Skowrońska: finanse publiczne nadal niezrównoważone (aktl.2)

22.07. Warszawa (PAP/PAP Legislacja) - Finanse publiczne nadal są niezrównoważone, co wymaga wysiłku na rzecz obniżania długu i deficytu - uważa szefowa sejmowej komisji finansów Krystyna Skowrońska (PO). NIK wytyka zaś brak poprawy w przeciwdziałaniu uchylania się od podatków i wyprowadzania zysków za granicę.

Sejm wysłuchał w środę sprawozdania sejmowej komisji finansów nt. sprawozdania z wykonania budżetu państwa w 2014 r. oraz analizy Najwyższej Izby Kontroli z wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2014 r.

Skowrońska przedstawiła posłom stanowisko komisji nt. sprawozdania z wykonania budżetu. Poinformowała, że komisja rekomenduje przyjęcie sprawozdania oraz udzielenie rządowi absolutorium za ten okres.

"Natomiast zgodnie z zapisem punktu 3 i 4 projektu uchwały Sejm RP zwraca uwagę na istotne nieprawidłowości wykonania budżetu państwa w części 11 - Krajowe Biuro Wyborcze, oraz zwraca uwagę i zwraca się do dysponentów poszczególnych części, o podjęcie działań mających na celu usunięcie nieprawidłowości, które zostały wskazane przez NIK" - powiedziała Skowrońska. Jak podkreśliła, NIK, kontrolując wykonanie ubiegłorocznego budżetu, dopatrzyła się znacznie mniej nieprawidłowości niż w poprzednich latach.

Szef NIK Krzysztof Kwiatkowski mówił w Sejmie, że w 2014 roku NIK negatywnie oceniła wykonanie budżetu państwa przez Krajowe Biuro Wyborcze z powodu nierzetelnego prowadzenia postępowań o udzielenie zamówień publicznych i niegospodarnego wydatkowania środków publicznych na informatyczną obsługę wyborów. Wadliwe przygotowanie obsługi informatycznej wyborów uniemożliwiło sprawne obliczenie i ogłoszenie wyników wyborów samorządowych.

Powiedział też, że w 2014 nie poprawiła się skuteczność poboru podatków. "Wyniki kontroli NIK pokazują na przykład, że urzędy kontroli skarbowej oraz urzędy skarbowe nie przeprowadziły skutecznych działań, które zapobiegłyby uchylaniu się od opodatkowania przez podmioty z udziałem kapitału zagranicznego, poprzez transferowanie dochodów poza polski system podatkowy. W polskim systemie podatkowym wciąż nie ma klauzuli generalnej przeciwko unikaniu opodatkowania" - powiedział. Klauzula to rozwiązanie prawne stosowane wobec podatników podejmujących fikcyjne działania gospodarcze i tworzących sztuczne konstrukcje prawne, które mają im przynieść znaczne korzyści podatkowe.

Kwiatkowski poinformował jednak, że Najwyższa Izba Kontroli oceniła pozytywnie wykonanie ustawy budżetowej za rok 2014. "Taką ocenę uzasadniają następujące argumenty. Po pierwsze: budżet państwa, budżet środków europejskich oraz plany finansowe pozabudżetowych jednostek sektora finansów publicznych zostały wykonane zgodnie z ustawą budżetową. Po drugie: w zdecydowanej większości przypadków pozytywnie oceniliśmy wykonanie budżetu w poszczególnych częściach budżetu państwa oraz realizację planów finansowych ujętych w ustawie budżetowej. Po trzecie: stwierdziliśmy, że księgi rachunkowe i sprawozdania budżetowe są rzetelne" - powiedział.

Dodał, że ocenę tę NIK opiera na zwiększonej wartości zbadanych zapisów księgowych dotyczących transakcji - z 6,3 mld zł w 2013 r. do 122,5 mld zł w 2014 r. "Zidentyfikowane w trakcie kontroli nieprawidłowości zostały skorygowane lub nie miały istotnego wpływu na obraz wykonania budżetu państwa prezentowany w sprawozdaniach" - powiedział.

Skowrońska zwróciła uwagę w swoim wystąpieniu, że warunki realizacji budżetu w 2014 r. okazały się lepsze niż wcześniej oczekiwano: wzrost PKB był wyższy niż planowano, wyższe były dochody, a wydatki - niższe.

Wszystko to - jak zaznaczała - udało się osiągnąć mimo niesprzyjających okoliczności zewnętrznych, wśród których wymieniła m.in. rosyjską aneksję Krymu i konflikt ukraińsko-rosyjski, ekspansję Państwa Islamskiego oraz utrzymujące się kłopoty państw południa UE oraz kłopoty finansowe Chin i innych krajów rozwijających się. Te zjawiska wpływały na obniżenie prognoz dotyczących tempa wzrostu PKB Polski. Jak zauważyła posłanka, ostatecznie okazało się, że ich łączny wpływ na gospodarkę polską okazał się mniejszy, niż się obawiano.

"Osiągnięcia te nie powinny przysłonić dwóch ważnych problemów, które stoją przed polskimi finansami publicznymi" - wskazywała Skowrońska.

"Nie została jeszcze przezwyciężona zasadnicza słabość finansów publicznych związana z wysokim udziałem wydatków sztywnych i niekorzystną strukturą wydatków budżetowych" - mówiła. "Po drugie, mimo zdjęcia z Polski w 2015 r. procedury nadmiernego deficytu, finanse są nadal niezrównoważone, co wymaga systematycznego i konsekwentnego wysiłku na rzecz obniżania długu i deficytu w okresie koniunktury gospodarczej" - oceniła.

Rząd podjął uchwałę ws. sprawozdania z wykonania budżetu państwa w 2014 r. pod koniec maja. Zgodnie ze sprawozdaniem dochody wyniosły 283,5 mld zł, wydatki - 312,5 mld zł, a deficyt - 29,0 mld zł. Najwięcej budżet dostał z VAT-u, następnie z akcyzy, podatku PIT, i - prawie dwa razy mniej niż z PIT - z CIT.

Wpływy z VAT były planowane na poziomie 115,7 mld zł, podczas gdy ich realizacja była wyższa o 8,5 mld zł (tj. o 7,4 proc.) i wyniosła 124,2 mld zł.

Wpływy z akcyzy wyniosły 61,5 mld zł i były porównywalne do kwoty zaplanowanej w ustawie - czyli 62 mld zł. Uzyskano środki z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) w wysokości 23,2 mld zł oraz z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) - 43 mld zł, było to zbliżone do wartości zaplanowanych w ustawie budżetowej (odpowiednio 23,2 mld zł i 43,7 mld zł). Dochody niepodatkowe prognozowane były na poziomie 28,1 mld zł, natomiast wykonanie było niższe i wyniosło 27,2 mld zł.

PKB w 2014 r. zwiększył się o 3,4 proc., wobec 1,7 proc. odnotowanych w 2013 r. Średnioroczny wskaźnik inflacji (CPI) wyniósł 0 proc. i był znacząco niższy od przyjętych założeń w ustawie budżetowej (2,4 proc.). Stopa bezrobocia rejestrowanego pod koniec 2014 r. wyniosła 11,5 proc.

W ustawie budżetowej na 2014 r. ustalono dochody budżetu na kwotę 277,7 mld zł. Ostatecznie wyniosły one 283,5 mld zł, czyli były wyższe o ok. 5,8 mld zł, tj. o 2,1 proc. Wyższe wykonanie dochodów było związane przede wszystkim z większymi wpływami z podatku od towarów i usług. Dochody podatkowe w ustawie budżetowej oszacowano na 247,9 mld zł, natomiast wykonanie było wyższe i wyniosło 254,7 mld zł.

W ustawie na 2014 r. wydatki budżetowe zaplanowano na kwotę 325,2 mld zł Jednak osiągnęły one poziom 312,5 mld zł, czyli były niższe o 12,7 mld zł w stosunku do kwoty zaplanowanej w ustawie (tj. o 3,9 proc.).

Na niższe wykonanie wydatków miało wpływ przede wszystkim niepełne rozdysponowanie rezerw celowych w kwocie 4,5 mld zł, co stanowiło 35,3 proc. kwoty niewykonanych wydatków ogółem. Największy kwotowo spadek wydatków (w stosunku do 2013 r.) wystąpił w grupie wydatków na obsługę długu Skarbu Państwa, natomiast największe wzrosty zrealizowanych wydatków miały miejsce w grupach: wydatki majątkowe oraz wydatki bieżące jednostek budżetowych. Największy udział w wydatkach stanowiły dotacje i subwencje - 48,7 proc.

Ustawa budżetowa na 2014 r. zakładała deficyt na kwotę 47,5 mld zł. Ostatecznie wyniósł on 28,9 mld zł, czyli był niższy o 18,5 mld zł od zaplanowanego (tj. o 39 proc.).

W 2014 r. dochody budżetu środków europejskich ustalono na 77,9 mld zł (wykonano 68 mld zł), wydatki zaplanowano na 78,3 mld zł (zrealizowano 68,4 mld zł), deficyt oszacowano na 391,7 mln zł (ostatecznie wyniósł 317,2 mln zł).