MF: odwrócony VAT na stal ograniczył straty budżetu o 424 mln zł rocznie

W dokumencie MF wskazało, że w październiku 2013 r. na niektóre stalowe wprowadzono szczególny mechanizm rozliczenia VAT, tzw. odwróconego obciążenia, zgodnie z którym podatnikiem jest nabywca towaru, a nie dostawca. Zmiana objęła ponad 3,3 tys. firm, które zadeklarowały jako główny przedmiot działalności sprzedaż hurtową metali i rud metali oraz pozostałych półproduktów.

Jej celem była walka z oszustami, którzy uchylali się od zapłaty należnego VAT z tytułu sprzedaży wyrobów stalowych oraz działającymi w tej branży przestępcami wyłudzającymi zwrot tego podatku.

"Nowe przepisy uniemożliwiły funkcjonowanie tzw. karuzel podatkowych w przypadku obrotu towarami objętymi tymi regulacjami. Ograniczenie bezpośrednich strat budżetu państwa oszacowano na 537 mln zł (ograniczenie możliwości oszustw podatkowych w branży stalowej przyczyniło się prawdopodobnie do wzrostu tego procederu w innych branżach zagrożonych tego rodzaju przestępstwami, a co za tym idzie, zwiększenia wyłudzeń w tych obszarach o 113 mln zł). Łączne skutki wprowadzenia analizowanych regulacji oceniono na 424 mln zł w skali roku" - napisano w dokumencie.

MF zastrzegło, że liczba ta nie uwzględnia możliwych strat z tytułu przestępstw, które umożliwia lub ułatwia odwrócone obciążenie VAT, na przykład przez podanie fałszywych danych nabywcy. Zdaniem resortu finansów skala tego typu nadużyć w porównaniu do skali przestępstw karuzelowych jest jednak mała.

Analiza wykazała, że wprowadzenie mechanizmu odwróconego obciążenia VAT nie wpłynęło na przesunięcie w czasie wpływów z tytułu VAT. Ministerstwo przyznało, że skomplikowane otoczenie biznesowe, a co z tym związane duża liczba czynników wpływających na kondycję przedsiębiorstw działających na rynku wyrobów stalowych, utrudnia odseparowanie wpływu nowych regulacji na ich wyniki finansowe.

"Faktem jest jednak, że wybrane do analizy wskaźniki uległy poprawie w 2013 roku względem 2012 roku, a także dalszej poprawie w 2014 roku. Przeprowadzona analiza (...) wskazuje na poprawę sytuacji w tej branży w 2014 oraz w pierwszej połowie 2015 roku względem lat 2012 i 2013, kiedy w branży widoczne było spowolnienie. Poprawa sytuacji wynikała ze wzrostu zużycia jawnego stali w gospodarce, które w 2014 roku osiągnęło najwyższy poziom w ciągu ostatnich 10 lat" - zauważono.

"Analizowane dane oraz ocena warunków rynkowych przez przedstawicieli branży pozwala przypuszczać, że na poprawę sytuacji wpływ miało ograniczenie skali nielegalnych procederów związanych z wyłudzeniami podatku VAT oraz związanego z tym zaburzania warunków konkurencji. Ocena łącznych skutków wprowadzenia mechanizmu odwróconego opodatkowania VAT na gospodarkę Polski przy użyciu modelu CGE wskazała na (...) zwiększenie PKB nawet o 0,11 proc." - dodano.

Według analityków resortu finansów pozytywny efekt zmian dotyczył także konsumpcji gospodarstw domowych, inwestycji, płac i w mniejszym stopniu poziomu zatrudnienia. "Najsilniejszy efekt wprowadzonych regulacji dotyczył sektora hutniczego, w którym wartość dodana wzrosła o około 6 proc." - obliczono.

Ministerstwo zastrzegło, że z zebranych danych wynika, iż planowane skutki regulacji zostały co do zasady osiągnięte, niemniej efektem ubocznym eliminowania oszustw podatkowych w branży stalowej było przenoszenie się nieuczciwych podatników do innych branż, które nie zostały objęte szczególnymi regulacjami.

"Napływające od instytucji publicznych, izb gospodarczych czy branżowych, organizacji zrzeszających pracodawców, a także od organów podległych Ministerstwu Finansów sygnały o nieprawidłowościach w rozliczaniu VAT w różnych branżach wskazują, że wyłudzenia podatku VAT występują w obrocie wieloma towarami i w praktyce każdy towar lub usługa występujące na rynku może być przedmiotem oszustw (...)" - przyznano w dokumencie.