MFW: polska administracja podatkowa słabo ściąga podatki

O tym, że z raportu MFW wynika, iż polska administracja podatkowa zbiera coraz mniej danin, zwłaszcza z VAT i CIT, jest niewydajna, a jej struktura sprzyja rozmywaniu odpowiedzialności napisał wtorkowy "Dziennik Gazeta Prawna".

Misja MFW miała miejsce w listopadzie ubiegłego roku na wniosek Ministerstwa Finansów. Jej celem była ocena aktualnej organizacji i efektywności działania polskiej administracji podatkowej. Po zakończeniu misji Fundusz przygotował raport pt. "Administracja Podatkowa - wyzwania modernizacyjne i priorytety strategiczne".

W raporcie wskazano, że "wydajność w zakresie poboru podatków pogorszyła się istotnie podczas kryzysu i nie uległa poprawie". "Łączna wydajność poboru podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT)
, podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) oraz podatku od towarów i usług (VAT) w Polsce osiągnęła wysokość około 16 punktów PKB w 2008 r. i spadła do 14 punktów w 2009 r. Przez kilka lat wydajność poboru podatków była stabilna, ale w 2013 r. spadła do 13,1 punktów; projekcja na rok 2014 wynosi 13,5 punktów PKB" - napisano.

Według MFW słabe wyniki wydajności są sprzeczne z wynikami innych krajów w Europie, w których poziom poboru podatków w stosunku do PKB powrócił do poziomów odnotowanych przed kryzysem.

Z raportu wynika, że w naszym kraju pogorszyło się również wypełnianie obowiązków podatkowych. W raporcie wskazano, że zgodnie z wynikami badania publikowanego ostatnio przez Komisję Europejską (KE), unikanie płacenia VAT, głównego podatku w Polsce, wzrosło z 18 procent potencjalnego poboru VAT w 2010 r. do 25 procent w 2012 r.

"W celu poprawy wydajności i skuteczności administracji podatkowej, MF zainicjowało kilka inicjatyw" - czytamy. "Większość zmierza w prawidłowym kierunku, ale nie stanowi części spójnej i nadrzędnej strategii modernizacji dla administracji podatkowej i nie odnosi się do słabości strukturalnych (...). Sformułowanie i systematyczne wdrażanie spójnej strategii modernizacyjnej jest niezbędne w celu osiągnięcia niezbędnej sprawności i skuteczności. Strategia musi określić wizję dla administracji podatkowej na 5-10 lat od dnia dzisiejszego oraz ustalić priorytety inicjatyw dotyczących reform, które mogą potencjalnie pomóc w osiągnięciu przełomu w zakresie wydajności" - radzi MFW.

Zdaniem ekspertów funduszu należy: niezwłocznie podjąć działania w celu uruchomienia skoordynowanych projektów dotyczących wypełniania obowiązków podatkowych dla branż wysokiego ryzyka; opracować nadrzędną strategię dotyczącą działalności niezarejestrowanej; skonsolidować analizę ryzyka VAT, z wykorzystaniem krajowych baz danych zawierających dane o poszczególnych podatnikach oraz znacznie szerszy zakres danych zewnętrznych.

"Dla CIT powinny zostać podjęte skoordynowane kontrole faktycznie dużych podatników, wybranych centralnie i w oparciu o ryzyko. Pełna odpowiedzialność za wszystkie kontrole i dochodzenia związane z podatkami powinny być skonsolidowane w jednym departamencie MF (...). Zasoby służące do przeprowadzania kontroli w terenie powinny być przegrupowane w celu utworzenia zespołów na poziomie wojewódzkim, należy znieść ograniczenia związane z właściwością geograficzną" - postuluje MFW.

Zgodnie z raportem powinniśmy też utworzyć Urząd Skarbowy ds. Dużych Podatników odpowiedzialny za zarządzanie wypełnianiem obowiązków podatkowych przez największe tysiąc firm, które są odpowiedzialne za 50 proc. przychodów podatkowych.

Według MFW konieczne jest również "zainicjowanie procesu zwiększania kadry przeprowadzającej kontrole w celu osiągnięcia poziomu 25 proc. łącznej liczby pracowników do końca 2015 r."

"Ministerstwo Finansów podziela wiele wniosków zawartych w raporcie MFW, a całe badanie zostało przeprowadzone na nasze zaproszenie. Część z wniosków została już zrealizowana poprzez wprowadzenie konsolidacji Urzędów Skarbowych i Izb Skarbowych oraz zadania analizy ryzyka w administracji podatkowej wraz ze zmianą ustawy o Urzędach Skarbowych i Izbach Skarbowych" - poinformował we wtorek PAP wiceminister finansów Jacek Kapica.

"Kolejne zmiany dotyczące obsługi i wsparcia podatnika wprowadzane są wraz z projektem nowej ustawy o administracji podatkowej. Bardziej zaawansowane z nich, dotyczące zmian systemowych, będą przedmiotem naszych analiz do realizacji w kolejnych latach modernizacji administracji podatkowej" - dodał wiceminister.

Ministerstwo podkreśliło, że MFW pozytywnie ocenił kierunki inicjatyw podjętych przez Polskę. "Wnioski płynące z Raportu są obecnie szczegółowo analizowane przez Ministerstwo Finansów i będą wskazówką do dalszych zmian mających na celu poprawę efektywności polskiej administracji podatkowej" - zaznaczyło biuro prasowe resortu finansów.