TK: nieobjęcie celników ustawą o emeryturach mundurowych - niezgodne z konstytucją (aktl.2,korekta)

04.03. Warszawa (PAP/PAP Legislacja) - Trzy artykuły ustawy o emeryturach służb mundurowych są niezgodne z konstytucją. Zróżnicowanie sytuacji prawnej funkcjonariuszy Służby Celnej względem innych służb mundurowych jest arbitralne i dyskryminujące - orzekł we wtorek Trybunał Konstytucyjny.

W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie.

Jak podano w komunikacie do wtorkowego wyroku, po rozpoznaniu sprawy Trybunał uznał, że funkcjonariusze Służby Celnej mają węższe uprawnienia emerytalne niż funkcjonariusze Straży Granicznej mimo wielu cech wspólnych tych służb, takich jak pełna dyspozycyjność i podległość służbowa, możliwość przeniesienia na inne stanowisko służbowe, wykonywanie zadań w nielimitowanym czasie pracy i trudnych warunkach, a niekiedy nawet praca na takich samych warunkach i równych zasadach.

Choć - według TK - z samego określenia przez ustawodawcę danej formacji jako mundurowej lub umundurowanej nie można z góry wysnuwać wniosku, że status prawny takich formacji i ich funkcjonariuszy powinien być kształtowany przez ustawodawcę w sposób identyczny czy podobny, to ustawodawca powierzył Służbie Celnej zadania podobne np. do zadań Policji.

Do zadań Służby Celnej należy bowiem również rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie określonych przestępstw i wykroczeń. Sytuacja prawna funkcjonariuszy Służby Celnej, którzy je wykonują jest podobna do funkcjonariuszy Policji, którym jednocześnie przysługują emerytury z systemu zaopatrzenia emerytalnego.

W konsekwencji, Trybunał uznał zróżnicowanie sytuacji prawnej funkcjonariuszy Służby Celnej względem funkcjonariuszy innych służb mundurowych w zakresie prawa do zabezpieczenia społecznego za arbitralne i dyskryminujące.

Wnioski do Trybunału w tej sprawie skierowała grupa posłów, Związek Zawodowy Celnicy.pl, Zrzeszenia Związków Zawodowych Służby Celnej Rzeczypospolitej Polskiej oraz Federacji Związków Zawodowych Służby Celnej.

Wnioskodawcy wskazali, że funkcjonariusz Służby Celnej podejmując służbę, działa w zaufaniu, że państwo zapewni mu adekwatne do uciążliwości pełnionej służby bezpieczeństwo socjalne i prawa emerytalne. W ostatniej dekadzie organy administracji rządowej wielokrotnie zapowiadały oczekiwane zmiany, a mimo deklarowanej konieczności ich wprowadzenia i możliwości ich dokonania, odstępowały od realizacji.

Skarżący podnosili, że celnicy, choć są służbą mundurową, nie są objęci przywilejami, jakie mają np. policjanci czy pogranicznicy, a to narusza m.in. konstytucyjną zasadę równości. Według występującego w ich imieniu mec. Tomasza Zalasińskiego, wyrok oznacza, że ustawodawca będzie musiał wprowadzić do ustawy o emeryturach mundurowych funkcjonariuszy służby celnej.

"Organy państwowe muszą się wreszcie zdecydować, jakie zajmują stanowisko wobec funkcjonariuszy Służby Celnej. () Nie może bowiem być tak, że jeżeli mówią o możliwości wprowadzania restrykcji, rygorów w służbie oraz ograniczeń w prawie swobód konstytucyjnych to stawiają Służbę Celną na równi z innymi służbami mundurowymi (), natomiast gdy formułują stanowisko odnośnie rekompensaty za te ograniczenia, wynikające z charakteru stosunku administracyjno-prawnego, stawiają funkcjonariuszy celnych na równi z osobami zatrudnionymi w ramach stosunku cywilno-prawnego i objętych Kodeksem pracy" - przekonywał z kolei podczas rozprawy Sławomir Siwy, szef Związku Zawodowego Celnicy.pl.

Celnicy nie zostali objęci ochroną wynikającą z ustawy o emeryturach mundurowych lub ustawy o emeryturach pomostowych. Według wnioskodawców, rażąco niesprawiedliwe wydaje się określenie wieku emerytalnego funkcjonariuszy Służby Celnej na 67 lat, w sytuacji, gdy funkcjonariusze innych służb mundurowych przechodzą na emeryturę wcześniej.

"W chwili obecnej funkcjonariusze Służby Celnej nie podlegają ochronie emerytalnej adekwatnej do zakresu ich obowiązków, obciążeń wynikających ze służby publicznej i można powiedzieć, że w tym zakresie charakter prawny Służby Celnej ewoluuje. W 2012 r. mieliśmy do czynienia ze zmianą ustawy o SC, która wprowadziła możliwość posługiwania się bronią palną. Nie dalej jak kilka tygodni temu mieliśmy kolejną nowelizację ustawy o SC, która ponownie dość istotnie ingeruje w prawa i wolności konstytucyjne funkcjonariuszy Służby Celnej, zakazując im np. posługiwania się prywatnymi środkami komunikacji elektronicznej (chodzi o telefony komórkowe - PAP) z uwagi na konieczność ochrony antykorupcyjnej. Zakres, +mundurowość+ Służby Celnej rozwija się, natomiast za tym rozwojem niestety () nie nadąża ochrona emerytalna" - przekonywał mec. Tomasz Zalasiński, reprezentujący celników.