Jak naliczać obniżone odsetki za zwłokę

O tym, że znowelizowane przepisy ordynacji podatkowej, które miały zachęcać do dobrowolnego płacenia zaległości podatkowych, nie są jasne, pisaliśmy już na początku roku (“Płacący zaległości mają kłopot z ulgą”, “Rz” z 7 stycznia). Jednak dopiero 12 lutego 2009 r. minister finansów wydał interpretację ogólną.

Zachęta pułapką

Wszystko wskazuje na to, że nowe prawo stanie się powodem sporów z fiskusem. Chyba że wcześniej autorzy, czyli sejmowa komisja “Przyjazne państwo” przygotuje projekt ustawy, który wątpliwości te definitywnie rozwieje. Zwłaszcza że - jak się dowiedzieliśmy - temat ten będzie prawdopodobnie dyskutowany na najbliższym posiedzeniu komisji. Chodzi o nowy art. 56 § 1a i 1b ordynacji (DzU z 2008 r. nr 209, poz. 1318), który umożliwia zapłatę obniżonych odsetek za zwłokę (w wysokości 75 proc. odsetek obliczonych według obowiązującej stawki za zwłokę).

Z ulgi tej mogą skorzystać wszyscy, którzy uprzedzając fiskusa, sami zdecydują się skorygować deklarację podatkową i zapłacą zaległość razem z odsetkami w ciągu siedmiu dni od złożenia korekty. Z powodu braku przepisów przejściowych podatnicy nie wiedzą jednak, od którego momentu naliczać odsetki obniżone: czy za cały okres istnienia zaległości podatkowej do dnia poprawienia błędu w rozliczeniach, czy może tylko za okres od 1 stycznia 2009 r. do dnia dokonania korekty.

Minister finansów w interpretacji ogólnej (nr PK4/8012/ 18/LJO/09/58) uznał, że przepis art. 56 § 1a ordynacji obowiązuje od 1 stycznia 2009 r. i nie nadano mu mocy wstecznej. Ma więc zastosowanie do korekt złożonych po 1 stycznia 2009 r. i nie obejmuje wcześniejszych.

Obniżona stawka odsetek za zwłokę ma zaś zastosowanie do naliczania odsetek za zwłokę także po tej dacie.
“Omawiana stawka ma zastosowanie do kwoty zaległości podatkowej powstałej zarówno przed, jak i po 1 stycznia 2009 r. Obniżona stawka odsetek za zwłokę nie ma jednak zastosowania do całej kwoty zaległości podatkowej, lecz do ujawnionej w wyniku skorygowania deklaracji. Niemniej jednak, jeżeli skorygowana deklaracja dotyczy zaległości podatkowej powstałej przed 1 stycznia 2009 r., to od 1 stycznia 2009 r. odsetki za zwłokę powinny być naliczane według obniżonej stawki odsetek za zwłokę, a do dnia 31 grudnia 2008 r. według podstawowej stawki odsetek za zwłokę” - czytamy w interpretacji ogólnej.

Będą spory

Według ministra finansów obniżona stawka odsetek za zwłokę będzie miała również zastosowanie do zaległości podatkowej ujawnionej w ponownej korekcie deklaracji podatkowej. Zastosowanie tej stawki uwarunkowane będzie zapłatą całości zaległości podatkowej w ciągu siedmiu dni od dnia złożenia korekty.

Eksperci uważają, że przepisy przysporzą sporów. Zwłaszcza że sejmowa komisja twierdzi, iż “ulgowe” odsetki należy stosować do całego okresu istnienia zaległości podatkowej.
_ Sądzę, że ustawodawcy chodziło o naliczanie obniżonych odsetek według koncepcji ministerstwa. Inaczej nowe przepisy stałyby się quasi-abolicją podatkową, skoro odsetki powstały wcześniej, bo były naliczane za lata, w których istniała zaległość. Takiej abolicji ustawodawca jednak nie zapowiadał _ - podkreśla Marek Kolibski, doradca podatkowy z Ożóg i Wspólnicy. I dodaje: _ Wykładnia celowościowa nie jest jednak podstawową wykładnią prawa podatkowego, z tego względu podatnicy powinni walczyć o obniżone odsetki za cały okres, powołując się na literalne brzmienie nowych przepisów. _

opinie

Mariusz Marecki, dyrektor w Dziale Doradztwa Podat- kowego PricewaterhouseCoopers
Przepisy o stosowaniu obniżonych odsetek za zwłokę nie są jednoznaczne, dlatego zajęcie stanowiska przez ministra finansów jest pewnym plusem, podobnie jak kompromisowa ich wykładnia. Nie zmienia to jednak faktu, że każdy podatnik, który się z nią nie zgadza, sam będzie musiał przetestować to rozwiązanie. Do wyboru będzie miał dwie drogi: albo zapłacić odsetki, stosując się do interpretacji, a dopiero potem wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty, albo wystąpić o indywidualną interpretację. Obie mogą zakończyć się przed sądem. Zwłaszcza że są argumenty przemawiające za najkorzystniejszym rozwiązaniem, czyli naliczaniem odsetek w obniżonej wysokości za cały okres istnienia zaległości.

Rafał Mikulski, starszy konsultant w spółce MDDP
Dzielenie stanów prawnych - i w konsekwencji wysokości odsetek za zwłokę - na okres do 31 grudnia 2008 r. i od 1 stycznia 2009 r. nie ma żadnego uzasadnienia w przepisach. W art. 56 § 1a ordynacji nie rozróżnia się okresów, których miałaby dotyczyć skuteczna korekta. Nie ma przeszkód w ustaleniu stawki odsetek za zwłokę za poszczególne okresy przed 1 stycznia 2009 r., a ponieważ przepisy ordynacji przewidują sposób ustalania obniżonej stawki odsetek za zwłokę, przeto zastosowanie ulgi nie zależy od ukazania się obwieszczenia ministra finansów. Tak samo na prawo do korzystania z ulgi nie ma wpływu to, iż zaległość istniała w okresach, w których obowiązywały różne stawki odsetek za zwłokę.

Grażyna J. Leśniak
Rzeczpospolita