Umowa czy większe zarobki?
Bezpieczeństwo zatrudnienia zgodnie z prawem czy wyższe wynagrodzenie?
*Bezpieczeństwo zatrudnienia zgodnie z prawem czy wyższe wynagrodzenie? Co wybraliby Polacy, gdyby dano im taki wybór? Mimo iż narzekamy na umowy śmieciowe i pracę na czarno, w takiej sytuacji wybrałby co czwarty z nas. *
Rynek pracy Polsce od wielu lat rządzi się okrutnymi prawami. Jedną z jego cech jest istnienie zjawiska pracy nierejestrowanej, zwanej często pracą „na czarno” lub w szarej strefie gospodarki. Zjawisko to nie jest łatwe do rozpoznania i zbadania, a wykonywane szacunki są często obarczone błędami. Trudno więc mówić o konkretnych liczbach dotyczących osób pracujących nielegalnie. Przypuszcza się, że pracę nierejestrowaną wykonuje około 10 proc. ogólnej liczby pracujących.
*Polecamy: * Co czwartemu mieszkańcowi Europy grozi bieda
Pierwsze badanie pracy nierejestrowanej, zrealizowane przez GUS przeprowadzone zostało w 1995 roku. Badanie to powtórzono w 1998, 2004 i 2009 r. Okazało się, że skala pracy nierejestrowanej w przez lata uległa zmniejszeniu, jednak zjawisko to nadal w Polsce występuje. Uzyskane w badaniach opinie na temat przyczyn podejmowania pracy nierejestrowanej świadczą o tym, że do pracy w szarej strefie skłaniają przede wszystkim brak możliwości znalezienia pracy formalnej oraz trudna sytuacja materialna (niewystarczające dochody)
. W dalszej kolejności pojawia się wysoka składka ubezpieczeniowa oraz to, że pracodawca proponuje wyższe wynagrodzenie bez rejestrowania umowy o pracę.
- To efekt osłabienia gospodarczego, w czasie którego zawsze zwiększa się szara strefa. Podmioty gospodarcze zaniżają efekty swojej działalności, a osoby fizyczne nie rejestrują prowadzonej działalności chcąc przetrwać kryzys. To niezgodne z prawem, ale to efekt wysokich obciążeń podatkowych i parapodatkowych, które w okresie osłabienia gospodarczego trudno jest unieść małym podmiotom gospodarczym - komentowała informacje o rosnącej szarej strefie w Polsce w 2011 roku dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek, główna ekonomistka PKPP Lewiatan.
Nie ma co ukrywać, praca a czarno postrzegana jest jako zjawisko powszechne. W jakiejś formie zetkną się z nią chyba każdy. Jednym ją proponowano, inni spotykali osoby, które pracują nielegalnie. Do najczęściej wykonywanych prac nierejestrowanych należą remonty i naprawy budowlano-instalacyjne, usługi budowlane i instalacyjne oraz opieka nad dzieckiem lub starszą osobą i handel. Do często spotykanych prac wykonywanych w tej formie należą również korepetycje, usługi krawieckie, prace domowe oraz prace ogrodniczo-rolne.
Warto się jednak zastanowić, czy osoby pracujące na czaro chciałyby zalegalizować swoją formę zarabiania pieniędzy, gdyby na przykład wiązało się to z obniżeniem pensji. Mniej pieniędzy, ale w zamian legalne zatrudnienie, płatne urlopy i możliwość pójścia na chorobowe… Jak wynika z przeprowadzonej we wrześniu 2013 r. ankiety serwisu Praca.pl, 36 proc. pracowników w takiej sytuacji zdecydowałoby się na zatrudnienie bez umowy o pracę lub w oparciu o umowy cywilno – prawne, gdyby tylko dzięki takiej formie współpracy z pracodawcą mogli zarobić więcej.
- Otwartość Polaków na alternatywne wobec umowy o pracę formy współpracy zachęca pracodawców do tego, by redukować koszty pracy i proponować tańsze dla ich biznesu rozwiązania. Nawet pomimo tego, że tego typu działanie jest niezgodne z prawem i niesie ze sobą spore ryzyko - komentował wyniki badań Krzysztof Kirejczyk, prezes Praca.pl.
Generalnie praca nierejestrowana ma konotacje negatywne – nie stanowi źródła podatków dochodowych, nie stanowi źródła wpływów do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, pozbawia pracujące w tej formie osoby praw pracowniczych. Z drugiej jednak strony, praca nierejestrowana „rozszerza” rynek pracy i chociaż często istniejące w „szarej strefie” miejsca pracy są miejscami o niskiej produktywności, to stanowią źródło dochodów, niejednokrotnie podstawowe, a więc pozwalające gospodarstwom domowym na utrzymanie się. Najwięcej osób pracuje na czarno latem, czyli w miesiącach o zwiększonym nasileniu prac sezonowych. Większość osób nielegalną pracę wykonuje u osoby prywatnej, w firmie prywatnej lub w spółdzielni. Część osób pracuje na własny rachunek, jednak nie rejestrując się i nie odprowadzając podatków od tej działalności.
ml,MA,WP.PL
