Fundacja Polska Bez Korupcji proponuje zmiany w ustawie dot. oświaty

Zdaniem Górowskiego jeszcze kilka lat temu częstym procederem było oferowanie szkołom przez akwizytorów czy przedstawicieli wydawnictw "prezentów" w postaci np. tablic multimedialnych czy innych sprzętów - za wybór konkretnego podręcznika dla uczniów. Na konferencji prasowej poinformował, że zgodnie z ankietą przeprowadzoną w 2012 r., w blisko 75 proc. placówek edukacyjnych miały miejsce tego typu zachowania.

- Dyrektorzy w imieniu szkół podpisywali umowy darowizny czy współpracy na długie okresy, szkoła otrzymywała sprzęt - podkreślił.

Górowski zapowiedział, że w lutym br. ma być znany pełny raport z badania przeprowadzonego badania w 2014 r. Jak dodał, odsetek szkół, które wskazywały na to, że przedstawiciele handlowi spotykali się z nauczycielami czy dyrektorami szkół, znacznie się zmniejszył i wyniósł ok. 35 proc.

Prezes fundacji przypomniał, że w ustawie o systemie oświaty pojawił się przepis, który zakazuje oferowania, przekazywania szkołom i nauczycielom jakichkolwiek korzyści w zamian za wybór określonego podręcznika szkolnego. Jego zdaniem jednak ustawodawca powinien pójść dalej i zakazać bezpośrednich spotkań dyrektorów czy nauczycieli z przedstawicielami oferującymi sprzedaż podręczników. Górowski ocenił, że takie spotkania mogą prowadzić do powstawania korupcyjnych zachowań. - To musi być pełna transparentność wyboru - zaznaczył.

Górowski ocenił, że taka zmiana byłaby pożądana w kontekście dopłat, jakie Skarb Państwa ma przekazywać na darmowe podręczniki szkolne w latach 2014-2024.

Rzeczniczka Ministerstwa Edukacji Narodowej Joanna Dębek wyjaśniła, że samo wchodzenie na teren szkoły akwizytorów czy jakichkolwiek innych osób z zewnątrz jest uregulowane.

- Zgodnie z art. 34a ust. 1 ustawy o systemie oświaty organ prowadzący szkołę lub placówkę sprawuje nadzór nad jej działalnością w zakresie spraw finansowych i administracyjnych, z uwzględnieniem odrębnych przepisów. Za umożliwienie prowadzenia działalności na terenie szkoły różnym podmiotom, w tym również przedstawicielom handlowym, odpowiada dyrektor szkoły, a nadzór nad działalnością dyrektora szkoły w tym zakresie sprawuje organ prowadzący.

Dębek podkreśliła, że w przypadku wydawców ustawa o systemie oświaty zakazuje: oferowania, obiecywania lub udzielania szkołom lub nauczycielom jakichkolwiek korzyści w sposób pośredni lub bezpośredni w zamian za dokonanie wyboru określonych podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych; oferowania sprzedaży podręcznika wyłącznie z innym podręcznikiem lub dodatkowymi materiałami dydaktycznymi przeznaczonymi dla ucznia.

- Działania takie stanowią czyny nieuczciwej konkurencji (...). Jeśli będą pojawiały się przypadki oferowania, obiecywania lub udzielania szkołom lub nauczycielom jakichkolwiek korzyści w zamian za dokonanie wyboru określonych podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych czy też oferowanie sprzedaży podręcznika wyłącznie z innym podręcznikiem lub dodatkowymi materiałami dydaktycznymi przeznaczonymi dla ucznia, MEN będzie podejmować odpowiednie działania - zapewniła.

Rzeczniczka dodała, że zjawisko to jest też monitorowane przez kuratorów oświaty. Zwróciła jednak uwagę, aby takie przypadki zgłaszać też bezpośrednio do ministerstwa.

Nowelizacja ustawy o systemie oświaty zapewnia stopniowe zaopatrzenie uczniów w bezpłatne podręczniki. Jako pierwsi we wrześniu 2014 r. podręczniki otrzymali uczniowie I klas szkół podstawowych.

W 2015 r. darmowe podręczniki otrzymają uczniowie szkół podstawowych z klas II, a za rok uczniowie klas III. W u.br. na każdego ucznia pierwszej klasy z budżetu państwa przeznaczono dotację na zakup podręcznika do j. obcego (do wysokości 25 zł na ucznia) oraz na zakup materiałów ćwiczeniowych (do 50 zł).

Nauczyciele klas I-III będą mogli skorzystać z innego niż rządowy podręcznik - pod warunkiem, że jego zakup sfinansuje prowadząca szkołę gmina. Szkoła nie będzie mogła domagać się od rodziców zakupu podręczników.

Nowelizacja przewiduje też, że od 2015 r. szkoły podstawowe i gimnazja będą otrzymywać środki na zakup podręczników i materiałów ćwiczeniowych dla starszych uczniów. W 2015 r. środki będą przeznaczone na podręczniki dla uczniów klas IV podstawówek i I klas gimnazjów; w 2016 r. - na podręczniki dla klas V podstawówek i klas II gimnazjów, a w 2017 - na podręczniki dla klas VI podstawówek i klas III gimnazjów.

Dotacja dla klas IV-VI szkół podstawowych wyniesie na podręczniki do wysokości 140 zł na ucznia, a na materiały ćwiczeniowe do wysokości 25 zł na ucznia; dla gimnazjów - na podręczniki do wysokości 250 zł na ucznia, a na ćwiczenia do wysokości 25 zł.

Darmowe podręczniki będą własnością szkoły, wypożyczaną uczniom. Mają służyć co najmniej trzem rocznikom dzieci.

W noweli zapisano też, że o wyborze podręczników dla uczniów nie będzie jak dotąd decydował nauczyciel, ale zespół nauczycieli uczących danego przedmiotu w szkole po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady rodziców.