Ugoda restrukturyzacyjna przerywa bieg przedawnień

Jeśli wierzyciel tego zaniecha, a przeciwnik podniesie zarzut przedawnienia, sprawa zakończy się oddaleniem roszczeń. Taki właśnie był los pozwu skierowanego przez spółkę z o.o. Sarsted przeciwko Samodzielnemu Publicznemu Szpitalowi Klinicznemu nr 1 we Wrocławiu.

Spółka domagała się od szpitala 329 tys. zł z odsetkami tytułem zapłaty za materiały medyczne dostarczone mu w latach 2004 - 2005. Sąd nakazem zapłaty na podstawie faktur zasądził tę należność, ale wskutek zarzutów szpitala do tego nakazu oddalił roszczenia spółki. Powodem było uznanie za słuszne twierdzenia szpitala, że roszczenia spółki uległy przedawnieniu.

Roszczenia z umowy sprzedaży wykonywanej w zakresie działalności przedsiębiorcy przedawniają się z upływem lat dwu od dnia, w którym minął termin zapłaty.

Sąd nie zgodził się z twierdzeniami spółki, że do przedawnienia nie doszło. Spółka powoływała się na ugodę z 17 marca 2004 r., w której PSK nr 1 zrzekł się zarzutu przedawnienia wobec niej, oraz na przerwanie jego biegu. Taki skutek miało jej zdaniem uznanie roszczeń przez szpital, czego dowodzą:
- pismo z 12 października 2005 r. informujące o umieszczeniu dochodzonych w tej sprawie należności w spisie wierzytelności, które PSK nr 1 chciał objąć ugodą restrukturyzacyjną w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy z 15 kwietnia 2005 r. o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej,
- potwierdzenie salda za 2006 r., które obejmowało te należności.

Sąd I instancji stwierdził, że zrzeczenie się zarzutu przedawnienia jako złożone przed upływem terminu przedawnienia jest - stosownie do art. 117 § 2 kodeksu cywilnego - nieważne. Potwierdzenie salda zaś nie stanowi uznania długu, bo nie jest podpisane przez osoby uprawnione do reprezentowania szpitala. Miało natomiast walor uznania roszczenia zawiadomienie z 12 października 2005 r. o umieszczeniu należności w spisie wierzytelności, ale między tym zawiadomieniem a wniesieniem pozwu do sądu (23 października 2007 r.) upłynęło więcej niż dwa lata, tak więc doszło do ponownego ich przedawnienia. Po każdym bowiem przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo (art. 124 § 1 k. c.).
Sąd II instancji zaakceptował ten wyrok.

W skardze kasacyjnej spółka m.in. ponowiła argument, że bieg przedawnienia został przerwany przez objęcie go ugodą zawartą przez PSK nr 1 z wierzycielami należności cywilnoprawnych w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Wprawdzie spółka nie przystała na tę ugodę, ale stosownie do ustawy z 2005 r. ugoda taka jest zawarta, gdy opowie się za nią ponad połowa wierzycieli mających łącznie 2/3 sumy wierzytelności. Wówczas wiąże ona wszystkich wierzycieli.

Skarga kasacyjna została oddalona. Sąd Najwyższy potwierdził, że zawarcie ugody restrukturyzacyjnej oznacza uznanie przez dłużnika wierzytelności nią objętych. Przerywa więc bieg przedawnienia. ;I:Jednakże przerwy przedawnienia sąd z urzędu nie uwzględnia - zaznaczyła sędzia Teresa Bielska-Sobkowicz.

Wykazanie tej okoliczności spoczywa - zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu wskazanym w art. 6 kodeksu cywilnego - na wierzycielu. _ Spółka wiedziała o postępowaniu restrukturyzacyjnym. Pozwany szpital już w zarzutach do nakazu zapłaty powołał się na przedawnienie _ - mówiła sędzia. _ Firma powinna zatem powołać się na ugodę najpóźniej w odpowiedzi na te zarzuty. Dlatego też sąd słusznie przyjął, że wnioski dowodowe dotyczące tej okoliczności zostały zgłoszone zbyt późno (art. 47912 kodeksu postępowania cywilnego). _

SN zgodził się ze spółką, że także w postępowaniu gospodarczym sąd może na podstawie art. 5 k.c. nie uwzględnić zarzutu przedawnienia, jeśli uzna, że pozostawałoby to w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Jednakże okoliczności tej sprawy tego nie uzasadniają. Spółka bowiem nie wykazała należytej staranności w obronie swoich praw.

Wbrew jej twierdzeniom SN uznał, że sąd nie miał obowiązku ani podejmowania z urzędu ustaleń dotyczących przebiegu postępowania restrukturyzacyjnego, ani też zawieszenia postępowania do jego ukończenia.
_ Ustawa z 2005 r. tego nie nakazuje _ - zaznaczyła sędzia (sygn. V CSK 416/08).

Po upływie terminu przedawnienia dłużnik może uchylić się od zapłaty, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się tego zarzutu przed upływem terminu przedawnienia jest nieważne - zapisano w art. 117 § 2 kodeksu cywilnego.

W myśl art. 123 k.c. bieg przedawnienia przerywa się:
- przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym powziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia,
- przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
- przez wszczęcie mediacji.

Izabela Lewandowska
Rzeczpospolita