Opodatkowanie w UE: tendencja powolnego zbliżenia poziomu

Od rozszerzenia UE w 2004 roku utrzymuje się tendencja powolnego zbliżenia poziomu opodatkowania w krajach członkowskich UE - wynika z opublikowanego raportu Komisji Europejskiej. Rozszerzenie wymusiło obniżkę podatku CIT w starych krajach.

_ Pod koniec lat 90. było już jasne, że nowe kraje przystąpią do UE, rynek wewnętrzny się rozszerzy, a to wywołało określone oczekiwania ze strony biznesu, gotowego do przeprowadzki. Zaostrzyła się konkurencja podatkowa i to prawdopodobnie doprowadziło do obniżenia stawek podatku od przedsiębiorstw (CIT) _ - ocenił Marco Fantini z Komisji Europejskiej.

Średnio stawka podatku CIT wynosi w UE 23,5 proc. i jest znacząco niższa niż w Japonii czy USA, gdzie oscyluje wokół 40 proc. Tymczasem jeszcze w 1995 roku średnia wynosiła 35,3 proc. Trend spadkowy jest wyraźny, choć pozostają duże różnice między krajami członkowskimi: od 35 proc. na Malcie i 34 proc. we Francji i Belgii do 10 proc. w Bułgarii i na Cyprze. W Polsce stawka CIT wynosi 19 proc.

Z raportu, obejmującego w większości przypadków dane do 2007 roku, wynika, że poziom opodatkowania wynosi w UE średnio 39,8 proc. PKB, zaś w strefie euro - 40,4 proc. Polska należy do krajów o względnie niższym poziomie obciążenia: w 2007 wszystkie zebrane podatki wyniosły 34,8 proc. PKB. Jednak rekord należy do Rumunii, Słowacji i Litwy (poniżej 30 proc.). Najwyższy poziom opodatkowania jest w Danii i Szwecji (powyżej 48 proc.), a wysoki jest także we Francji, Włoszech, Belgii czy Austrii.

_ Obciążenie podatkowe jest coraz niższe, kiedy przesuwamy się na wschód UE _- powiedział Fantini.

KE podkreśla jednak w raporcie, że o ile w krajach o wysokim i średnim poziomie opodatkowania jego wskaźnik w stosunku do PKB jest dość stabilny, to od lat 2003-2004 rośnie on znacząco w nowych krajach członkowskich. "Możemy mówić o pewnej zbieżności, z tendencją wyrównywania poziomu w górę" - powiedział Fantini.

Największy wzrost wystąpił na Cyprze i Malcie, ale można go zaobserwować także w Polsce: z 32,6 proc. PKB w 2000 roku do 34,8 proc. w 2007. Fantini zaznaczył, że dochody z podatków odzwierciedlają oczywiście wzrost gospodarczy, więc z powodu kryzysu w latach 2009-2010 wskaźnik będzie w UE niższy niż w 2007 r.

Opodatkowanie pracy pozostaje największym (prawie połowa) źródłem dochodów podatkowych. Jego średni poziom w UE wynosi 34,4 proc. Opodatkowanie kapitału (CIT, podatki od nieruchomości)
przynosi ok. 23 proc., zaś konsumpcji (VAT, akcyza) - 28 proc. Z podsumowania wynika, że rzeczywiste opodatkowanie pracy było w Polsce wyższe niż średnia unijna i wyniosło w 2007 35 proc.

Od 2009 obowiązują jednak w Polsce tylko dwie stawki podatku dochodowego od osób fizycznych: 18 i 32 proc. A to oznacza, że Polska znalazła się poniżej średniej UE (37,8 proc.), jeśli chodzi o stawkę podatku PIT dla najbogatszych. Najwyższe stawki obowiązują w Danii, Szwecji i Belgii (najbogatsi płacą tam odpowiednio 59, 56 i 54 proc. podatku). Tendencja jest generalnie spadkowa (za wyjątkiem Szwecji Portugalii, gdzie najwyższe stawki podniesiono). Najniższe stawki są oczywiście tam, gdzie obowiązuje podatek liniowy: w Bułgarii (10 proc.), Rumunii (16 proc.) i Słowacji (19 proc.).

Średnio UE pozostaje jednak w rekordowym stopniu obciążona podatkami: zebrane w 2007 r. przez urzędy skarbowe 39,8 proc. PKB to o ok. 12 pkt. proc. więcej niż w USA czy Japonii; spośród krajów OECD, tylko wskaźnik dla Nowej Zelandii przekracza 35 proc.

Michał Kot