Pracodawcy: elastyczne zatrudnienie to problem

Polski Kodeks pracy przewiduje kilka rozwiązań pozwalających godzić pracę zawodową i rodzicielstwo. Alternatywą dla urlopu wychowawczego, z którego najczęściej korzystają kobiety, może być zmniejszenie wymiaru czasu pracy, praca w domu lub przez Internet czy przerwy na karmienie w przypadku matek z bardzo małymi dziećmi. Choć wiedza pracodawców i pracowników na temat elastycznych form zatrudnienia jest dość powszechna, to w praktyce nie są one jeszcze zbyt często wykorzystywane.

Istotnym ułatwieniem godzenia ról rodzinnych i zawodowych są takie formy zatrudnienia, jak telepraca, praca tymczasowa (tzw. leasing pracowników), praca na zastępstwo (na czas określony), praca w domu. Najważniejszym udogodnieniem wydaje się być praca w niepełnym wymiarze czasu pracy w różnych formach, czy dzielenie pracy (job-sharing) między dwóch lub więcej zatrudnionych. Pozytywnym skutkiem takich elastycznych form zatrudnienia, poza umożliwieniem godzenia obowiązków zawodowych i rodzinnych, jest ograniczanie bezrobocia.

Kodeks pracy umożliwia także zatrudnienie w oparciu o kontraktowanie pracy, umowy cywilnoprawne (zlecenia i o dzieło), pracę dorywczą, na wezwanie lub na czas określony, a także samozatrudnienie (outsourcing usług).

Co na to pracodawcy?

Polscy pracodawcy dostrzegają problemy, z którymi borykają się czynni zawodowo rodzice na rynku pracy. 55-60% firm deklaruje możliwość zatrudnienia w niepełnym wymiarze godzin czy robienie przerw na karmienie małego dziecka. Inne elastyczne formy zatrudnienia nie są już tak popularne: możliwość pracy w domu zapewnia 6-16% firm, a przez Internet jedynie 5-13%. Największą elastycznością w tej kwestii wykazują się małe prywatne firmy, najmniejszą – państwowe. Większość badanych w ramach projektu „Godzenie ról rodzinnych i zawodowych kobiet i mężczyzn” realizowanego przez Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, mimo świadomości dyskryminacji kobiet podwójnie obciążonych obowiązkami zawodowymi i domowymi uważa, że problem ten nie dotyczy ich instytucji. Większość pracodawców jest świadomych korzyści, jakie ich firma mogłaby odnieść dzięki elastycznym formom zatrudnienia. Jako jedną z największych zalet takiego rozwiązania wskazują efektywne wykorzystanie czasu pracy oraz obniżenie kosztów związanych z zatrudnieniem.
Dostrzegają jednak ryzyko. Brak kontroli nad pracownikiem oraz problemy z organizacją pracy. Przełożeni obawiają się też, że elastyczne zatrudnienie niektórych pracowników może być negatywnie oceniane przez resztę zespołu, bądź mylone z uprzywilejowaniem, przez co stanie się źródłem konfliktów.

- Istotną korzyścią dla pracodawcy jest w takim przypadku silne motywowanie pracownika, który pracuje efektywniej, kiedy nie towarzyszą mu zmartwienia o opiekę nad dzieckiem – zaznacza dr Elwira Gross-Gołacka, Dyrektor Departamentu Analiz Ekonomicznych i Prognoz w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej.

Szefowie uważają, że ich firmy stracą na elastycznych formach zatrudnienia. 36% pracodawców jest zdania, że takie rozwiązania przynoszą firmie więcej strat, niż korzyści. Odwrotnego zdania jest 26% badanych.

Co na to pracownicy?

Znaczna część młodych matek uważa, że wskazywane przez pracodawców rozwiązania mające ułatwić godzenie rólko fikcja. Po prostu nie są stosowane.
Kobiety są świadome, że największym atutem pracownika w oczach firmy jest jego duża dyspozycyjność, efektywność, możliwość pracy w nadgodzinach – to warunki, których one spełnić nie mogą.
Dla pracowników, elastyczne formy zatrudnienia nie są jednak uważane za najważniejsze dla funkcjonowania ich rodzin. Większą wagę przywiązują do placówek opiekuńczych i dostosowania ich ofert do potrzeb rodziców. Najważniejsze dla nich to zmniejszenie opłat oraz uelastycznienie godzin pracy placówek.

JK/JK