Dublin weźmie pomoc, kłopoty pozostaną

Rynki zareagowały na informacje o pomocy dla Zielonej Wyspy w miarę spokojnie. Większość europejskich indeksów nieznacznie rosła jeszcze w poniedziałek przed popołudniem. Później zaczęły jednak spadać. Euro lekko osłabło wobec dolara. Rentowność irlandzkich obligacji dziesięcioletnich nieznacznie zniżkowała, ale wciąż utrzymywała się powyżej 8 proc. Różnica między nią a rentownością takich samych niemieckich papierów wynosiła wczoraj 523 punkty bazowe, podczas gdy jeszcze 11 listopada sięgała 652 pb. Kto dziś pamięta, że w 2007 r. koszt irlandzkiego długu był niższy niż niemieckiego?

Umiarkowana reakcja rynków nie powinna dziwić. Plan pomocy dla Irlandii jest dopiero tworzony przez misje w Dublinie: Komisji Europejskiej, Europejskiego Banku Centralnego i MFW. Olli Rehn, unijny komisarz ds. gospodarczych i walutowych, zapowiada, że szczegóły planu wsparcia zostaną ujawnione prawdopodobnie do końca miesiąca.

Irlandzki minister finansów Brian Lenihan utrzymuje, że pomoc dla jego kraju wyniesie mniej niż 100 mld euro. W ramach pakietu wsparcia powstanie specjalny fundusz przeznaczony na ratowanie irlandzkich banków. Analitycy Goldmana Sachsa spodziewają się, że cały pakiet będzie opiewał na 95?mld euro, z czego 30 mld euro trafi do banków, a reszta ma wystarczyć na pokrycie potrzeb pożyczkowych Irlandii przez najbliższe trzy lata. Eksperci agencji ratingowej Moody’s wskazują, że pakiet wyniesie 80 –95 mld euro. Dodatkowo 7 mld funtów pomocy dla Irlandii zadeklarował brytyjski rząd. Do wsparcia może się dorzucić również Szwecja.

Czy to wystarczy, by uspokoić inwestorów? I tak, i nie. – W krótkim terminie pakiet pomocy dla Irlandii ustabilizuje sytuację na rynkach. Nie ma co do tego żadnych wątpliwości. Ale podobnie jak w przypadku pomocy dla Grecji po chwilowym uspokojeniu niepewność nie będzie opuszczać inwestorów – uważa Jacques Cailloux, główny europejski ekonomista Royal Bank of Scotland.

Co więcej, analitycy obawiają się, że europejski kryzys zadłużeniowy uderzy w nową ofiarę - Portugalię lub Hiszpanię, czyli kraje mające podobne problemy gospodarcze jak Irlandia i Grecja. Przyznają to nawet unijni decydenci.
- Działania spekulacyjne przeciwko Portugalii i Hiszpanii nie są uzasadnione, ale nie można ich wykluczyć. Obecnie rynki finansowe mają tendencję do karania krajów, które nie realizują w 100 proc. ortodoksyjnej konsolidacji fiskalnej – wskazuje Jean-Claude Juncker, premier Luksemburga i szef Eurogrupy (ministrów finansów państw strefy euro).

- Pomoc dla Dublina nie powstrzyma rozprzestrzeniania się kryzysu. Kłopoty strefy euro jeszcze się nie skończyły. Irlandia wciąż jest w środku poważnego kryzysu - wskazuje Sylvain Broyer, główny ekonomista ds. strefy euro w banku Natixis.

Na zachowanie rynków w nadchodzących dniach duży wpływ może mieć między innymi przedstawienie przez irlandzki rząd w tym tygodniu szczegółów czteroletniego programu oszczędności fiskalnych, opiewającego na 15 mld euro. Rząd stracił większość w parlamencie, los cięć nie jest więc pewny. Agencja Moody’s zapowiedziała już, że zetnie irlandzki rating Aa2 o kilka stopni.

Przyjęcie unijnej pomocy będzie dużo kosztowało irlandzkie banki. Dubliński rząd już zapowiedział, że zostaną one przymusowo rozbite i zmniejszone. – Z powodu rozmiarów swoich portfeli kredytowych i ogromnego ryzyka, które podjęły, banki te stały się zagrożeniem nie tylko dla państwa, ale również dla całej strefy euro – twierdzi Lenihan. Akcje niektórych banków traciły więc wczoraj na giełdzie w Dublinie po kilkanaście procent. Kurs Bank of Ireland spadł np. o około 19 proc.To właśnie pomoc dla banków zrujnowała finanse publiczne Zielonej Wyspy. Irlandzki rząd wygospodarował na nią już 50 mld euro. Przez to tegoroczny irlandzki deficyt finansów publicznych sięgnie aż 32 proc. PKB.

Premier Brian Cowen zapowiada, że krajowe banki zostaną poddane nowym testom wytrzymałościowym mającym pokazać, jakie mogą ponieść jeszcze straty. Pożyczkodawcy ci już w lipcu zostali poddani takim testom, przeprowadzonym wówczas przez Europejski Komitet Nadzoru Bankowego (CEBS). Wszystkie irlandzkie banki w nich uczestniczące zdały egzamin, co obecnie stawia pod znakiem zapytania wiarygodność tego badania i, co za tym idzie, stabilność całego europejskiego systemu finansowego.

Pakiet pomocy dla Irlandii może tylko chwilowo uspokoić rynki. W dalszym ciągu nie nastraja przecież optymistycznie sytuacja w Grecji. Pół roku po przyjęciu unijnej pomocy sytuacja gospodarcza tego kraju jest wciąż ciężka. Również konsolidacja fiskalna w Irlandii może się okazać trudna, choćby dlatego, że prognozy gospodarcze rządu są zbyt optymistyczne. Niewykluczone są więc dalsze cięcia fiskalne wychodzące poza zaplanowane już 15 mld euro. Na razie prośba Zielonej Wyspy o unijną pomoc sprawiła niewielką ulgę innym krajom z peryferii strefy euro. Nim poznamy prawdziwą skalę kłopotów irlandzkiego systemu bankowego, może rosnąć niepokój rynków co do sytuacji kolejnych banków europejskich.

Porównywanie sytuacji Irlandii oraz Grecji nie jest właściwe. Grecja fałszowała statystyki i jest dużo bardziej zadłużona (w stosunku do PKB) niż Irlandia. Inwestorzy wciąż sądzą, że Grecja będzie musiała w końcu restrukturyzować zadłużenie. W przypadku Irlandii są powody, by sądzić, że unijna pomoc uspokoi rynki i obniży rentowność irlandzkich obligacji. Ważną rolę odegra w tym procesie misja ekspertów z Unii Europejskiej i Międzynarodowego Funduszu Walutowego oceniająca stan irlandzkich banków. Jeśli uda jej się opisać rzeczywistą ich kondycję i przeciąć wszelkie spekulacje na ten temat, można będzie uznać ją za zakończoną sukcesem. To uspokoi rynki.

Bloomberg , Hubert Kozieł