Termin zwrotu podatku wcale nie będzie krótszy

To efekt zmienionych od 1 grudnia 2008 r. przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (VAT), które Ministerstwo Finansów przeforsowało po cichu w trakcie prac legislacyjnych. Zmiany wprowadzono pod hasłem doprecyzowania nowej regulacji.

Dłuższe oczekiwanie

Chodzi o art. 87 ust. 2 ustawy o VAT. Pozwala on urzędom skarbowym wstrzymać zwrot podatku, jeśli chcą dodatkowo zbadać zasadność wykazanej przez przedsiębiorcę w deklaracji podatkowej kwoty. I wszystko byłoby dobrze, gdyby termin ten mógł być przedłużany tylko do zakończenia czynności sprawdzających (w myśl art. 272 ordynacji podatkowej)
, tak jak to było do tej pory.

Ministerstwo Finansów poszło jednak dalej. Za jego sugestią parlamentarzyści zgodzili się dopisać do przepisu także kontrolę podatkową i postępowanie podatkowe prowadzone na podstawie przepisów ordynacji i ustawy o kontroli skarbowej. W efekcie dopiero po ich zakończeniu, jeśli potwierdzi się prawo do zwrotu nadwyżki podatku naliczonego, urząd skarbowy ma wypłacać pieniądze.

Ta z pozoru niewielka zmiana ma kolosalne znaczenie dla firm. W praktyce oznacza bowiem znaczące wydłużenie oczekiwania na pieniądze. Wystarczy, by podczas czynności sprawdzających fiskus stwierdził nieprawidłowości i zdecydował się wszcząć kontrolę podatkową, a po niej - postępowanie podatkowe, by gruntownie sprawdzić podatnika.

W sumie może to trwać nawet dwa lata, a firma nie dostanie zwrotu. Bo pieniądze w takiej sytuacji będą mogły być wypłacone dopiero po ostatecznej decyzji - wydanej przez dyrektora izby skarbowej.

Niższe odsetki

Niestety, to niejedyny mankament nowego przepisu. Ustawodawca zadbał o to, aby za opóźnienie fiskus zapłacił jak najmniej.
Przepis art. 87 ust. 2 stanowi także, że “jeżeli przeprowadzone przez organ czynności wykażą zasadność zwrotu (...), urząd skarbowy wypłaca podatnikowi należną kwotę wraz z odsetkami w wysokości odpowiadającej opłacie prolongacyjnej stosowanej w przypadku odroczenia płatności podatku lub jego rozłożenia na raty”.

Jeśli więc czynności sprawdzające, kontrola czy postępowanie podatkowe potwierdzą zasadność zwrotu VAT, to urząd wypłaci jedynie odsetki odpowiadające opłacie prolongacyjnej, czyli połowę wysokości odsetek za zwłokę (te zaś to dwukrotność stopy lombardowej, a opłata prolongacyjna jest równa stopie lombardowej).

Co więcej, niższe odsetki będą naliczane znacznie dłużej. Do tej pory urząd skarbowy mógł bowiem wstrzymać zwrot podatku do zakończenia czynności wyjaśniających. Podatnikowi przysługiwały wtedy odsetki w wysokości stopy lombardowej, a dopiero po zakończeniu tych czynności, gdy urząd nadal nie zwracał pieniędzy i odbywało się postępowanie podatkowe, podatnik zyskiwał prawo do odsetek w pełnej wysokości.
Teraz niższe odsetki będą naliczane aż do zakończenia postępowania podatkowego.

opinia

Roman Namysłowski, doradca podatkowy w Ernst & Young
To jest kolejny przykład bezkarnego wydłużania terminu zwrotu oraz przyznanie organom podatkowym prawa do przetrzymywania środków finansowych podatnika. Nie jest przecież tajemnicą, że nagminną praktyką urzędów skarbowych jest czekanie ze zwrotem tak długo, jak to tylko możliwe. Zdarza się, że w ostatnich dniach ustawowego terminu na dokonanie tego zwrotu urząd wszczyna czynności sprawdzające tylko po to, aby ten zwrot jeszcze bardziej opóźnić. Rozszerzenie katalogu sytuacji, w których zwrot ten może zostać wstrzymany, może ten czas wydłużyć jeszcze bardziej. W efekcie stawia to pod znakiem zapytania 60-dniowy termin zwrotu VAT. A na szali jest neutralność tego podatku rozumiana nie tylko jako prawo do odliczenia, ale również prawo do zwrotu.

Grażyna J. Leśniak
Rzeczpospolita