Kontrole szamb. Mandaty sypią się jak z rękawa, Polacy idą do sądów
Gminy kontrolują przydomowe szamba, a liczba mandatów w skali całego kraju idzie już prawdopodobnie w tysiące. Jeżeli samorząd stwierdzi nieprawidłowości właścicielowi nieruchomości grozi nawet 5 tys. zł kary. Niektórzy z ukaranych nie zgodzili się na przyjęcie mandatu i zdecydowali się na walkę w sądzie.
Trwają kontrole zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków. Gminy usiłują sprawdzić, ile szamb znajduje się na ich terenie, czy właściciele domów mają dowody w postaci rachunków na regularne opróźnianie zbiorników z nieczystościami, oraz czy nie wylewają tych nieczystości bezpośrednio do gruntu.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
"Chów klatkowy" pod Warszawą. Nie zostawiają suchej nitki na inwestycji dewelopera
W przypadku zdecydowanej większości kontrole kończą się pozytywnie dla mieszkańców. Samorządy dopatrują się jednak także wielu nieprawidłowości. W odpowiedzi na pytanie WP Finanse Urząd Gminny w Nowym Targu odpowiedział, że do 12 lipca kontrole zakończyły się wystawieniem ośmiu mandatów karnych.
"Dwóch właścicieli nieruchomości odmówiło przyjęcia mandatu, został więc skierowany wniosek do sądu o ukaranie. Pięć nieruchomości okazało się niezamieszkałych. W dwóch przypadkach kontrola zakończyła się upomnieniem przez Straż Gminną." - czytamy w komunikacie urzędu z Nowego Targu. Gmina skontrolowała łącznie ponad 1,5 tys. nieruchomości.
Podwarszawskie Łomianki sprawdziły do tej pory 410 właścicieli domów. Kontrole zakończyły się wystawieniem 3 mandatów karnych. - Zaznaczam jednocześnie, że kontrole nie zostały jeszcze zakończone i cały czas trwają zintensyfikowane działania w tym zakresie - tłumaczy nam przedstawiciel Urzędu Miasta.
Liczba ukaranych idzie w tysiące
W wielu gminach liczba wystawionych mandatów jest jednak dużo większa. Pod koniec maja Wydział Gospodarki Komunalnej i Klimatu Urzędu Miasta Krakowa informował nas, że w bieżącym roku straż miejska przeprowadziła 570 kontroli nieruchomości pod kątem prowadzenia gospodarki odpadami ciekłymi. Ujawniono 151 wykroczeń, nałożono 61 mandatów karnych na kwotę 14 200 zł. Zastosowano także 87 pouczeń i sporządzono 3 notatki pod wniosek o ukaranie do sądu.
W roku ubiegłym strażnicy miejscy z Krakowa ujawnili natomiast 419 nieprawidłowości. Nałożono wówczas 174 mandaty karne na kwotę 29 750 zł, zastosowano 237 pouczeń i sporządzono 8 notatek pod wniosek o ukaranie do sądu.
O prawie 800 zgłoszeniach w sprawie nieprawidłowości w odprowadzaniu nieczystości stałych w 2023 r. informował money.pl Związek Celowy Gmin MG-6 z Gorzowa Wielkopolskiego. Gmina chwaliła się, że liczba skontrolowanych gospodarstw przekroczyła okrągły tysiąc. Kolejne 211 nieruchomości zostało skontrolowanych w pierwszych pięciu miesiącach tego roku. Policja została zawiadomiona w 783 przypadkach.
Powody nakładania kar
Kontrole prowadzone przez gminy polegają na zobowiązaniu właścicieli nieruchomości do dostarczenia do urzędów gmin uzupełnionej ankiety, umowy na wywóz nieczystości, oraz dowodów potwierdzających częstotliwość wywozu.
W przypadku niewypełnienia tych obowiązków dalszą kontrolą zajmuje się już straż miejska lub policja. Służby informują samorząd wyłącznie o tym, jakie czynności zostały podjęte w sprawie właściciela posesji, w sprawie którego wpłynęło zawiadomienie. Mają także prawo pouczyć właściciela o obowiązkach wynikających z ustawy, nałożyć karę finansową, lub skierować sprawę do sądu.
Wśród nieprawidłowości, które najczęściej są wymieniane przez kontrolerów, pojawiają się:
- niedopełnienie obowiązku zawarcia umowy z firmą asenizacyjną,
- niekompletne rachunki za wywóz nieczystości ciekłych,
- inne wykroczenia np. przepełniony zbiornik, niedopełnienie obowiązku wyposażenia nieruchomości w zbiornik na nieczystości lub podłączenia do istniejącej sieci kanalizacji miejskiej
Nowy obowiązek gmin
Kontrola szamb odbywa się na terenie całego kraju. To efekt nowelizacji Prawa wodnego z 2022 roku, uchwalonego przez Sejm, mającej na celu usprawnienie systemu oczyszczania ścieków miejskich przez stały monitoring i kontrolowanie indywidualnych systemów oczyszczania. Szacuje się, że kontrole mogą dotyczyć około 10 mln mieszkańców Polski niepodłączonych do sieci kanalizacyjnej.
Sprawozdanie za 2023 r. samorządy musiały złożyć do końca kwietnia 2024 r. do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska oraz dyrektora regionalnego Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. Na wykonanie wszystkich kontroli gminy mają czas do końca sierpnia tego roku. Podobne kontrole będą przeprowadzane przez samorządy co 2 lata.
Za utrudnianie przeprowadzenia kontroli szamba (np. poprzez nieokazanie rachunków za wywóz nieczystości) można dostać mandat w wysokości 500 zł. Gdy sprawa trafi do sądu, wysokość kary może wzrosnąć nawet do 5 tys. zł.
