To oni byli bohaterami, nie Jaruzelski

- To często ludzi mniej znani - mówi Andrzej Arseniuk, rzecznik Instytutu Pamięci narodowej.

Krzyże Kawalerskie Orderu Odrodzenia Polski, Krzyże Wolności i Solidarności i inne odznaczenia w ostatnich dniach otrzymało kilkudziesięciu mniej znanych działaczy podziemia solidarnościowego ze Śląska, Pomorza i regionu Kujaw. Są wśród nich działacze związkowi, którzy zostali internowani po wprowadzeniu 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego, ludzie którzy nadal prowadzili działalność podziemną pomimo represji, kolporterzy i drukarze prasy i książek wydawanych poza cenzurą.

Poniżej prezentujemy tylko fragmenty życiorysów tych osób. Każdy z nich na swój sposób walczył o wolną Polskę.

Wśród uhonorowanych znalazł się m.in Ignacy Władysław Broniszewski, aktywnym działaczem NSZZ Solidarność" przy Hucie „Katowice". W momencie ogłoszenia stanu wojennego brał czynny udział w strajku okupacyjnym na terenie Huty „Katowice", za co po jego zakończeniu został internowany. W ośrodkach odosobnienia przebywał z przerwami od grudnia 1981 r. do sierpnia 1982 r. (łącznie 7 miesięcy).

Maciej Jasiński, od września 1980 r. działacz NSZZ „Solidarność", członek Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego w Bytomiu. 13 grudnia 1981 r. uczestnik strajku w KWK „Rozbark" w Bytomiu. W okresie od marca do grudnia 1981 r. pełnił funkcję redaktora pisma „Konkretnie". Po wprowadzeniu stanu wojennego wspólnie z działaczami byłego MKZ Bytom zainicjował powstanie opozycyjnej grupy, która redagowała i wydawała „Biuletyn Informacyjny". Internowany 30 marca 1982 r., następnie tymczasowo aresztowany. Skazany na 3 lata więzienia, warunkowo został zwolniony 2 marca 1983 r.

Ewa Mirosława Dawczak-Schaefer pełniła funkcję szefa sekcji finansowej Niezależnego Zrzeszenia Studentów Uniwersytetu Śląskiego, podczas strajku na uniwersytecie na przełomie listopada i grudnia 1981 r. została wybrana przewodniczącą komitetu strajkowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego. Pełniła również funkcję łącznika pomiędzy strajkującymi studentami a Zarządem Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność". Po udziale w zgromadzeniu przed rektoratem Uniwersytetu Śląskiego w maju 1982 r. została internowana dnia 24 maja 1982 r. w Bytomiu Miechowicach.

Eugeniusz Karasiński był pracownikiem Katowickiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Maszynami Budownictwa Miejskiego w Gliwicach, od 1980 r. działał w regionalnych strukturach „Solidarności". Był organizatorem strajku pracowników przedsiębiorstwa w sierpniu 1980 r. W marcu 1981 r. został przewodniczącym Komitetu Założycielskiego w KPGM BM. Po 13 grudnia 1981 r. kontynuował opozycyjna działalność współorganizując konspiracyjne struktury „Solidarności", utrzymywał kontakty z osobami ukrywającymi się przed internowaniem oraz zajmował się drukowaniem i kolportażem ulotek. 28 marca 1982 r. został zatrzymany, a następnie internowany i umieszczony w Ośrodku Odosobnienia w Zabrzu-Zaborzu, skąd został zwolniony 12 czerwca 1982 r. W ramach kolejnej represji za opozycyjną działalność został powołany do odbycia służby wojskowej. Od 5 listopada 1982 do 2 lutego 1983 r. został skierowany na ćwiczenia wojskowe do Jednostki Wojskowej nr 1649 w Gorzowie Wielkopolskim. Do 1989 r. był inwigilowany, funkcjonariusze kontrolowali jego
korespondencję, wielokrotnie był zatrzymywany, przesłuchiwany.

Marek Kinczyk był działaczem organizacji pod nazwą Ruch Młodzieży Niepodległej zawiązanej przez bytomskich licealistów. Organizacja stawiała sobie za cel m. in. niesienie pomocy rodzinom internowanych, obronę praw człowieka, zniesienie stanu wojennego, obronę kultury polskiej przed sowietyzacją. Dodatkowo zaangażował się w kolportaż „Biuletynu Informacyjnego" sygnowanego przez Tymczasową Komisję Koordynacyjną NSZZ „Solidarność" Regionu Śląsko-Dąbrowskiego. 19 marca 1982 r., został zatrzymany a następnie tymczasowo aresztowany. W chwili zatrzymania Marek Kinczyk był uczniem klasy maturalnej LO im. Jana Smolenia w Bytomiu. 17 maja 1982 r. został skazany na rok pozbawienia wolności w zawieszeniu na 3 lata. Zwolniony został z aresztu 18 maja 1982 r.

Mariusz Maszkiewicz, w 1986 r. ukończył studia na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Odbył stypendium na Uniwersytecie w Getyndze. Po powrocie ze stypendium, włączył się w działania opozycyjne. W 1987 r. jako słuchacz Szkoły Podchorążych Rezerwy w Poznaniu, ze względu na swoje przekonania odmówił złożenia przysięgi wojskowej i przyjęcia broni, za co został powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej. Współzałożyciel i autor podziemnego miesięcznika „Dyskurs", ponadto działał w ruchu „Wolność i Pokój".

Sylwester Śmigiel, w latach 1978-1980 jako uczeń V Liceum Ogólnokształcącego w Lipnie posiadał oraz rozpowszechniał na terenie Lipna nielegalne wydawnictwa. Z powodu prowadzonej działalności był inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa we Włocławku od stycznia do września 1980 r. Od 1980 r. w Warszawy, jako student związany z Niezależnym Zrzeszeniem Studentów, a następnie nauczyciel akademicki Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego - Akademii Rolniczej kontynuował działalność opozycyjną kolportując nielegalne wydawnictwa. W połowie lat 80-tych działając na rzecz największego toruńskiego wydawnictwa podziemnego - Wydawnictwa „Kwadrat", nawiązał kontakt ze środowiskiem NSZZ „Solidarność" we Francji oraz Instytutem Literackim w Paryżu i przemycił do Polski profesjonalne przyrządy poligraficzne oraz wydawnictwa paryskiej „Kultury".

Paweł Adamowicz, w maju 1988 r. był aktywnym uczestnikiem strajku na Uniwersytecie Gdańskim, gdzie sprawował funkcję przewodniczącego Komitetu Strajkowego. Kolporter podziemnych ulotek. Uczestnik spotkań Duszpasterstwa Akademickiego przy kościele św. Mikołaja w Gdańsku oraz Gdańskiego Klubu Myśli Politycznej im. Lecha Bądkowskiego. Współpracownik ruchów anarchistycznych czyli Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego i ruchu Wolność i Pokój działających na terenie Gdańska.

Bogusław Karski po wprowadzeniu stanu wojennego brał udział w akcji strajkowej na terenie Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte w Gdańsku. 15 i 18 grudnia 1981 r. przed bramą Stoczni Północnej namawiał żołnierzy LWP do porzucenia broni, nieposłuszeństwa wobec przełożonych i przejścia na stronę załogi stoczni, za co został zatrzymany 19 grudnia 1981 r. Wyrokiem Sądu Marynarki Wojennej w Gdyni z 29 grudnia 1981 r. został skazany na karę 3 lat pozbawienia wolności oraz 2 lat pozbawienia praw publicznych. Zwolniony został 23 marca 1983 r.