Nie każdy może prowadzić wypożyczalnię rowerów

Do takiego wniosku doszedł wojewódzki sąd administracyjny, do którego trafiła skarga wojewody dolnośląskiego. Dotyczyła ona jednego z zapisów uchwały Rady Miejskiej w Gliwicach podjętej w sprawie nadania statutu Zarządowi Dróg Miejskich.

Wojewoda śląski zakwestionował konkretnie par. 4 ust. 26 załącznika tej uchwały. Dotyczył on powierzenia Zarządowi Dróg Miejskich uruchomienia wypożyczalni rowerów miejskich. Wojewoda wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. W jego ocenie jednostka budżetowa, jaką jest zarząd dróg miejskich, nie ma uprawnień do tego, by prowadzić miejski system wypożyczalni rowerów. Nie pozwala na to ustawa z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych.

Wojewódzki sąd administracyjny uznał przepis uchwały za nieważny. Według niego doszło bowiem do istotnego naruszenia prawa. Tym samym sąd przyznał rację wojewodzie. Według sądu uruchomienie systemu wypożyczalni rowerów miejskich bezsprzecznie jest zdaniem własnym gminy, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, ale zdecydowanie odbiega ono od charakteru zadań powierzanych zarządcy dróg publicznych.

Statut jednostki budżetowej utworzonej w celu wykonywania zadania zarządcy drogi na drogach publicznych nie może jednak przyznać tej jednostce budżetowej większych kompetencji, niż wynika to z ustawy o drogach publicznych. Zakres jego zadań określa zaś art. 19 ust. 1 tej ustawy, a uzupełnieniem tej regulacji są normy kompetencyjne zawarte w jej art. 20, art. 20a, art. 20b i art. 20f.

Art. 19 wskazuje jako ogólną kompetencję zarządcy drogi: planowanie, budowę, przebudowę, remont, utrzymanie i ochronę dróg. Przepis ten nic nie mówi na temat uruchomienia przez zarząd dróg miejskiego systemu wypożyczalni rowerów. Sąd przyznał też, że przepis ten nie zawiera pełnego wykazu spraw należących do zarządcy drogi publicznej, tak zresztą jak i art. 20 tej ustawy. Jednak wykładnia norm zadaniowych powinna się odbywać przy uwzględnieniu kierunku wyznaczonego ogólnymi kompetencjami, o których mowa w art. 19 ust. 1. ustawy o drogach publicznych.

Brak normy kompetencyjnej uprawniającej Radę Miejską w Gliwicach do przypisania tego rodzaju sprawy do właściwości zarządcy dróg miejskich stanowi o naruszeniu zasady legalności. Jest to zasada rangi konstytucyjnej (art. 7 Konstytucji RP), z której wynika w szczególności zakaz domniemania kompetencji organu władzy publicznej.

W międzyczasie prezydent Gliwic przyznał, że kwestionowany zapis w statucie jednostki budżetowej mówiący o uruchomieniu wypożyczalni rowerów wykracza poza działalność zarządu dróg powołanego na podstawie ustawy o drogach publicznych i powinien zostać wykreślony. W tym celu przygotowano projekt zmian uchwały Rady Miasta Gliwice.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 4 listopada 2014 r. ?sygnatura akt IV SA/Gl 611/14