Renta rodzinna po zmarłym małżonku. Co zrobić, aby uzyskać świadczenie z ZUS-u?

Uprawnieni członkowie rodziny mogą otrzymać rentę rodzinną po bliskim zmarłym pod warunkiem, że w chwili śmierci miał np. prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Świadczenie przysługuje też po osobie opłacającej składki, która dopiero w przyszłości miałaby uzyskać środki z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Renta rodzinna bywa czasem nazywana emeryturą po zmarłym małżonku. Warto jednak pamiętać, że wdowiec lub wdowa może przejąć także inne świadczenia, m.in. zasiłek przedemerytalny, rentę z tytułu niezdolności do pracy, emeryturę pomostową czy nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W każdym wypadku musi jednak spełnić przynajmniej jeden z określonych warunków.

Kiedy świadczenie trafi w ręce wdowy lub wdowca?

Renta rodzinna przysługuje małżonkowi, który w chwili śmierci żony czy męża ukończył 50 lat albo był niezdolny do pracy. Jeśli nie osiągnął tego wieku, też może ubiegać się o świadczenie. Wystarczy, że wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa (do 16. roku życia albo do 18. lat w przypadku uczniów).

O rentę rodzinną mogą też wnioskować osoby, które stały się niezdolne do pracy dopiero po śmierci współmałżonka lub po odchowaniu dzieci. Pod warunkiem, że stało się to maksymalnie w ciągu 5 lat od zaistniałej okoliczności. Do środków z ZUS-u uprawnia także opieka nad osobą całkowicie niezdolną do pracy i samodzielnej egzystencji.

Ważnym wyznacznikiem w każdej sytuacji jest wspólnota majątkowa. Nie oznacza to jednak, że wszystkie osoby rozwiedzione muszą zapomnieć o świadczeniu po zmarłym. Jeśli spełniają któryś z wymienionych kryteriów, mogą okazać prawo do alimentów ustalone wyrokiem lub ugodą sądową. Kobiety mają też szansę udowodnić fakt otrzymywania pieniędzy od byłego męża na podstawie porozumienia między rozwodnikami.

Ile wynosi renta rodzinna?

Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta. Oprócz małżonka, pieniądze mogą dostać np. małoletnie dzieci (lub uczniowie do 25. roku życia) czy rodzice. Sumę dzieli się na równe części między wszystkie osoby. Co ważne, wysokość świadczenia nie może być niższa niż ustalona najniższa wartość w ustawie emerytalnej. Kwota jest również objęta waloryzacją, czyli co roku ulega podwyższeniu. Od marca 2017 roku wynosi 1000 zł.

ZUS wypłaca pieniądze w gotówce za pośrednictwem Poczty Polskiej lub przelewem bezpośrednio na rachunek bankowy świadczeniobiorcy. W tym celu, osoba zainteresowana musi jednak podać numer konta w banku oraz adres instytucji. Rentę rodzinną otrzymuje się po złożeniu specjalnego wniosku w siedzibie zakładu ubezpieczeniowego.

Wniosek o rentę. W oddziale lub przez internet

Jak złożyć wniosek o świadczenie po zmarłym małżonku? Należy wypełnić druk i zanieść go do najbliższej placówki ZUS-u. Formularz można też przesłać przez internet, przez Platformę Usług Elektronicznych ZUS (przy użyciu e-podpisu lub profilu zaufanego ePUAP). Jeśli osoba zmarła była zatrudniona, pracodawca ma obowiązek poinformować rodzinę o warunkach uzyskania renty i przygotowania potrzebnych dokumentów.

Zainteresowani powinni pamiętać o uzupełnieniu wniosku o następujące informacje:

• imię i nazwisko zmarłego;
• własne imiona i nazwisko (również nazwisko rodowe);
• datę i miejsce urodzenia;
• imiona rodziców;
• stopień pokrewieństwa ze zmarłym;
• miejsce zamieszkania;
• adres pobytu i adres do korespondencji;
• numer PESEL lub serię i numer dowodu osobistego (paszportu);

W zależności od liczby bliskich ubiegających się o świadczenie, należy wybrać odpowiedni druk. ZUS Rp-2 wybierze współmałżonek, który sam uzyskuje część emerytury za zmarłą osobę. ZUS Rp-2a przyda się natomiast, jeśli z wnioskiem o rentę występują co najmniej dwoje pełnoletnich członków rodziny. Jakie dokumenty trzeba dołączyć? Na pewno pisma stwierdzające datę urodzenia i datę zgonu.

Zmarły miał ustalone prawo np. do emerytury? Wystarczy podać numer konkretnego świadczenia. Jeśli natomiast nie miał jeszcze potrzebnych uprawnień, do wniosku trzeba dołączyć: m.in. kwestionariusz o okresach składkowych i nieskładkowych (ZUS Rp-6), oryginalne zaświadczenia (np. świadectwo pracy, dyplom ukończenia studiów) i informację o zatrudnieniu i wysokości wynagrodzenia od pracodawcy (druk ZUS Rp-7). ZUS ma 30 dni na wydanie decyzji.