Rencista odda pomoc z PFRON

Osoby niepełnosprawne prowadzące działalność gospodarczą nie muszą się rozliczać rocznie z refundacji składek emerytalnych i rentowych, bo to pomoc de minimis, która podlega rozliczeniu miesięcznemu (PFRON wydaje zaświadczenia).

Fundusz na bieżąco nie sprawdza, czy kwoty składek, o których refundację występują, odpowiadają tym, które faktycznie wpłacili do ZUS. Zamierza jednak to zweryfikować na koniec tego roku, i to w odniesieniu do wszystkich beneficjantów (jest ich kilkanaście tysięcy).

_ We współpracy z ZUS przygotowujemy mechanizm, który pozwoli nam sprawdzić, czy sumy te się pokrywają. Jeśli się okaże, że nie, to będziemy występować o zwrot nienależnie pobranych kwot. Bez odsetek, bo nie przewiduje ich ani ustawa o rehabilitacji, ani rozporządzenie _ – zapowiada Szczepan Wroński, dyrektor Wydziału Dofinansowań Rynku Pracy PFRON.

Renciści, którzy wiedzą, że wzięli z funduszu więcej, niż im się należało, nie muszą czekać na wezwanie. Mogą w każdej chwili złożyć korektę.

Zasadniczo różnic być nie powinno, bo PFRON refunduje składki opłacane od minimalnej podstawy – a takie płaci większość przedsiębiorców. Nadpłaty mogą się jednak zdarzyć z różnych przyczyn. Pobranie z PFRON wyższej refundacji niż kwota składek przekazanych do ZUS nie musi być skutkiem celowego działania rencisty, ale np. zmiany podstawy wymiaru składek lub pomyłki w jej ustalaniu, szczególnie gdy chorował.

Prześledźmy to na przykładzie. Rencista przedsiębiorca był chory przez cały sierpień. ZUS zakwestionował zwolnienie lekarskie. Urzędniczka w ubezpieczalni poradziła mu, żeby zapłacił całe składki za sierpień, a dopiero po zakończeniu kontroli zwolnienia dokonał ewentualnej korekty. Składki przekazał (przyjmijmy, że zrobił to 1 września), a następnie złożył wniosek o ich refundację do PFRON i pieniądze otrzymał. Okazało się, że orzeczenie o niezdolności do pracy przedsiębiorcy było prawidłowe. W tej sytuacji rencista nie miał obowiązku odprowadzać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za sierpień. Złożył więc w ZUS odpowiednią korektę. W takiej sytuacji refundacja za sierpień, tak jak sama składka, jest nienależna.

Co trzeba zrobić? Czy można zaliczyć pobraną refundację na poczet następnego miesiąca?
_ W opisanej sytuacji przedsiębiorca musi złożyć korektę wniosku o refundację za sierpień i wpłacić na konto PFRON pomoc uzyskaną za ten miesiąc. Następnie może wnioskować o refundację za wrzesień. Ustawa o rehabilitacji nie daje nam prawa rekompensowania nienależnie pobranej refundacji kolejną należną refundacją. Pomoc za każdy miesiąc traktujemy oddzielnie. PFRON nie może więc zaliczyć sierpniowej nienależnej refundacji na poczet wrześniowej. Nie pomoże też wniosek uprawnionego, aby takiej operacji dokonać. Odmówimy, bo nie mamy podstawy prawnej do takiego działania _ – wyjaśnia Szczepan Wroński.

Jak widać, dokonanie korekty jest uciążliwe: oznacza nie tylko papierkową robotę, ale i kilkakrotne dokonywanie operacji bankowych.

Czy nie można tego robić inaczej? Być może warto wprowadzić rozwiązanie wzorowane na stosowanym w ZUS po stwierdzeniu nadpłaty składek (art. 24 ust. 6a – 6e oraz ust. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.). Nienależnie opłacone składki zostają zaliczone z urzędu na poczet zaległych lub bieżących składek, a gdy ich nie ma – na poczet przyszłych, chyba że płatnik złoży wniosek o ich zwrot.

_ Zwrot nienależnie opłaconych składek następuje wyłącznie na formalny wniosek płatnika, a nie z urzędu. Oddział ZUS po stwierdzeniu nadpłaty powinien zawiadomić o tym płatnika, który może wnioskować o jej zwrot. Gdy wniosku nie ma, to nadpłata zostaje zaliczona na poczet bieżących lub przyszłych składek _ – wyjaśnia Agnieszka Orłowska z biura prasowego ZUS.

W PFRON sytuacja jest nieco inna – to fundusz zapłacił więcej, niż powinien. Być może jednak potrącenie z kolejnej refundacji byłoby prostsze, niż ściąganie każdej nadpłaty.

Takie zmiany nie są jednak planowane.
_ Konstrukcja refundacji odzwierciedla udzielanie pomocy publicznej, a nie określanie wysokości daniny publicznej tak jak w przypadku składek na ZUS _ – wyjaśnia Sylwia Boratyńska, dyrektor Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.

Warto dodać, że wkrótce mają zacząć obowiązywać uproszczone wzory wniosków o refundacje. Równocześnie jednak będą do końca tego roku obowiązywać dotychczasowe. Korekty do starych wniosków trzeba będzie składać na starych formularzach, a korekty do nowych – na nowych.

Magdalena Januszewska

Tomasz Leleno, rzecznik prasowy PFRON
W pierwszej połowie tego roku tylko połowa wniosków o wypłatę refundacji składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą była wypełniona poprawnie. Co miesiąc wpływało ok. 9,6 tys. korekt. Z własnej inicjatywy (a nie na wezwanie PFRON) złożyły je 344 osoby. Sytuacja poprawiła się w drugiej połowie roku. Błędnych wniosków jest ok. 20 proc., a liczba korekt spadła do 1,7 tys. miesięcznie (163 z własnej inicjatywy). Wiele osób zgłasza się do nas z prośbą o pomoc w złożeniu korekty. Zwykle chodzi o niepoprawnie podaną liczbę dni prowadzenia działalności i otrzymaną pomoc de minimis. Pracownicy centrali i oddziałów pomagają w prawidłowym wypełnianiu formularzy.