Dodatki, nagrody, trzynastki. Oto, co składa się na pensję nauczyciela

Związek Nauczycielstwa Polskiego po trudnych negocjacjach z resortem edukacji zdecydował o rozpoczęciu sporu zbiorowego, u podłoża którego leżą wynagrodzenia. Nauczyciele chcą 1000 zł podwyżki, MEN jest w stanie podnieść pensje jedynie o 120-160 zł brutto.

Ci pierwsi pokazują paski z żenująco niskimi uposażeniami nawet doświadczonych pedagogów, z kolei strona rządowa wylicza, że po raz pierwszy od lat na podwyżki dla tej grupy zawodowej zarezerwowano aż 6,5 mld zł.

Konflikt trwa, a wszystko rozbija się o sposób liczenia wynagrodzenia, ponieważ w przypadku nauczycieli, jak to w budżetówce bywa, system płac jest złożony i dość skomplikowany.

Zobaczcie sami, co składa się na pensję nauczyciela.

Pensje nauczycielskie przede wszystkim składają się z wynagrodzenia zasadniczego. Jego wysokość jest ściśle uzależniona od stopnia awansu zawodowego.

I tak obecnie magister z przygotowaniem pedagogicznym ma zagwarantowane:

2417 zł brutto, jak nauczyciel stażysta
2487 zł brutto jako nauczyciel kontraktowy
2824 zł brutto jako nauczyciel mianowany
3317 zł brutto jako nauczyciel dyplomowany.

Mniej wykształceni nauczyciele, czyli bez przygotowania pedagogicznego lub jedynie z dyplomem licencjata w kieszeni, mają zagwarantowane niższe stawki.

Organy prowadzące szkoły, będące jednostkami samorządu terytorialnego, mogą zwiększać środki na wynagrodzenia nauczycieli, w tym podwyższać minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego, co jednak nie jest częstą praktyką.

Na szczęście do pensji nauczycielskich dochodzą jeszcze dodatki i inne składniki wynagrodzenia.

Pensje nauczycielskie to nie tylko wynagrodzenie zasadnicze. Pedagogom przysługuje również dodatek za wysługę lat w wysokości 1 proc. wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy, wypłacany co miesiąc od czwartego roku pracy.

Dodatek ten nie może przekroczyć 20 proc. wynagrodzenia zasadniczego, a do okresów pracy uprawniających do dodatku za wysługę lat wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia we wszystkich zakładach pracy.

Dostają go nauczyciele, którym powierzono stanowisko dyrektora lub wicedyrektora przedszkola, szkoły, placówki lub innej jednostki organizacyjnej, którą wymieniono w Karcie Nauczyciela. Może to być także osoba, której powierzono inne stanowisko kierownicze przewidziane w statucie danej szkoły.

Dodatek przysługuje nauczycielowi także za sprawowanie funkcji wychowawcy klasy, doradcy metodycznego, nauczyciela-konsultanta lub opiekuna stażu.

To, kto i ile otrzymuje, ustala organ prowadzący szkołę, czyli samorząd.

Nauczyciele mogą także, ale nie muszą otrzymywać dodatek motywacyjny, przyznawany za określone osiągnięcia zawodowe.

Zaliczają się do nich postępy w realizowanym procesie dydaktycznym, osiągnięcia wychowawczo-opiekuńcze, wprowadzanie innowacji pedagogicznych, skutkujących efektami w procesie kształcenia i wychowania, zaangażowanie w realizację czynności i zajęć, wskazanych w Karcie Nauczyciela, szczególnie efektywne wypełnianie zadań i obowiązków związanych z powierzonym stanowiskiem, realizowanie w szkole zadań edukacyjnych, wynikających z przyjętych przez organ prowadzący priorytetów w realizowanej lokalnej polityce oświatowej.

Jego wysokość nie została określona w przepisach ani w Karcie Nauczyciela. Ponownie decyduje o tym organ prowadzący daną szkołą, czyli samorząd. Przez to dodatek w mniej zamożnych gminach może wynosić 10 zł, a w innej, bardziej zasobnej nawet 200 zł.

Nauczycielom pracującym w trudnych lub uciążliwych warunkach przysługuje dodatek za warunki pracy.

Mogą liczyć także na jednorazowy dodatek uzupełniający, którego wysokość jest ustalana proporcjonalnie do okresu zatrudnienia oraz osobistej stawki wynagrodzenia zasadniczego. Jest on wypłacany raz w roku.

Także nauczycielowi realizującemu zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze w dniu wolnym od pracy, który nie dostanie za ten dzień innego dnia wolnego, przysługuje odrębne wynagrodzenie za każdą godzinę pracy, obliczane jak za godzinę ponadwymiarową.

Nauczyciel może także liczyć na wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i za godziny doraźnych zastępstw, wypłacane według stawki osobistego zaszeregowania, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy.

Dodatkowo nauczyciele mogą liczyć na różnego rodzaju nagrody, w tym za długoletnią pracę. Są to uzależnione od stażu pracy nagrody jubileuszowe.

I tak za 20 lat pracy nauczyciel dostanie nagrodę w kwocie 75 proc. wynagrodzenia miesięcznego, za 25 lat pracy 100 proc. wynagrodzenia miesięcznego.

Kiedy przepracuje 30 lat nagroda wzrasta do 150 proc., po 35 latach pracy do 200 proc., a po 40 latach aż do 250 proc. wynagrodzenia miesięcznego.

Nauczyciele mogą także liczyć na dodatkowe pieniądze z trzynastek. To dodatkowe wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5 proc. sumy wynagrodzenia za pracę w ciągu roku kalendarzowego.

Uwzględnia się przy tym wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.

Dodatkowo nauczyciel, który jest zatrudniony na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5 tys. mieszkańców, ma prawo do dodatku w wysokości 10 proc. wynagrodzenia zasadniczego.

Organ prowadzący szkołę może podwyższyć wysokość tego dodatku, o ile na terenie wiejskim, na którym pracuje ten nauczyciel, występuje deficyt kadr.

Karta Nauczyciela przewiduje też system nagród dla nauczycieli przyznawanych przez ministra edukacji narodowej, kuratora oświaty, dyrektora szkoły, prezydenta, burmistrza miasta, wójta gminy lub inny organ prowadzący szkołę, ze specjalnie tworzonych na ten cel funduszy nagród.

Nagroda przyznawana przez dyrektora szkoły, prezydenta lub burmistrza miasta czy też wójta gminy lub starostę lub inny organ prowadzący szkołę może być przyznana nauczycielowi po przepracowaniu w szkole co najmniej roku, zaś nagroda przyznana przez kuratora lub ministra edukacji narodowej dopiero po dwóch latach pracy.

Oprócz stażu i wyróżniającej oceny pracy pedagogicznej do jej otrzymania konieczne jest również spełnienie przez nauczyciela szeregu kryteriów w zakresie pracy dydaktyczno-wychowawczej, opiekuńczej, czy działalności pozaszkolnej.