Czy pensje w firmie powinny być jawne?

- Ostatnio pracodawca z wielkim uśmiechem powiedział, że dostałem dużą podwyżkę. Dodał jednak, mrużąc oko, żebym nie mówił tego innym, bo to ich zdemotywuje. Z kolegami z pracy tworzymy zgraną paczkę i tego samego wieczora, przy piwie, powiedzieliśmy sobie, ile zarabiamy. Okazało się, że ta moja niby specjalna podwyżka, wcale nie jest duża. A moi koledzy od dawna mają taką pensję, jak ja po podwyżce. Dodam tylko, że wykonujemy podobną pracę i mamy podobny staż. Poczułem się gorszy, oszukany, a szefa traktuję jako cwaniaczka. Straciłem do niego szacunek. Dlatego pensje w firmach powinny być jawne. Ukróciłoby to niesprawiedliwe poczynania szefów – mówi Dariusz, pracuje w dziale IT jednej z warszawskich firm.

Sprawa jawności wynagrodzeń często pojawia się na szkoleniach pracowników HR. Omawia się przykład firmy, w której dochodzi do przypadkowego ujawnienia pensji wszystkich pracowników. Okazuje się, że różnice w wynagrodzeniach na tych samych stanowiskach są gigantyczne. Do szefa firmy natychmiast ustawia się więc kolejka pracowników niezadowolonych ze swoich wynagrodzeń. Większość chce odejść. A więc, czy niejawne płace są dobrym pomysłem? Zdania są podzielone.

Według pracodawców jawne zarobki mogą prowadzić do konfliktów między pracownikami - będą oni porównywać swoją wartość w firmie, zastanawiać się dlaczego osoba, która mniej pracuje, jest lepiej wynagradzana. Ponadto istnieje zagrożenie, że informacje o wysokości płac mogą dotrzeć do konkurencji, która będzie podkupywać pracowników (bo będzie wiedzieć ile pieniędzy zaproponować).

- Nie, to fatalny pomysł. Nie mam nic do ukrycia, ale jednak wolałbym, żeby pracownicy nie wiedzieli ile zarabiają. Zdarza się, że ktoś dostaje premię uznaniową, inni mogliby stracić zapał do pracy. Ja mówię pracownikom, by nie dzielili się z innymi wiadomością o premii – twierdzi Grzegorz Gawrysiuk, właściciel firmy produkującej okna.

Wielu pracowników popiera jednak ujawnianie zarobków – taki jawny system pensji tworzy w firmie poczucie sprawiedliwości, które może być ważnym czynnikiem motywującym.

- Pracownik ma poczucie sprawiedliwości i rzetelności. Wie, że musi być bardziej efektywny, by zarabiać tyle, co kolega, który jest np. na wyższym stanowisku. Brak jawności może rodzić podejrzenia. Niejawny system płac zawsze utrwala dysproporcje w zarobkach. Dlatego ja jestem za ujawnianiem płac, przecież szef nie może mieć nic do ukrycia. Pracownicy zaś i tak wiedzą ile kto zarabia. Nie wierzę, by o tym nie mówili. Trzeba też dodać, że pracownik może złożyć skargę do inspekcji, jeśli szef nierówno wynagradza. Dlatego też szefowie nie będą zainteresowani ujawnianiem płac– mówi Joanna Pogórska, doradca personalny.

Krzysztof Winnicki