynosiły w końcu września 62,6 mld zł, a
współczynnik wypłacalności, czyli podstawowa miara bezpieczeństwa banków, wyniósł 10,8 proc., o 0,1 pkt proc. więcej niż w czerwcu.

Bank Zachodni WBK nieco lepiej od prognoz

Bank Zachodni WBK w III kwartale zarobił na czysto 247 mln zł, czyli nieznacznie więcej, niż wynosiła średnia prognoz analityków, którzy oczekiwali 243 mln zł zysku (w tym samym okresie roku ubiegłego było to 225,6 mln zł). Bank osiągnął to mimo znacznego spadku wyniku z prowizji, który wyniósł 343,8 mln zł, podczas gdy rok temu było to 387,9 mln zł. To skutek przede wszystkim znacznego spadku prowizji ze sprzedaży jednostek funduszy inwestycyjnych i działalności maklerskiej. Zyski napędzał przede wszystkim wynik odsetkowy. W III kwartale wyniósł on 429,5 mln zł, podczas gdy w tym samym okresie roku ubiegłego było to niecałe 329 mln zł.

Bank nadal jest w bardzo dobrej sytuacji płynnościowej. Mimo że w tym roku dynamika wzrostu wartości udzielonych kredytów nieznacznie przekraczała tempo zbierania depozytów, to nadal stosunek tych pierwszych do drugich jest na relatywnie niskim poziomie i wynosi 85,7 proc. W zbieraniu depozytów pomogła giełdowa bessa, bowiem 80 proc. środków pochodzących z umarzania jednostek funduszy Arka trafiło na konta w BZ WBK. W ciągu roku obniżył się współczynnik wypłacalności, który na koniec września wynosił 10,75 proc. W tym okresie spadł także udział kredytów niepracujących z 3,3 proc. do 2,3 proc. Bank zawiązywał przy tym coraz większe rezerwy i w III kwartale odpisał z tego tytułu 43,8 mln zł. Rok temu było to 21 mln zł.
_ W ostatnich kwartałach rozwiązywaliśmy wiele rezerw, ponieważ udawało się nam odzyskiwać część długów _- mówi Mateusz Morawiecki, prezes BZ WBK. Teraz jednak w obliczu spowolnienia gospodarczego można się spodziewać ich zawiązywania. Kredyt Bank pozytywnie zaskoczył

_ W październiku nie zauważyliśmy spowolnienia akcji kredytowej w skali całej naszej działalności pożyczkowej _- mówi Maciej Bardan, prezes Kredyt Banku. Kierowana przez niego instytucja zarobiła w III kwartale na czysto 115 mln zł, podczas gdy rok temu było to prawie 100 mln zł. Wyniki pozytywnie zaskoczyły rynek, analitycy bowiem spodziewali się zysku na poziomie 74 mln zł. Bank w III kwartale w stosunku do ubiegłego roku poprawił zarówno wynik z tytułu opłat i prowizji (76 mln zł), jak i rezultat odsetkowy (274 mln zł). Zaskoczył przede wszystkim bardzo wysokim wynikiem z działalności handlowej (78 mln zł, wobec niecałych 40 mln zł rok temu). To głównie zasługa wymiany walut, związanej z udzielaniem walutowych kredytów hipotecznych.

W ciągu roku dynamika akcji kredytowej (40,8 proc.) znacznie przewyższała tempo zbierania depozytów (19,1 proc.). Kredyt Bank finansuje jednak znaczną część udzielanych kredytów za pomocą pożyczek od swojej spółki matki.
_ Współczynnik kredytów do depozytów wynosi 109 proc., jeśli jednak uwzględnimy finansowanie udzielone przez właściciela, obniży się do 87,4 proc. _ - mówi Lidia Jabłonowska-Luba, wiceprezes Kredyt Banku.

Nadal obniża się jednak współczynnik wypłacalności, który obecnie wynosi 9,4 proc.
_ Jest on zgodny z polskim prawem, które wymaga, aby był wyższy niż 8 proc., więc nie widzimy powodów, aby podejmować gwałtowne działania w celu jego zwiększenia _ - tłumaczy Maciej Bardan. Jeszcze rok temu bank rozwiązywał rezerwy, przypisując w III kwartale 2007 r. z tego tytułu 31,5 mln zł. Teraz Kredyt Bank odpisał na ten cel 37 mln zł.

Węgry mają pakiet wsparcia dla sektora finansów

Węgierski bank centralny zamierza przeznaczyć 3 mld dolarów na rekapitalizację krajowego systemu bankowego. Pieniądze będą pochodzić z wartego 25,8 mld USD pakietu pomocowego obiecanego Węgrom przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy oraz Unię Europejską.

Pomoc będzie dostępna dla prywatnych banków, które są szczególnie ważne dla systemu finansowego - stwierdził Andras Simor, prezes węgierskiego banku centralnego. Dodał, że jego instytucja nie zamierza udzielać pomocy filiom zachodnich banków, które skorzystały z pakietów pomocowych w krajach swoich central.

Pieniądze te byłyby dostępne choćby dla mającego zadebiutować na warszawskiej giełdzie banku OTP. Plotki o jego kłopotach finansowych były jedną z głównych przyczyn październikowego załamania na budapeszteńskiej giełdzie. Przedstawiciele OTP nie wypowiedzieli się jednak, czy skorzystają z tych funduszy. Wcześniej deklarowali, że ich bank jest w doskonałej kondycji finansowej.
_ OTP twierdzi, że jest dobrze dokapitalizowany, i zapewne jest to obecnie prawda. W przyszłości mogą się jednak pojawić problemy _- ocenił Jiri Stanik, analityk z Wood & Co.

Pieniędzmi z pakietu pomocowego będą zarządzać dwa państwowe fundusze. Każdy z nich otrzyma po 1,5 mld USD. W zamian za pomoc finansową rząd objąłby akcje uprzywilejowane (pozbawione prawa głosu) instytucji, którym pomoc będzie udzielona. Według zapewnień władz, przejęcie części udziałów będzie jedynie tymczasowe.
_ Nie planujemy, by państwo pozostawało właścicielem akcji banków przez dłuższy czas _ - deklarował Janos Veres, minister finansów.

Premier Ferenc Gyurcsany zobowiązał się w liście do władz MFW do utrzymania przez Węgry dyscypliny fiskalnej i zmniejszania deficytu budżetowego. Jednocześnie poinformował, że w październiku w wyniku kryzysu finansowego ponad 3 tys. osób straciło w jego kraju pracę.

Międzynarodowy Fundusz Walutowy zatwierdził też kredyt w wysokości 16,4 mld dolarów, przeznaczony dla Ukrainy. Ma on pomóc temu krajowi przezwyciężyć trudności spowodowane światowym kryzysem finansowym. Decyzja o przyznaniu pożyczki została podjęta w następstwie przyjęcia przez ukraiński parlament ustawy antykryzysowej przewidującej m.in. powołanie specjalnego funduszu udzielającego pomocy finansowej bankom. MFW z zadowoleniem przyjął również zobowiązanie rządu w Kijowie do znacznego obniżenia deficytu budżetowego.

Piotr Rutkowski

Łukasz Wilkowicz

Hubert Kozieł

Tekst z kolumny nr 4 Gazety Giełdy Parkiet