Wiedza o pracownikach a sukces firmy
Statystyczny polski przedsiębiorca chętniej inwestuje w high-tech niż w rozwój swoich pracowników.
Według badań PARP, sektor MSP traktuje wydatki na szkolenia pracowników w kategorii kosztów a nie inwestycji w rozwój firmy. Poza brakiem świadomości korzyści, wynikających z kształcenia zatrudnionego zespołu, przedsiębiorcy często nie wiedzą jak efektywnie wykorzystać gromadzone dane o kapitale ludzkim. Krokiem w stronę zmian i zaszczepienia bardziej biznesowego podejścia do zespołu jest projekt Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie pt. „Kapitał ludzki jako element wartości przedsiębiorstwa”.
Firmy nie badają swoich zasobów
Zmiany w technologii, otoczeniu konkurencyjnym i oczekiwaniach klientów wymagają od przedsiębiorstw sporej elastyczności w dopasowaniu do realiów biznesowych. Rentowność firmy w dzisiejszych czasach w dużej mierze zależy od jej innowacyjności oraz zdolności pracowników do stałego uczenia się. Niestety polscy przedsiębiorcy, zwłaszcza z sektora małych i średnich firm, nie zdają sobie sprawy z potencjalnych problemów i strat, spowodowanych brakiem rozwoju kapitału ludzkiego organizacji. Z badań PARP i SGH, prowadzonych w ramach projektu „Kapitał ludzki jako element wartości przedsiębiorstwa”, wynika że tylko niespełna 15 proc. opiniodawców dokonuje analizy KL w firmie cyklicznie. Zdecydowanie najsłabiej pod względem dokonywania pomiarów zasobów ludzkich prezentują się przedsiębiorstwa mikro-małe, zatrudniające nie więcej niż 49 pracowników. Ponad połowa takich firm w ogóle nie dokonuje analiz pomiaru kapitału ludzkiego, a zaledwie 12 proc. takich organizacji przeprowadza pomiary/analizy na bieżąco.
Większość badanych przedsiębiorstw gromadzi jedynie ilościowe wskaźniki dotyczące kadr, przykładowo ilość zatrudnionych ze względu na wymiar czasu pracy oraz rodzaj umowy, liczbę odchodzących oraz przychodzących pracowników w ciągu roku, ilość godzin szkoleniowych. Nawet 70 proc. respondentów nie prowadzi natomiast analiz jakościowych dotyczących opinii pracowników, satysfakcji i zaangażowania, efektywności systemów ZZL czy skuteczności dzielenia się wiedzą w przedsiębiorstwie.
Jednocześnie respondenci badania (przedsiębiorcy, pracownicy działów kadr, księgowi) dostrzegają potrzebę prowadzenia takich analiz. Wśród korzyści wymieniają głównie możliwość kontrolowania kosztów personalnych, wsparcie w podejmowaniu decyzji kadrowych (o awansie, przeniesieniu na inne stanowisko). Rzadziej wskazywano na weryfikację zwrotu z inwestycji w zespół.
Wyniki badań uprawniają do śmiałej tezy – polscy przedsiębiorcy nie opierają rozwoju firmy na zasobach oraz wartości, którą pracownicy wnoszą do zespołu. Nie analizują potencjału kadr. A przecież czynnikami, których nie jesteśmy w stanie zmierzyć nie jesteśmy w stanie zarządzać.
Przeszkody w dokonywaniu pomiarów KL
Dlaczego więc przedsiębiorcy nie sięgają po zasoby najefektywniej podnoszące konkurencyjność firmy na rynku, czyli ludzi? Według badań PARP i SGH, przeprowadzonych w ok. 600 przedsiębiorstwach różnej wielkości, najważniejszą przeszkodą w prowadzeniu analiz zasobów ludzkich jest brak świadomości przedsiębiorców w tym zakresie. Ok 30 proc. badanych stwierdziło, że nie widzi potrzeby pomiarów kapitału ludzkiego w swojej firmie. Wśród innych istotnych barier respondenci wskazywali na zbyt wysokie koszty analiz, brak odpowiednio wykwalifikowanych pracowników czy też brak chęci bądź zaangażowania kierownictwa.
Poza zmianą świadomości w zakresie korzyści z rozwoju kompetencji kadry, przedsiębiorcy potrzebują również odpowiedniej wiedzy, narzędzi oraz znajomości systemów zarządzania zasobami ludzkimi. Warto pamiętać, że w mniejszych firmach (mających największych udział w polskim rynku) brakuje również osób specjalizujących się w ZZL. Najczęściej więc zarządzanie kadrą powierzane jest osobom, których kompetencje koncentrują się w innych obszarach (np. księgowości czy pozyskiwania nowych klientów, jeśli mówimy o właścicielu firmy). Potrzeba doskonalenia kadr schodzi więc automatycznie na drugi plan. Projekt PARP oraz SGH „Kapitał ludzki jako element wartości przedsiębiorstwa” został uruchomiony aby dostarczyć polskim przedsiębiorcom proste w obsłudze narzędzie pozwalające na kompleksową ocenę i analizę potencjału zespołu. Metoda umożliwi gromadzenie i analizę ilościowych danych oraz opinii pracowników o stanie kapitału ludzkiego w firmie. Będzie pierwszym uniwersalnym narzędziem tego typu w kraju.
Jak skorzystać z innowacji?
Narzędzie do pomiaru kapitału ludzkiego (w skrócie NKL) oparte jest na ogólnodostępnym arkuszu kalkulacyjnym. Będzie pierwszą tego typu aplikacją w pełni dopasowaną do potrzeb polskiego rynku oraz wielkości organizacji (projekt dedykowany jest do właścicieli, menedżerów, HR-owców i księgowych mikro, małych, średnich i dużych firm). Pozwoli zmierzyć realną wartość zasobów personalnych przedsiębiorstwa. Narzędzie nie służy wycenie pracownika jako jednostki, ale dotyczy pomiaru całego kapitału ludzkiego, jego wartości i przydatności z perspektywy firmy.
NKL pozwala w prosty sposób obliczać kosztowe, czasowo-ilościowe oraz wydajnościowe wskaźniki kapitału ludzkiego. Każdy wskaźnik może być indywidualnie dostosowany do np. sytuacji na lokalnym rynku pracy czy specyficznych warunków występujących w danej branży. Narzędzie umożliwia również analizę danych jakościowych, pochodzących z wypełnianych przez pracowników ankiet. Wnioski pomiaru dotyczą m.in. satysfakcji i zaangażowania pracowników, kompetencji kadry, relacji interpersonalnych, kultury organizacyjnej, zarządzania wiedzą.
Obecnie narzędzie jest testowo wdrażane w 20 przedsiębiorstwach różnej wielkości. Jego finalny kształt powstanie na bazie wniosków zebranych z poddanych testom firm. NKL będzie udostępnienie nieodpłatnie przedsiębiorcom z całej Polski. Narzędzie w wersji do pobrania pojawi się na stronie projektu (nkl.parp.gov.pl)
planowo w drugiej połowie roku.
Mamy nadzieję, że projekt przyczyni się do budowania konkurencyjności polskich przedsiębiorstw oraz skutecznego wykorzystania zasobów firmy.
