Fatalna wiadomość dla grzybiarzy. Może nadejść koniec kurek i maślaków

Przewidywane zmiany klimatyczne mogą wpłynąć na ilość i różnorodność gatunków grzybów, które znajdą się w koszykach przyszłych pokoleń grzybiarzy. Zmiany te będą miały wpływ na produkcję owocników leśnych grzybów jadalnych w latach 2016-2100, które prawdopodobnie będą o 23-93 proc. wyższe w porównaniu do obecnych danych.

Dr Marta Kujawska z Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk podkreśla, że głównym powodem tego wzrostu jest wydłużenie sezonu owocnikowania, spowodowane zwiększonymi opadami na początku sezonu i wyższymi temperaturami pod jego koniec. W ramach cyklu filmów "Klimat na bioróżnorodność" dr Kujawska opowiada o wpływie zmian klimatu na koszyk grzybiarza.

Owocnik to część grzyba, która służy do rozmnażania. W przypadku "klasycznych" grzybów kapeluszowych owocnik składa się z trzonu i kapelusza.

Dr Kujawska podaje, że została przeprowadzona analiza danych z lat 1960-2010, dotycząca występowania owocników grzybów na terenie austriackich i szwajcarskich Alp. Wykazała ona, że owocniki grzybów ektomykorozowych, w tym grzybów jadalnych, pojawiają się na coraz to wyżej położonych stanowiskach, nawet o ponad dwa metry rocznie.

Zmiany klimatu wpływają na produkcję owocników w drzewostanach liściastych i iglastych w nieco różny sposób. Dr Kujawska zauważa, że w drzewostanach iglastych na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat nie zaobserwowano istotnych zmian, w przeciwieństwie do drzewostanów liściastych.

Naukowcy przewidują, że obserwowane zmiany klimatu całkowicie zmienią strukturę lasów w Polsce, w których przeważają siedliska borowe i w których pod względem gatunkowym króluje sosna zwyczajna. Zmiany klimatu powodują, że nie będzie już miejsca dla sosny zwyczajnej, brzozy, świerka oraz modrzewia. W nowym, cieplejszym klimacie odnajdą się natomiast np. jodła, buk, dąb szypułkowy i bezszypułkowy.

Jaki wpływ będzie to miało na grzyby? Dr Kujawska zauważa, że ta sytuacja może znacząco wpłynąć na to, jakie gatunki grzybów będą się pojawiać w tych zmienionych lasach i tym samym przełoży się na strukturę gatunkową koszyka przyszłych grzybiarzy.

Dlaczego tak się stanie? Przede wszystkim przez oddziaływanie na funkcjonowanie partnera roślinnego grzybów, czyli drzew — tłumaczy badaczka.

Partner roślinny - drzewo, przekazuje partnerowi grzybowemu wytworzone w procesie fotosyntezy węglowodany. Zaś grzyby dostarczają drzewom, w przyswajalnej formie, związki mineralne oraz wodę pobraną nawet z najdalszych zakątków gleby - tłumaczyła Kujawska.

Ta obopólnie korzystna reakcja zachodzi w przypadku większości gatunków drzew występujących w naszych lasach, czyli występuje głównie u roślin drzewiastych z takich rodzin, jak: sosnowate, bukowate, brzozowate, wierzbowate, lipowate, leszczynowate itd. - zaznaczyła.

Zmiany klimatu, które wpłyną m.in. na zmniejszenie populacji sosny, prawdopodobnie spowodują, że coraz rzadziej będą dostępne popularne kurki (pieprznik jadalny) i podgrzybki, a także maślaki, które są głównie związane z drzewami z rodziny sosnowatych. Dr Kujawska zauważa, że również zbiory jednego z najbardziej szlachetnych grzybów - borowika - mogą zostać ograniczone ze względu na jego szczególne powiązanie z borami iglastymi.

Jej zdaniem w perspektywie najbliższych kilkudziesięciu lat grzybiarze prawdopodobnie będą zmuszeni sięgać po inne gatunki grzybów, związane z gatunkami drzew, które zastąpią sosnę, na przykład borowika usiatkowanego, występującego pod bukami, dębami i grabami.

Do handlu i obrotu w Polsce dopuszczono 44 gatunki grzybów leśnych. Ochroną prawną objętych jest obecnie ponad 100 gatunków grzybów.