Sosnowiec przebuduje Egzotarium i przyległy park

Sosnowieckie plany są związane z projektem "Zagłębiowski Park Linearny". W 2013 r. miasta Zagłębia Dąbrowskiego porozumiały się ws. przygotowania planów odnowienia lub zagospodarowania kilku swoich parków i terenów zielonych. Założono m.in. modernizację sosnowieckiego egzotarium czy utworzenie parku miejskiego w Siewierzu. Wykonawcą wybrano krakowską pracownię Arup.

Gotową koncepcję przedstawiciele firmy i sosnowieckiego magistratu pokazali podczas wtorkowego spotkania prasowego. Akcentowali, że w przypadku Sosnowca chodzi m.in. o szybką interwencję kluczową dla najstarszych i najcenniejszych roślin obecnego Egzotarium. Zbudowany w 1956 r. obiekt ma jedynie 7 metrów wysokości i np. część palm już teraz niszczy go od środka - nie mając miejsca na dalszy wzrost.

Jacek Zalewski z pracowni Arup akcentował, że choć obecne Egzotarium i park są już mocno wyeksploatowane, co roku odwiedza je 25 tys. osób. Miejsca te - dobrze skomunikowane - mają też dużą wartość sentymentalną dla mieszkańców miasta i Zagłębia.

Projektanci dostali zadanie wpisania w obrys obecnego Egzotarium nowego obiektu, który miałby zachować to, co najcenniejszego w dotychczasowej ekspozycji. Nawiązując do wzoru z przyrody - kształtu niektórych kielichowatych liści - postanowili z tych elementów, opartych na umieszczonych na obrysie obiektu stalowych słupach, utworzyć praktycznie całkowicie przeszkloną bryłę nowego budynku.

Jego boki będą miały wymiary 71,5 m na 35 m, a dach w najwyższym miejscu - 25 m. Powierzchnia użytkowa ma sięgnąć 4,8 tys. m kw. Aby lepiej wpisać tak duży obiekt w parkowe otoczenie, m.in. obniżono krótsze boki jego elewacji i zastosowano wzdłuż budynku specjalnie ukształtowane nasypy.

Część ekspozycji wewnątrz przeszklonej bryły umieszczono w trzech nieregularnie rozmieszczonych trzykondygnacyjnych obiektach - rodzajach wysp, połączonych na różnych poziomach kładkami i tarasami. Najobszerniejsza ekspozycja roślinna ma przeplatać się z zoologiczną (obecnie w Egzotarium żyje m.in. krokodyl). Wewnątrz przewidziano m.in. sale edukacyjne, kawiarnię, kompleks akwariów, bank nasion, zaplecza sanitarne i socjalne.

"Może ambitnie, może na wyrost trochę, ale mamy nadzieję, że stworzymy pewną ikonę Sosnowca - miejsce, które będzie znakiem, magnesem, będzie przyciągało" - mówił Zalewski nawiązując m.in. do idei, aby potroić liczbę odwiedzających to miejsce w ciągu roku.

Na podstawie gotowej już koncepcji miasto przygotowuje się do ogłoszenia przetargu na dokumentację techniczną konieczną do uzyskania pozwolenia na budowę. Jej przygotowanie powinno trwać około roku. Budowa obiektu zacznie się nie wcześniej niż w drugiej połowie 2017 r. i potrwa zapewne przynajmniej dwa lata. Koszty - na razie szacowane na podstawie koncepcji - wyliczono na "nie mniej niż 40 mln zł". Będą one znane bliżej po opracowaniu dokumentacji technicznej.

Równolegle z postępowaniem na projekt budowlany ma być prowadzony konkurs na ekspozycję - ze względu na konieczność ścisłej współpracy architektów z projektantami wystaw.

Według już przygotowanego przez firmę Arup projektu dla przylegającego do Egzotarium Parku Kruczkowskiego, ma on być przekształcany w rodzaj otwartego ogrodu botanicznego - z silną funkcją edukacyjną, opartą m.in. o ścieżki edukacyjne czy sosnowe arboretum. Zagospodarowana ma również zostać część brzegu przepływającej obok rzeki Brynicy. Prace budowlane w parku mają być prowadzone równocześnie z budową nowego Egzotarium.

Ponieważ cała inwestycja ma koncentrować się na walorach edukacyjnych związanych m.in. z bioróżnorodnością Zagłębia, miasto szczególnie liczy na wsparcie z Regionalnego Programu Operacyjnego Woj. Śląskiego (18 mln zł), a także środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach na edukację ekologiczną i Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych - na dostosowanie infrastruktury dla niepełnosprawnych.

Wiceprezydent Sosnowca Mateusz Rykała akcentował, że w uzgodnieniach z autorami koncepcji przebudowy Egzotarium uczestniczyli na bieżąco przedstawiciele miasta. Wśród nich był biolog czuwający m.in. nad uwzględnieniem zabezpieczenia rosnących w istniejącym obiekcie roślin, które ze względu na wiek czy rozmiar nie będą mogły zostać przeniesione czy przesadzone.

W koordynowanym przez władze Dąbrowy Górniczej projekcie "Zagłębiowski Park Linearny" prace koncepcyjne lub projektowe objęły: dąbrowski park Zielona, park miejski wraz z egzotarium w Sosnowcu, parki Małpi Gaj i Brzozowica w Będzinie, park na Górze Siewierskiej w Psarach, tereny przy Zamku i nad Przemszą w Siewierzu, a także tereny rekreacyjno-sportowe nad Białą Przemszą w Sławkowie.

Wartość projektu "Zagłębiowski Park Linearny" oszacowano na 2,6 mln zł. Został w 85 proc. dofinansowany (ok. 2,3 mln zł) ze środków pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii tzw. funduszy EOG (Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego). Zagłębiowskie miasta planują realizować przygotowane już projekty i koncepcje przy dofinansowaniu z nowych środków unijnych - na lata 2014-2020.