Waloryzacja kredytów frankowych niezgodna z prawem. Rzecznik Finansowy zabrał głos

Według Rzecznika Finansowego, waloryzowanie kredytu kursem walut obcych oraz dowolne ustalanie kursów walut i wysokości oprocentowania kredytów, jest niezgodne z prawem. Urząd zwraca również uwagę, że podstawą do zwrotu klientom nadpłaconych rat kredytu walutowego może być również nie uwzględnianie przez bank tzw. ujemnej stopy LIBOR oraz uznaniowe ustalenie składek dotyczących ubezpieczenia od niskiego wkładu własnego.

Rzecznik Finansowy zwraca uwagę, że niektóre zapisy zawarte w umowach dotyczących walutowych kredytów hipotecznych są sprzeczne z przepisami prawa bankowego i kodeksu cywilnego. Można je uznać za nieważne, co oznacza, że banki powinny zwrócić klientom część rat, które wpłacili na podstawie zapisów niezgodnych z prawem.

Pierwsze zastrzeżenie dotyczy kwestii waloryzowania kwoty kredytu do waluty obcej. Według Agnieszki Wachnickiej, dyrektor wydziału Klienta Rynku Bankowo-Kapitałowego w biurze rzecznika finansowego, prawo bankowe wyklucza możliwość waloryzowania kwoty kapitału oraz wartości odsetek w odniesieniu do mierników wartości np. waluty obcej.

"Jeżeli sądy uznałyby argumenty Rzecznika Finansowego, oznaczałoby to nieważność tzw. klauzuli waloryzowanych. To istotne, bo na nieważność części umowy mogą powoływać się nie tylko konsumenci, ale także przedsiębiorcy. W praktyce oznaczałoby to, że jeżeli klient pożyczył 100 tys. złotych, to taka kwota powinna być podstawą do wyliczenia odsetek. Ani kapitał, ani odsetki nie powinny rosnąć wraz ze zmianą kursu waluty obcej" - czytamy w komunikacie prasowym rzecznika finansowego. ##Nie było wyroku Agnieszka Wachnicka podkreśla jednak, że do tej pory nie pojawił się żaden wyrok potwierdzający tę argumentację. Według ekspertów urzędu było za to wiele orzeczeń sądów powszechnych, w tym Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznających za niezgodne z prawem zapisów waloryzacyjnych.

- Konstruując umowę bank nie może przyznawać sobie prawa do jednostronnego regulowania wysokości rat kredytu waloryzowanego kursem danej waluty, poprzez uznaniowe ustalanie kursu kupna lub sprzedaży takiej waluty - mówi Bartosz Wyżykowski, zastępca dyrektora wydziału klienta bankowo-kapitałowego w biurze Rzecznika Finansowego. Według niego konsumenci mają prawo do pełnej informacji na ten temat, aby mieć możliwość weryfikacji tych ustaleń. Z tego względu umowa powinno określać sposób i terminy ustalania kursu wymiany walut.

Rzecznik Finansowy dodaje również, że nawet jeżeli przyznamy, że waloryzacja kredytu jest dopuszczalna, to sposób stosowania jej przez banki w umowach budzi zastrzeżenia. - Banki zastrzegały w umowach, że przeliczenie kwoty kredytu w złotych na franki szwajcarskie następuje po bankowym kursie kupna waluty, natomiast przeliczanie rat z franka na złote po bankowym kursie sprzedaży waluty. Mechanizm ten powodował, że zobowiązanie kredytobiorcy było zawyżane poprzez zastosowanie dwóch różnych mierników wartości - raz kupna, który zwyczajowo jest niższy, a raz kursu sprzedaży - wyjaśnia w komunikacie Agnieszka Wachnicka, Rzecznik Finansowy.

Dodała, że waloryzacja powinna być dokonywana na postawie jednolitego miernika. ##Ujemny LIBOR Drugim poważnym problemem, na który zwrócono uwagę jest ujemny LIBOR oraz ubezpieczenia kredytów.

Podstawą do zwrotu nadpłaconych rat może być również sytuacja, w której bank zapisał w umowie, że podstawą określenia wysokości raty jest LIBOR+marża, a następnie nie uwzględniał ujemnej stopy. Wyjątek stanowi przypadek, w którym bank zastrzegł, że oprocentowanie kredytu w całości nie może wynosić mniej niż zero.

Kwestionowana przez rzecznika jest również sprawa ubezpieczenia niskiego wkładu własnego. Chodzi o przypadki, w których składki dotyczące tego ubezpieczenia były ustalane uznaniowo, a klient nie miał możliwości jej weryfikacji.

Rzecznik Finansowy Aleksandra Wiktorow podkreśla również, że urząd będzie wspierał posiadaczy kredytów walutowy w bataliach sądowych wydając stosowne opinie. W raporcie czytamy jednak, że ze względu na skalę problemu konieczne jest rozwiązanie systemowe.

Rzecznik Finansowy wydał już swoje opinie w sprawach dotyczących kredytów walutowych. Dotyczyły ona m.in. pozwu grupowego obejmującego ponad 1200 osób. ##Propozycja banków Pod koniec maja Związek Banków Polskich wraz z firmą EY opublikowały swoją propozycję przewalutowania kredytów we frankach szwajcarskich. Aby móc z przewalutowania kredytobiorca musiałby jednak udowodnić, że miesięczna rata kredytu przewyższa wartość 70 procent jego dochodów. Więcej na ten temat pisaliśmy na portalu finanse.wp.pl