Rząd przyjął rozwiązania ułatwiające zagospodarowanie metanu z likwidowanych kopalń

Chodzi głównie o zmiany w dwóch ustawach: o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego oraz w Prawie geologicznym i górniczym. Jak podało Centrum Informacyjne Rządu, podstawowym celem nowelizacji jest wprowadzenie rozwiązania ułatwiającego zagospodarowanie metanu pozyskiwanego ze złoża węgla kamiennego w ramach likwidowanego zakładu górniczego lub jego oznaczonej części.

"Odmetanowanie górotworu w likwidowanych kopalniach ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa sąsiednim kopalniom i środowisku. Metan powinien być gospodarczo wykorzystany, np. do produkcji energii. Jego emisja do atmosfery musi być maksymalnie zminimalizowana" - podało CIR.

Obecnie w momencie wygaśnięcia koncesji na wydobywanie węgla kamiennego kopalnie jednocześnie tracą możliwość pozyskiwania z węglowych pokładów metanu, jako kopaliny towarzyszącej.

Po zmianach prawa, przedsiębiorstwo górnicze zajmujące się likwidacją kopalń (obecnie jest to SRK - Spółka Restrukturyzacji Kopalń) nie będzie musiało mieć koncesji węglowodorowej na pozyskiwanie metanu z likwidowanych zakładów górniczych lub ich oznaczonych części. Ułatwi to pozyskanie i zagospodarowanie metanu, który wydziela się także wtedy, gdy kopalnia nie wydobywa już węgla.

Według niedawnych zapowiedzi przedstawicieli Ministerstwa Energii, nadal pozyskiwany i wykorzystywany w ciepłownictwie ma być np. metan ze złóż węgla kopalni Krupiński w Suszcu, która - jak zdecydował zarząd Jastrzębskiej Spółki Węglowej - miałaby wstrzymać wydobycie węgla i trafić do spółki restrukturyzacyjnej. Ostateczna decyzja w tej sprawie zapadnie 29 listopada. Nowelizacja przepisów będzie dotyczyć właśnie tego typu przypadków, by można było nadal pozyskiwać metan także po zaprzestaniu wydobycia węgla.

Metan to bezwonny gaz towarzyszący złożom węgla. Ponad dwie trzecie tego surowca wydobywanego w Polsce pochodzi z pokładów metanowych. Rocznie przy eksploatacji wydziela się ok. 900 mln m sześc. tego gazu, z czego trzecia część jest ujmowana w specjalne instalacje, a pozostała trafia do atmosfery, szkodząc klimatowi; wyliczono, iż metan 21-krotnie bardziej wpływa na efekt cieplarniany od dwutlenku węgla. Około dwie trzecie ujętego metanu jest wykorzystywane do produkcji ciepła, prądu i chłodu.

Obecnie kopalnie stosują odmetanowanie w trakcie eksploatacji węgla. Część metanu trafia do instalacji odmetanowania, część wydostaje się z wyrobisk drogą wentylacyjną. W minionych latach naukowcy badali możliwość tzw. przedeksploatacyjnego odmetanowania pokładów węgla, np. 3-5 lat przed rozpoczęciem wydobycia w danym złożu.

Metan, który wybucha w stężeniu między 5 a 15 proc., należy też do najczęstszych przyczyn górniczych katastrof. Z danych nadzoru górniczego wynika, że od początku lat 90. w wypadkach spowodowanych przez metan zginęło 67 górników, 88 zostało ciężko, a 107 lekko rannych.

Obecnie możliwości pozyskiwania metanu ze złóż węgla dzięki szczelinowaniu bada w Gilowicach k. Brzeszcz (Śląskie) spółka Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo. Przedsięwzięcie realizowane jest we współpracy z Państwowym Instytutem Geologicznym - Państwowym Instytutem Badawczym. Wyniki projektu posłużą do oceny opłacalności produkcji metanu ze złóż węgla otworami wierconymi z powierzchni, a nie - jak obecnie dzieje się to w krajowych kopalniach - metodami podziemnymi.

Według PGNIG, uzyskany z węgla metan jest pełnowartościowym surowcem, który koncern może wykorzystać tak samo jak gaz ziemny z krajowych odwiertów na Podkarpaciu i Niżu Polskim.