Dla tych, co wiedzą za dużo - lojalka

Gdy sytuacja na rynku pracy jest niestabilna, nie brakuje sytuacji, gdy pracodawca postanawia się ze swym pracownikiem rozstać. Tym bardziej, jeśli ten ostatni zbyt wiele wie o funkcjonowaniu firmy. Zakaz konkurencji pozornie chroni tę wiedzę.

Umowy o zakazie konkurencji to nic nowego. Podpisywano je jeszcze w czasach Polski przedwojennej. Już wtedy istniało rozróżnienie na zakaz konkurencji mający miejsce w trakcie trwania stosunku pracy, jak i po jego ustaniu. Przepis ten miał prowadzić do pracowniczego obowiązku wierności, który polegał na zabieganiu o ekonomiczne korzyści dla swego pracodawcy oraz zabezpieczanie go przed ewentualnymi stratami. W sumie od tamtego czasu niewiele się zmieniło. W podpisywanych między pracownikiem a pracodawcą dokumentach w zasadzie chodzi o to samo. Sens zakazu konkurencji w czasie trwania stosunku pracy wynika przede wszystkim z dbałości o dobro pracodawcy.

Ustna umowa o zakazie konkurencji w praktyce nie jest ważna. Nie może ona wynikać z przypadkowej, luźnej rozmowy.

- Zgodnie z kodeksem pracy, strony podpisujące umowę o pracę mogą ustanowić zakaz konkurencji. Umowa o zakazie konkurencji powinna zostać sporządzona na piśmie, gdyż w przypadku braku zachowania formy pisemnej będzie nieważna – wyjaśnia Tomasz Lewandowicz z Kancelarii Prawnej ARKANA.

Z umowy takiej powinno jasno wynikać, iż pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie, na rzecz innej firmy. Dla bezpieczeństwa każdej ze stron ważne jest sprecyzowanie jak najdokładniejszego zakresu zakazu - jakiej działalności, a nawet jakich firm ten zakaz dotyczy. Kto zyskuje

Raczej nikt nie będzie dyskutował z faktem, że trudno jest oczekiwać od poszkodowanego szefa, aby ciągle zatrudniał pracownika, którego lojalność pozostawia wiele do życzenia. Złe doświadczenia sprawią, że nie ma oporów przed wpisywaniem do umów swych pracowników klauzuli o zakazie konkurencji. A za konkurencyjną pracę uważać można nie tylko świadczenie usług dla innej firmy z tej samej branży. Może być to również otworzenie działalności gospodarczej o identycznym profilu jak pracodawca. Kto na tym traci. Zazwyczaj pracownik. Ma związane ręce i nie może dorobić do pensji. Lekarz, który podpisał lojalkę, wiele ryzykuje, udzielając porad medycznych w innym miejscu. Tak samo jak zatrudniony w dzienniku dziennikarz, który decyduje się pisać teksty dla miesięcznika.

Jeśli w twojej umowie widnieje „lojalka” wobec firmy w której pracujesz, bądź uważny. Nie zapominaj, że pracownik, który łamie obowiązujący go zakaz konkurencji, powinien spodziewać się kłopotów. Niestosowanie się do postanowień umowy antykonkurencyjnej może znacznie uszczuplić jego portfel.

- Złamanie zakazu konkurencji naraża pracownika na odpowiedzialność odszkodowawczą za szkodę wyrządzoną pracodawcy – mówi Tomasz Lewandowicz z Kancelarii Prawnej ARKANA. - Jeżeli szkoda została wyrządzona umyślnie, pracownik obowiązany jest do jej naprawienia w pełnej wysokości.

Co poza tym? Bez wątpienia złamanie zakazu konkurencji może spowodować, że pracownik będzie zmuszony poszukać sobie nowej pracy.

Drugim rodzajem umów o zakazie konkurencji jest umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Zazwyczaj zawiera się ją, gdy pracownik ma dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

- Umowa może przewidywać istnienie zakazu konkurencji również po ustaniu stosunku pracy, ale tylko wtedy, gdy przyznaje z tego tytułu pracownikowi odszkodowanie w wysokości nie niższej niż 25 proc. wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy – wyjaśnia Tomasz Lewandowicz z Kancelarii Prawnej ARKANA. W tym przypadku zakaz konkurencji przestaje obowiązywać gdy np. pracodawca nie wypłaca należnej kwoty.

- Zgodnie z artykułem 29 kodeksu pracy, umowa o pracę powinna zawierać określenie stron umowy, informację o rodzaju umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy – słyszymy od Tomasza Lewandowicza.

Jakie warunki należy uwzględnić?

- Zgodnie z ustawą, w umowie powinna znaleźć się informacja o rodzaju pracy, miejscu jej wykonywania, wynagrodzeniu odpowiadającemu rodzajowi pracy wraz ze wskazaniem składników wynagrodzenia, wymiarze czasu pracy oraz terminie rozpoczęcia pracy – przypomina Tomasz Lewandowicz. - Najprostsza umowa o pracę może zatem zmieścić się na połowie kartki formatu A4. Jeżeli umowa o pracę jest obszerniejsza, oznacza to, że prawdopodobnie zostały w niej zawarte dodatkowe postanowienia i koniecznie trzeba się z nimi zapoznać przed jej podpisaniem.
ml/JK