Katowice/ Ruszyło Śląskie Centrum Arbitrażu i Mediacji

Działalność centrum rozpoczęła konferencja "Śląskie Forum Mediacji i Arbitrażu" - wpisująca się w trwający od poniedziałku do soboty ogólnopolski Tydzień Mediacji. Jego obchody - po raz drugi rozłożone w Polsce na cały tydzień - są związane z przypadającym 16 października Międzynarodowym Dniem Mediacji. W konferencji uczestniczyli przedstawiciele środowisk prawniczych i gospodarczych, m.in. Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach.

Jak podkreślał w piątek wiceminister gospodarki Mariusz Haładyj, jego resort koordynuje projekt Centrów Arbitrażu i Mediacji w interesie gospodarki i przedsiębiorców - z inspiracji tych ostatnich. Arbitraż i mediacje poprzez swoją sprawność sprawiają bowiem, że przedsiębiorcy w mniejszym stopniu niż w przypadku drogi sądowej są odciągani od swej zasadniczej działalności biznesowej.

Z szacunków Ministerstwa Gospodarki wynika, że koszty konfliktów gospodarczych w Polsce sięgają miliardów złotych. "Sporów w gospodarce nie unikniemy. Być może im bardziej mamy zaawansowaną i rozwiniętą gospodarkę, tych sporów będzie więcej - mówił Haładyj.

Mediacja to pozasądowy proces dochodzenia do porozumienia w sytuacji konfliktu - przy udziale osoby trzeciej, neutralnej i bezstronnej - mediatora. Jest znacznie tańsza i krótsza od spraw sądowych - przeciętnie trwa ok. 40 dni. Kosztuje przedsiębiorcę ok. 5 proc. wartości sporu. "W procesie sądowym koszty zawsze będą wyższe" - zaznaczył wiceminister.

Przekonywał, że zaletą mediacji jest możliwość bardziej elastycznego niż w procesie kształtowania ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy. Proces wiąże się też z konfliktem - wynikającym z udowadniania przez sądem własnych racji. "Z punktu widzenia gospodarczego szczególnie mediacja daje szansę pozytywnego utrzymania relacji biznesowych między stronami" - wskazał Haładyj.

Zaznaczył, że obecnie do mediacji dochodzi w przypadku ok. 1 proc. trafiających do sądów spraw gospodarczych. Głównym zdiagnozowanym problemem jest brak wystarczającej wiedzy - z badań resortu wynika, że wiedzę o mediacji i arbitrażu ma niewiele ponad 50 proc. pytanych przedsiębiorców, jednak 90 proc. tych, którzy skorzystali z tych metod, oceniło je pozytywnie.

Zwiększenie wiedzy o mediacji w środowiskach gospodarczych to jeden z głównych celów projektu Centrów Arbitrażu i Mediacji. Kolejne to odciążenie sądów w sprawach gospodarczych, zmniejszenie wydatków na spory i skrócenie czasu ich rozstrzygania. Program ma też wymiar społeczny - związany z upowszechnianiem w społeczeństwie postaw koncyliacyjnych w miejsce konfrontacyjnych.

Program przewiduje utworzenie Centrów Arbitrażu i Mediacji w sześciu ośrodkach: Białymstoku Katowicach, Krakowie, Lublinie, Poznaniu i Warszawie. Jako pierwsze ruszyło centrum w Poznaniu (25 sierpnia br.), pozostałe mają zacząć działać do końca października. Wszystkie będą funkcjonowały według jednolitych zasad. Mają zajmować się - prócz prowadzenia mediacji w sporach, przede wszystkim gospodarczych - m.in. organizacją konferencji i szkoleń, w tym specjalistycznych, dla mediatorów. Założono też współpracę organizacjami przedsiębiorców, sądami i korporacjami prawniczymi.

Kierowane przez prof. Andrzeja Torbusa Śląskie Centrum Arbitrażu i Mediacji będzie działało przy Fundacji Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego "Facultas Iuridica", która od końca 2005 r. prowadzi Ośrodek Mediacji na uniwersyteckim wydziale prawa. Ośrodek przeprowadził dotąd ponad 1,5 tys. postępowań mediacyjnych, w tym dotyczące wielomilionowych kwot. Prowadzi też działalność szkoleniową.

Projekt "Centra Arbitrażu i Mediacji - Projekt Pilotażowy" jest finansowany ze środków UE w ramach programu Kapitał Ludzki.

Resort gospodarki przygotowuje nowe przepisy, których celem ma być upowszechnienie mediacji i arbitrażu jako metod rozwiązywania sporów między przedsiębiorcami. Skutkiem proponowanych zmian ma być m.in. przyspieszenie postępowań przed sądami polubownymi. Projekt założeń do ustawy o wspieraniu polubownych metod rozwiązywania sporów gospodarczych w sierpniu w swoim sejmowym wystąpieniu na temat strategicznych celów rządu zapowiadał wicepremier i szef resortu gospodarki Janusz Piechociński.