Biegli sądowi podlegają opodatkowaniu VAT

Uznał tak wczoraj Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale siedmiu sędziów.
NSA miał rozstrzygnąć, czy - po pierwsze - czynności biegłego mogą być uznane za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT. Po drugie - jeśli odpowiedź na pierwsze pytanie byłaby twierdząca, to kto ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich: sami biegli czy też sąd zlecający im wydanie ekspertyzy.

Sędziowie mieli rozstrzygnąć rozpatrywaną wcześniej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu sprawę jednego z biegłych. Naczelnik urzędu skarbowego nakazał mu zapłatę VAT, co podtrzymała Izba Skarbowa w Poznaniu oraz WSA. Biegły twierdził jednak, że nie jest osobą wykonującą samodzielnie działalność gospodarczą, lecz odgrywa rolę procesową oraz działa na rzecz organu procesowego, z jego umocowania i pod jego kierownictwem.

NSA uznał, że czynności biegłego w postępowaniu sądowym stanowią działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT. Odpowiedzialność za wydane ekspertyzy ponosi sam biegły, a nie sąd zlecający te czynności. Dlatego nie ma podstaw, by wyłączyć biegłego spod opodatkowania VAT (sygn. I FSK 813/ 07).

NSA powołał się zarówno na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, jak i wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 12 czerwca 2008 r. (sygn. K 50/05). TK uznał wtedy, iż biegli działają w sposób częstotliwy, osobiście i samodzielnie. Mimo iż sąd zleca im wydanie opinii czy ekspertyzy, sami ponoszą odpowiedzialność wobec osób trzecich.

Opodatkowanie biegłych budzi kontrowersje, ponieważ sądy wypłacają im zwykle wynagrodzenie netto, bez powiększania go o 22 proc. VAT. Biegli muszą więc dopłacić podatek z własnej kieszeni. Dlatego TK zaapelował w czerwcowym orzeczeniu do ustawodawcy o uregulowanie tej kwestii. Według Trybunału rzeczoznawcy nie powinni sami płacić VAT, ale sądy powinny doliczać im go do wynagrodzenia.

Monika Pogroszewska
Rzeczpospolita