Wolontariusze nie staną za ladą w Boże Ciało

Rzeczywiście to rozwiązanie nie narusza zakazu pracy w handlu, bo w święta, np. w Boże Ciało, placówki handlowe nie mogą zlecać pracy tylko osobom z umowami o pracę. Tymczasem wolontariusz pracownikiem nie jest. Pozostaje jednak wątpliwość, czy stojący za ladą członek rodziny jest wolontariuszem.

Wszystko wskazuje na to, że nie, ponieważ wolontariat to specyficzna forma zatrudnienia, które wykracza poza rodzinne relacje. Wolontariusze mogą bowiem wykonywać świadczenia, odpowiadające świadczeniu pracy, na rzecz:
- organizacji pozarządowych oraz podmiotów działających w zakresie działalności pożytku publicznego,
- organów administracji publicz- nej, z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej,
- jednostek organizacyjnych podległych organom administracji publicznej lub nadzorowanych przez te organy, z wyłączeniem prowadzonej przez te jednostki działalności gospodarczej.

Wynika tak z art. 42 ust. 1 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (DzU nr 96, poz. 873 ze zm.). Zatem wszystko wskazuje na to, że wybór ajentów Żabki jest chybiony. Pomoc rodzinie, która prowadzi sklep, nie będzie wolontariatem, a inspektor pracy podczas kontroli może uznać, że strony łączy stosunek pracy.

O tym że przedsiębiorcy - głównie właściciele małych osiedlowych sklepików - szukają sposobów na ominięcie zakazu pracy w święta, pisaliśmy nie raz. Sami sugerowaliśmy umowy cywilnoprawne, tj. zlecenia, pod warunkiem że nie zawierają elementów charakterystycznych dla stosunku pracy.

Niektórzy eksperci podpowiadali też zakładanie z pracownikami spółek komandytowych. Dzięki nim pracownik stawałby się komandytariuszem, a takiemu wspólnikowi nie liczy się czasu pracy. Jeszcze inne rozwiązanie to zmiana wewnętrznej definicji niedziel i świąt (art. 1519 k.p.). Jeżeli pracodawca określi, że doba świąteczna trwa przykładowo od 12 do 12 następnego dnia, to pracownik będzie stał za ladą do południa w święto. Nie dojdzie do złamania przepisów, bo dla pracownika będzie to jeszcze dzień roboczy.

Zakaz pracy w handlu obowiązuje od 26 listopada 2007 r. i wynika z art. 1519a k.p. Zgodnie z definicją stosowaną przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej placówką handlową jest każde miejsce, w którym prowadzi się sprzedaż detaliczną i hurtową. Chodzi o sklep, w którym pracownik stoi za ladą lub przy kasie, hurtownię, stragan, dom wysyłkowy, a nawet firmę, w której pracownik obsługuje sprzedaż internetową.

Restrykcjami nie muszą się przejmować właściciele stacji benzynowych i aptek. Główny Inspektorat Pracy uznał je bowiem za placówki usługowe wykonujące prace konieczne ze względu na użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności. Zatem zakaz ogranicza się do formy zatrudnienia i rodzaju placówki. Wymagania sieci Żabka pokazują ułomność tego założenia i dają słuszność poglądom, które optują za całkowitym zakazem handlu. Dzięki takiemu rozwiązaniu sieci handlowe nie narzucałyby swoim ajentom i franczyzobiorcom handlu w dni świąteczne pod groźbą utraty wysokiej premii.

| Zdaniem eksperta Dariusz Pietrowski dyrektor Centrum Wolontariatu w Warszawie Z pomocy wolontariuszy nie mogą korzystać podmioty komercyjne, np. przedsiębiorstwa, i nie ma znaczenia, że z ustawy o wolontariacie nie wynika bezpośrednio, iż tej formy pracy nie wolno świadczyć bezpośrednio na rzecz swojej rodziny. Wolontariat nie może być źródłem zysku. Dlatego członek rodziny, który pomaga w sklepie sprzedawać towary, nie będzie wolontariuszem. Trzeba go zatrudnić na zasadach ogólnych, tj. na podstawie stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej, ale innej niż o świadczenie usług w ramach wolontariatu. |
| --- |

Marta Gadomska