Vending, czyli szybko i tanio

Zdecydowana większość soków i napojów w naszym kraju sprzedawana jest poprzez tradycyjne kanały sprzedaży, czyli małe i duże sklepy oraz super- i hipermarkety.

Jednak oprócz nich, coraz wyraźniej rośnie też kanał sprzedaży bezpośredniej, czyli automaty vendingowe.

Według danych firmy badawczej Euromonitor International, w ubiegłym roku polscy konsumenci wydali na napoje w puszkach, kartonikach i butelkach blisko 18,5 mln euro. Większym powodzeniem cieszyły się jednak napoje gorące, czyli kawa, czekolada itp. Na nie użytkownicy maszyn vendingowych wydali 21,8 mln euro. Jednak jeżeli spojrzymy na rynki zachodnie, np. Belgię i Francję, gdzie np. na napoje chłodzące konsumenci wydali odpowiednio: 109,8 mln euro i 182 mln euro, to łatwo zauważyć przepaść, jaka dzieli te rynki. Rynek w Polsce

_ Polski rynek jest dość rozdrobniony i dopiero się integruje na wzór rynków zachodnich. Szacujemy, że cały rynek vendingu w Polsce obejmuje obecnie ponad 30 tys. automatów sprzedających. To jednak wciąż bardzo mało. W kraju, gdzie automaty vendingowe są wszechobecne (Japonia), na 1 automat przypada 20 mieszkańców _ - mówi Stanisław Kamiński, dyrektor biura Polskiego Stowarzyszenia Vendingu.

Polski rynek maszyn vendingowych jest "najmłodszym" kanałem sprzedaży w naszym kraju. Zaczął funkcjonować dopiero od 1995 roku, kiedy przeprowadzono denominację złotego i na rynku pojawił się bilon. Według Stanisława Kamińskiego, paradoksalnie, ma to swoje dobre strony, np. wiele polskich automatów jest relatywnie nowoczesnych, cechuje się estetycznym wyglądem, jest przygotowanych na wdrażanie nowych technologii i rozwiązań.

Jednak przede wszystkim jeszcze niewielki udział w rynku kanału sprzedaży bezpośredniej pozwala prognozować jego dynamiczny rozwój w najbliższych latach.

_ Sprzedaż bezpośrednia napojów bezalkoholowych stale się rozwija i ma przed sobą doskonałe perspektywy wzrostu, co wynika z trendów konsumenckich _- mówi Anna Ruszczak, kierownik ds. komunikacji, Coca-Cola HBC Polska.

Opinię tę potwierdza Marcin Białas, national vending manager w Nestlé Professional.
_ Na rynku vendingu w Polsce od kilku lat odnotowujemy trend wzrostowy. Z roku na rok liczba maszyn wzrasta, także za sprawą coraz większej liczby mniejszych, lokalnych operatorów. Rynek polski ma jednak wciąż duży potencjał rozwoju. Liczba maszyn przypadających na 1000 mieszkańców w naszym kraju jest znacznie niższa niż średnia Europy Zachodniej, gdzie na 1000 obywateli przypada od 6 do 11 maszyn _ - mówi.

Oszacowanie wielkości rynku vendingowego w Polsce jest jednak bardzo trudne. Wstępnie można powiedzieć, że działa na nim około 300 firm, oprócz licencjonowanych operatorów związanych z największymi producentami napojów i soków, takich jak m.in. Coca-Cola, Maspex czy PepsiCo. Według raportu Polskiego Stowarzyszenia Vending, firmy podejmują decyzje o zakupie lub dzierżawie automatów sprzedających, opierając się na różnych kryteriach. Wiele zależy od specyfiki prowadzonej przez firmę działalności, ale zawsze zakup automatu motywowany jest jej długoterminowym interesem. Koszty zakupu pojedynczego urządzenia wahają od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych, w grę wchodzić może również dzierżawa lub leasing. Warto pamiętać również, że koszty towarzyszące tej inwestycji to również dzierżawa miejsca, na którym ustawiony jest automat, oraz koszty dozoru, zaopatrzenia, dojazdu i serwisu urządzenia. Bardzo ważny jest odpowiedni wybór miejsca, gdzie ma pracować automat.

*Zasięg działalności *
Obecnie najważniejsze kanały sprzedaży bezpośredniej to miejsca ogólnodostępne: dworce, lotniska, galerie handlowe.

_ Obiecującą przyszłość ma sprzedaż w zakładach pracy, biurowcach i uczelniach, gdzie punkty gastronomiczne działają tylko w określonych godzinach, a wielu pracowników czy studentów ma zajęcia do późnych godzin wieczornych _ - mówi Anna Ruszczak.

Ale według Stanisława Kamińskiego, kanał sprzedaży bezpośredniej wkrótce rozszerzy się na kolejne pole, którym będą samodzielnie stojące automaty na ulicach miast. W Polsce dotychczas sprzedaż vendingowa odbywa się głównie w budynkach, natomiast na Zachodzie stałym elementem miejskiego krajobrazu są maszyny vendingowe.

_ Do tej pory dystrybutorzy maszyn nie decydowali się na inwestowanie w tego typu urządzenia, ponieważ koszt ich użytkowania jest znacznie wyższy niż automatów funkcjonujących w biurach czy szkołach. Rynek jednak na tyle się nasycił, że naturalnym krokiem jest zagospodarowanie tego miejsca na rynku _ - mówi Stanisław Kamiński.

Rynek vendingowy nie stoi w miejscu. Pojawiają się coraz to nowe rozwiązania technologiczne i marketingowe związane z tym kanałem sprzedaży.

_ W ślad za zmianą preferencji konsumentów i spożywaniu coraz większej ilości napojów niegazowanych wprowadzamy innowacje w sprzęcie vendingowym. Nasze produkty dostępne są w nowych maszynach z przezroczystymi panelami, która to atrakcja ma zachęcać do częstszego kupna napojów. Dodatkowo, zmieniona konstrukcja wewnętrzna nowych vendingów pozwoli oferować szerszą gamę produktów w różnorodnych opakowaniach _- mówi Anna Ruszczak.

Adam Domagała