Pięć lat w UE - znaczne środki na ochronę środowiska

Łączna kwota na te cele, jaką Polska może wykorzystać do 2013 r., wynosi ponad 6,7 mld euro - wynika z informacji podanych PAP przez resort środowiska. Część nasz kraj otrzymał w ramach środków przedakcesyjnych i po wstąpieniu do UE; największa pula - 5 mld euro - to środki do wykorzystania w latach 2007-2013 z programu Infrastruktura i Środowisko.

Aby jednak wykorzystać unijne fundusze na inwestycje ekologiczne, niezbędny jest wkład własny - przypomina ministerstwo. Środki te wnioskodawcy uzyskują z własnych źródeł, korzystają też m.in. z systemu narodowego i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

Jeszcze przed przystąpieniem do Unii otrzymaliśmy środki z funduszu ISPA - (Przedakcesyjnego Instrumentu Polityki Strukturalnej), zastąpionego później przez unijny Fundusz Spójności. Od 2000 r. Polska dostała ok. 90,9 mln euro na współfinansowanie projektów ISPA. Po wejściu do UE na realizację zadań z tego programu trafiło do naszego kraju prawie 760 mln euro.

Na projekty w ramach Funduszu Spójności z okresu budżetowego 2004- 06 - po integracji - trafiło do Polski do połowy kwietnia 2009 r. ok. 638,1 mln euro. Łącznie z ISPA i Funduszu przed i po akcesji Polska otrzymała 1 mld 437,1 mln euro.

Środki zostały wydane na 88 projektów - przede wszystkim budowy sieci wodociągowych, kanalizacji i oczyszczalni ścieków (80 projektów). Siedem projektów z ISPA/Funduszu Spójności dotyczyło gospodarki odpadami (budowa systemów składowania i utylizacji śmieci), a jeden - poprawy jakości powietrza.

Z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007- 13 aż 2,8 mld euro pójdzie na budowę kanalizacji i oczyszczanie ścieków w większych miejscowościach. Ponad 1,2 mld euro dostaną z programu projekty dotyczące gospodarki odpadami - przede wszystkim niebezpiecznymi, ochrony brzegów morskich, ale również inwestycje polegające na przywracaniu wartości przyrodniczych terenom zdegradowanym.

Ponad pół miliarda euro (557 mln euro) przewidziano na zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska - projekty retencjonowania wody, zapewnienia bezpieczeństwa przeciwpowodziowego i zapobieganie skutkom zagrożeń naturalnych i poważnych awarii. Z tej puli pieniądze trafią też na monitoring środowiska.

W ramach programu Infrastruktura i Środowisko 200 mln euro z puli Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego dostaną małe, średnie i duże przedsiębiorstwa na przedsięwzięcia dostosowujące ich działalność do wymogów ochrony środowiska. Tutaj dotowane są systemy zarządzania środowiskiem w firmach, programy racjonalizacji gospodarki zasobami i odpadami, wdrażane są nowoczesne technologie. Pieniądze można przeznaczyć m.in. na chroniące środowisko zmiany w gospodarce wodno-ściekowej firm; są też fundusze dla przedsiębiorstw zajmujących się unieszkodliwianiem odpadów innych niż komunalne.

Inna pula - 90 mln euro z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego - może trafić m.in. na ochronę siedlisk przyrodniczych na obszarach chronionych, lecz również na promocję świadomości ekologicznej w społeczeństwie.

Mniejsze środki Unia przeznaczyła m.in. na program LIFE, na ochronę przyrody. W latach 2004-2006 dofinansowanie ok. 10 mln euro uzyskało pięć projektów dotyczących zarządzania środowiskiem i zachowania różnorodności biologicznej. W 2009 r. kolejne 12 mln euro dla Polski zarezerwowano na kontynuację tego programu (LIFE+). Środki mogą zostać wydane m.in. na wsparcie projektów chroniących przyrodę - ochrony gatunków lub siedlisk w ramach unijnego programu Natura 2000. Część środków LIFE+ może zostać spożytkowana na wsparcie kampanii edukacyjnych.

Po wejściu do UE, oprócz środków ze wspólnej kasy Unii, Polska uzyskała dostęp do środków z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego, pochodzących z tych krajów, które członkami Unii nie są, ale należą do wspólnego obszaru gospodarczego. Z tej puli ok. 133 mln euro bezzwrotnej pomocy jest przeznaczone na działania w Polsce związane z ochroną środowiska, m.in. na redukcję zanieczyszczeń i promocję odnawialnych źródeł energii. Pieniądze mogą też posłużyć usprawnieniu pracy administracji ochrony środowiska.

Środki na ochronę środowiska są też w Sektorowym Programie Operacyjnym Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw 2004-06 (SPO- WKP). Trafiają one do małych, średnich i dużych przedsiębiorstw. Wsparcie w łącznej wysokości 547,5 mln złotych (na ogólną sumę dofinansowania ponad 733 mln zł) uzyskało dotychczas 240 projektów. 2 mld zł przedsiębiorcy dopłacili do tych inwestycji z własnych środków.

Z SPO-WKP wspierane były projekty modernizacyjne, zapobiegające powstawaniu i redukujące ilość zanieczyszczeń środowiska. Dzięki tym środkom firmy wdrażały nowoczesne, energooszczędne technologie. Pieniądze trafiały też na projekty ograniczające ilość zanieczyszczeń odprowadzanych do wód - ścieków i odpadów przemysłowych. Z dostępnych od początku 2007 r. środków przekazano już na konkretne projekty prawie 29,4 mln euro.