Metro nie tylko w Warszawie. Gdzie jeszcze powstanie?

Będą dwie linie metra w Warszawie i to już od soboty! Rozmnożą się przez pączkowanie. W ten weekend metro zamknie swoją główną stację Centrum. Wyłączona będzie przez kilka najbliższych weekendów oraz całe wakacje. W ten sposób warszawiacy dostaną dwie linie metra w 2013 roku. Jedną na północy, drugą na południu miasta.

Ale nie tylko Warszawa chce metra. O szybką kolejkę pod ziemią starają się Kraków, Wrocław, Poznań... W stolicy Dolnego Śląska może powstać lepsza niż w Warszawie.

Tu pierwsze plany budowy metra pojawiły się już w 1956 roku. I na planach się nie skończyło. Prace rozpoczęły się w 1973 roku. Wzdłuż ulicy Lubomirskiego zaczęto kopać tunel, którym w przyszłości miały pomknąć wagoniki metra. Jego budowa toczyła się w ślimaczym tempie. W końcu postanowiono, że popędzi nim... szybki tramwaj. Ostatecznie podziemny odcinek o długości ok. 1,5 km oddano w... 2008 roku. Mieszczą się w nim dwa przystanki Krakowskiego Szybkiego Tramwaju.

Co dalej? Na razie Kraków nie ma pieniędzy na budowę metra. Miasto pracuje nad studium zagospodarowania przestrzennego. Według jeszcze nieuchwalonego dokumentu w Krakowie do 2030 roku miałyby powstać trzy linie: jedna główna i dwie promieniście od niej odchodzące.

Pierwsza miałaby ok. 15 km długości i biegłaby m.in. przez już powstały tunel łącząc wschód i zachód miasta. Ta linia według założeń powinna zacząć działać już w 2022 roku. Dwie pozostałe linie łączyłyby się w centrum miasta biegnąc z południowego wschodu oraz południowego zachodu.

Plany budowy metra ogłoszono w kwietniu tego roku. I zaraz dodano, że jeśli nawet zapadnie decyzja o powstaniu podziemnej kolejki, to trzeba będzie na nią poczekać jeszcze co najmniej kilkanaście lat. Schemat robi jednak wrażenie: 34 stacje, 36 km długości i trzy główne linie z odgałęzieniami.

Wstępną koncepcję opracowało Biuro Rozwoju Wrocławia. Plany mają dać włodarzom miasta odpowiedź, czy opłaca się w ogóle budować metro. Według BRW wszystkie linie powinny krzyżować się w centrum Wrocławia na skrzyżowaniu ulic Świdnickiej i Kazimierza Wielkiego. Stamtąd promieniście mają odchodzić w czterech kierunkach.

Wrocławskie metro ma połączyć centrum ze stadionem miejskim, południową dzielnicą Krzyki, stadionem olimpijskim i leżącą na północy dzielnicą Sołtysowice.

Co ciekawe pierwsze plany budowy metra we Wrocławiu, powstały jeszcze gdy miasto nazywało się Breslau. Jedna z miejskich legend głosi nawet, że metro w trakcie II wojny światowej działało, ale łączyło obiekty wojskowe. Wielokilometrowych tuneli do dziś jednak nikt nie odnalazł.

Zdaniem niektórych stolica Wielkopolski już pierwszą linię metra ma. Tym mianem określany jest nieco ponad kilometrowy tunel, dzięki któremu mieszkańcy osiedla Rataje tramwajem (zwanym Pestką) mogą w miarę szybko dostać się do centrum miasta.

Trasy tramwajowe połączone z tunelem miały powstać przed Euro 2012. Inwestycji jednak nie udało się ukończyć na czas. Ostatecznie oddano ją dwa miesiące później. Tunel ma dwie komory i dwa przystanki.

Poznań na razie o rozbudowie tunelów nie myśli. Nie ma też żadnych zaawansowanych prac choćby nad koncepcją budowy metra z prawdziwego zdarzenia. Włodarze zastanawiają się natomiast nad budową zamiast U-bahn linii typu S-bahna, czyli szybkiej kolei miejskiej. Wstępna koncepcja Kolei Metropolitalnej podpowiada wykorzystanie już istniejących torów. Poznań w Strategii Rozwoju Aglomeracji Poznańskiej 2020 zapowiada powstanie czterech linii.

Tu także pierwsze plany budowy metra powstały jeszcze przed II wojną światową. Powstać miały dwie linie liczące ponad 50 km. Później plany wielokrotnie zmieniano, ale do rozpoczęcia budowy nigdy nie doszło. Ostatnio głośno o metrze w Łodzi zrobiło się przed jedenastu laty. Jego budowę zaproponował Instytut Rozwoju i Promocji Kolei.

Na razie zamiast typowego metra przez miasto ma być wydrążony średnicowy tunel kolejowy. Powstała już jego koncepcja. Podziemny korytarz ma połączyć stacje Łódź Kaliska i Łódź Fabryczna (trwa gruntowna przebudowa tego dworca, który w znacznej mierze znajdzie się pod ziemią). W środku 11-kilometrowego tunelu mają znaleźć się jeszcze trzy stacje: Centrum, Manufaktura oraz Koziny. Koszt jego wydrążenia szacuje się na 1,5 mld zł.

Być może władzom Łodzi uda się jednak wywalczyć środki unijne z perspektywy 2014-2020 na wydrążenie tunelu. Wtedy pierwsze pociągi pojechałyby nim za około 9-10 lat.

_ Na mapie nr. 1 oznaczono Łódź Fabryczną, a nr.. 2 Łódź Kaliską. Przerywana czerwona linia to teoretyczny przebieg tunelu dla kolei dużych prędkości. Natomiast linią niebieską zaznaczono tunel łódzkiego metra. _

Na Pomorzu nie mają aspiracji schodzenia pod ziemię. Tamtejsi włodarze inwestują bowiem w SKM-kę. Szybka Kolej Miejska działa analogicznie jak metro, tyle że jeździ ponad ziemią, często na estakadach. Dziś służy głównie mieszkańcom Gdańska, Gdyni i Sopotu, ale można nią dojechać nawet do Wejherowa, Słupska i Tczewa.

Lada moment ruszyć ma budowa Pomorskiej Kolei Metropolitalnej. Nowe tory połączą centrum Gdańska z portem lotniczym im. Lecha Wałęsy i dalej z torami biegnącymi do Kościerzyny. W ramach inwestycji powstanie linia mająca 18 przystanków na długości około 55 km.

Budowa ma kosztować nieco ponad 716 mln zł. Dla porównania centralny odcinek drugiej linii warszawskiego metra o długości 6 km wraz z siedmioma stacjami to koszt 4,17 mld zł. No ale będzie się nazywać metro.

Budowa centralnego odcinka II linii potrwa w stolicy co najmniej rok dłużej niż pierwotnie planowano. Zamiast w październiku tego roku, otwarcie trasy wschód-zachód zaplanowano na jesień 2014. Co dalej?

Według planów w następnej kolejności II linia ma zostać wydłużona o trzy stacje na zachód w stronę Bemowa oraz o trzy na północ od stacji Dworzec Wileńska. Na kolejne stacje mieszkańcy stolicy będą musieli poczekać zapewne 8-10 lat.

Nie do końca wiadomo natomiast, czy, kiedy i jak budowana będzie linia numer trzy. Teoretycznie władze Warszawy po ukończeniu całej II linii chciałyby zbudować metro do południowo-wschodniej dzielnicy Gocław. De facto byłoby to przedłużenie właśnie powstającego odcinka. Ale pieniędzy na ten projekt nie chce dać Unia Europejska.

Głęboko w szufladach leżą też plany budowy innych linii. Najgłośniej mówiło się o tej łączącej Dworzec Warszawa Zachodnia ze Stadionem Narodowym. Projekt tej trasy został jednak skrytykowany, bo linia biegłaby równolegle do właśnie powstającego odcinka. Na dodatek pomiędzy nimi już istnieje tunel średnicowy, którym kursują pociągi podmiejskie i SKM-ka.

Z kolei burmistrzowie kilku warszawskich dzielnic optują za powstaniem obwodowej linii metra opartej na już istniejących torach kolejowych. Ich zdaniem wystarczy wybudować kilka przystanków i zakupić tabor. Dzięki temu zachodnie dzielnice (Bemowo, Włochy, Ursus) połączyłyby się z dzielnicami północno-wschodnimi (Białołęka, Praga Północ). Niestety to tylko plany. Na dodatek dość mgliste.