Hiszpania: W kryzysie protesty stały się codziennością

Sędziowie, śmieciarze, lekarze i kierowcy - wszyscy oni włączyli się w falę strajków i demonstracji, która przetoczyła się przez kraj, gdy po czterech latach kryzysu pracownicy stracili cierpliwość do cięć budżetowych wprowadzanych przez centroprawicowy rząd.

- Rząd prowadzi nasz kraj do ruiny. Likwiduje wszystkie świadczenia społeczne - powiedział Reuterowi Francisco Garcia, sprzątacz i przewodniczący związku zawodowego w szpitalu w Alicante. W styczniu Garcia razem z kolegami strajkował przez 17 dni, gdy władze regionu autonomicznego Walencja nie wypłacały im pensji przez dwa miesiące. Strajk, który doprowadził do pogorszenia warunków sanitarnych w szpitalu, był jednym z wielu przetaczających się w ostatnim czasie przez Hiszpanię.

W Grenadzie protestowali śmieciarze - przeciwko obniżeniu pensji i skróceniu czasu pracy. Choć strajk już się skończył, to nagromadzonych śmieci nie udało się jeszcze zebrać. - To obrzydliwe, na ulicy pojawiły się szczury. Są miejsca, w których nie można przejść z powodu hałd śmieci - narzekał Jorge, właściciel baru w pobliżu słynnego zespołu pałacowego Alhambra w Grenadzie.

- Kiedyś umawialiśmy się, gdzie co tydzień spotkamy się na kawę. Teraz umawiamy się, gdzie będziemy protestować - powiedziała stewardesa Iberii Ana de la Hoz. Notowane na giełdzie linie lotnicze planują w najbliższym czasie zwolnić 4 500 pracowników.

- Dzieje się coś, czego nigdy wcześniej nie było. To dziwne widzieć na ulicach sędziów, prokuratorów, prawników, doktorów, nauczycieli czy pielęgniarki - zauważył madrycki sędzia Jose Luis Gonzalez Armengol.

Nie oczekuje się, by społeczna frustracja odwiodła premiera Rajoya od ostrych cięć wydatków publicznych, które wprowadza, aby uniknąć pożyczki ratunkowej i zredukować deficyt budżetowy do poziomu wymaganego przez UE. Poza tym jego Partia Ludowa ma większość absolutną w parlamencie i może pozostać głucha na protesty mimo dwóch strajków generalnych w zeszłym roku.

- Rząd planuje ciąć bez żadnych ustępstw, z nadzieją, że gospodarka zacznie się odbijać pod koniec 2013 roku albo na początku 2014 - przewiduje niezależny analityk z Madrytu Miguel Murado.

Zakrojony na szeroką skalę program oszczędności ma przynieść 150 miliardów euro w latach 2012-2014. Na froncie fiskalnym Rajoy ma niewielkie pole manewru. Choć koszty obsługi długu ostatnio spadły, co zmniejszyło presję wywieraną na premiera, by zwrócił się o międzynarodową pomoc, to sytuacja na rynku w każdej chwili może się zmienić. Mimo drastycznych cięć w zeszłym roku rząd Hiszpanii musi ograniczyć wydatki o kolejne 20 miliardów euro w tym roku.

Recesja zmniejszyła wpływy podatkowe, co w konsekwencji utrudnia obniżenie deficytu budżetowego. Sprzedaż detaliczna spada przez 29 miesięcy z rzędu, gdy co czwarta osoba w wieku produkcyjnym pozostaje bez pracy. Gospodarka skurczyła się o ponad jeden procent w zeszłym roku i w tym prawdopodobnie też nie stanie na nogi. W dodatku Rajoy już w pierwszym roku urzędowania złamał obietnice wyborcze - podniósł podatki i anulował waloryzację emerytur.

Początkowo Hiszpanie w większości filozoficznie znosili kryzys, godząc się z tym, że muszą ponosić konsekwencje nadmiernych wydatków i boomu budowlanego, który pozostawił na rynku milion pustych domów oraz słabo wykorzystywane autostrady, lotniska i pociągi. Wraz z trwaniem recesji, obcinaniem świadczeń i kolejnymi zwolnieniami zmienili zdanie. Każdy tydzień przynosi nowe zwolnienia zbiorowe. Na początku roku zwolnienia ogłosiła Bankia, jeden z największych banków w kraju, znacjonalizowany podczas kryzysu. Madrycka telewizja publiczna zmniejszyła zatrudnienie o 80 procent. Hiszpański oddział operatora telefonii komórkowej Vodafone planuje likwidację setek stanowisk pracy.

- W końcu będziemy musieli wyjechać, bo tutaj nie będzie pracy - narzeka Elina Rodriquez, studentka historii, która uczestniczyła ostatnio w protestach Madrycie przeciwko dalszym cięciom budżetowym. W 2011 roku z Hiszpanii wyemigrowało 370 tysięcy osób, 10 razy więcej niż wyjeżdżało przed wybuchem kryzysu w 2008 roku.