Jest nowe prawo, pensje prezesów banków w górę?

Komisja Nadzoru Finansowego wdrożyła w Polsce unijną dyrektywę, która ma sprawić, że zarządzający bankami przestaną śrubować wyniki finansowe ryzykownymi krótkoterminowymi działaniami. To efekt nauczki po kryzysie finansowym. Gigantyczne premie dla prezesów banków, które doprowadziły do światowego kryzysu, do dziś wywołują emocje na całym świecie.

Na przykład Richard Fuld, czyli prezes Lehman Brothers - banku, od którego bankructwa przyjmuje się datę rozpoczęcia globalnego kryzysu - dostał za 2007 rok premię w wysokości 34 mln dolarów. Z kolei w 2008 roku, kiedy pieniądze podatników USA ratowały upadający Merrill Lynch, jego zarząd dostał premię w wysokości ponad 200 mln dolarów. Przeciwko gigantycznym wynagrodzeniom protestowały nawet zakonnice, mające udziały w banku Goldman Sachs.

W Polsce banki nie miały takich problemów jak w USA, ale niektóre premie też przyprawiają o zawrót głowy. Rekordzistą jest Jan Krzysztof Bielecki, który gdy odchodził z Pekao SA (należy do włoskiego Unicredit), dostał 7,3 mln zł odprawy. Z kolei Józef Wancer w 2008 roku miał pensję razem z bonusami wynoszącą 5,7 mln zł.

KNF nie zamierza jednak obniżać nikomu wynagrodzenia. Nowe przepisy mają dotyczyć głównie wypłacania premii. Od nowego roku najwięcej zarabiający bankowcy będą tę niestałą część wynagrodzenia dostawać nie na koniec roku, ale z kilkuletnim okresem oczekiwania. KNF nakazuje, by minimum 40 proc. lub co najmniej 60 proc. przy szczególnie dużych kwotach zmiennego wynagrodzenia było wypłacane wciągu 3-5 lat. Jednocześnie minimum 50 proc. zmiennego wynagrodzenia mają stanowić akcje lub inne instrumenty finansowe powiązane z działalnością banku.

To nie koniec zmian. Banki co roku do końca stycznia będą musiały do KNF przesyłać informację o osobach, które zarobiły u nich powyżej miliona euro.
- Mamy obowiązek implementacji dyrektyw unijnych. Wszędzie są one analogiczne. My nie dodawaliśmy do obowiązkowego unijnego minimum "nic od siebie", bo nie było takiej potrzeby - tłumaczy powody wprowadzenia nowych regulacji Łukasz Dajnowicz, rzecznik prasowy KNF.

Jednak nawet takie wdrożenie unijnej dyrektywy nie podoba się Związkowi Banków Polskich.
- Ta uchwała jest nadmiernie restrykcyjna. Nie dostosowano unijnej dyrektywy do realiów polskich. Mamy też wiele wątpliwości interpretacyjnych. Na przykład niektóre wypowiedzi szefów KNF sugerowały, że banki spółdzielcze pod te nowe prawo nie podlegają. Jednak w uchwale nie ma tego jasno zapisanego - twierdzi Jerzy Bańka, wiceprezes ZBP.
Innym problemem jest pytanie, kto to jest "osoba mających istotny wpływ na zarządzanie bankiem", czy jest nią na przykład szef placówki banku?

Co ważne nowa uchwała dotyczy w zasadzie tylko premii. Jej efektem może być więc wzrost stałej pensji kadry menadżerskiej banków, której restrykcje nie dotyczą. W ten sposób nowe prawo zamiast ograniczać nadmiernie wysokie zarobki, skutek miałoby wręcz odwrotny.
- Zmiana proporcji będzie dotyczyć raczej krajów anglosaskich, gdzie do tej pory udział bonusów w wynagrodzeniu był najwyższy. Na polskim rynku znaczące zmiany proporcji nie są raczej oczekiwane - twierdzi Łukasz Dajnowicz.

- Prawdopodobnie pewne wzorce przyjdą do nas z zagranicy od central matek polskich banków. Nie można wykluczyć, że nowe prawo spowoduje zwiększenie stałych części zarobków prezesów - mówi Jerzy Bańka.

Wprowadzone w Polsce rozwiązania są wbrew pozorom bardzo łagodne. W Wielkiej Brytanii na przykład wprowadzono w zeszłym roku wynoszący 50 proc. podatek od premii bankowców wynoszących powyżej 25 tys. funtów. Podatek był jednorazowy, co sprawiło, że banki ograniczyły gigantyczne bonusy tylko na rok.