Zdrowie w sieci

Ustawa z 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia oraz rozporządzenie ministra zdrowia z 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania to dwie regulacje prawne, które będą miały znaczący wpływ na oblicze systemu ochrony zdrowia. Rozporządzenie o dokumentacji medycznej obowiązujące od 1 stycznia 2011 r. wprowadziło ułatwienia w zakresie prowadzenia dokumentacji medycznej w postaci elektronicznej, ustawa natomiast tworzy warunki jej udostępniania pacjentom oraz personelowi medycznemu uczestniczącemu w procesie leczenia. Ważne zmiany z punktu widzenia systemu informacyjnego ochrony zdrowia wprowadza również ustawa o działalności leczniczej oraz ustawa o zmianie ustawy o zawodzie lekarza.

Ustawa tworzy i nadaje ramy prawno-organizacyjne systemowi informacji medycznej, który przypomina w swojej budowie dawny rejestr usług medycznych, tylko trochę bardziej zaawansowany. Na system składać się mają trzy moduły danych: podstawowy, statystyczno-rozliczeniowy oraz zleceń. W module podstawowym gromadzone będą dane osobowe pacjentów, informacje o sprzeciwie zawartym w centralnym rejestrze sprzeciwów na pobranie komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich oraz dane umieszczone samodzielnie przez usługobiorcę. W module statystyczno-rozliczeniowym będą gromadzone i przetwarzane jednostkowe dane medyczne. Moduł zleceń obejmować będzie natomiast informacje o wystawionych skierowaniach, receptach oraz zleceniach. Ustawa ustanawia system informatyczny służący do wymiany danych medycznych. Ma nią być ,,Elektroniczna platforma gromadzenia, analizy i udostępnienia zasobów cyfrowych o zdarzeniach medycznych’’. Dzięki niej usługobiorcy będą mogli otrzymać informację o udzielonych i planowanych świadczeniach
opieki zdrowotnej zgromadzonych w SIM oraz raporty z udostępnienia danych ich dotyczących, a usługodawcy - przekazywać do SIM informacje o udzielonych, udzielanych i planowanych świadczeniach opieki zdrowotnej oraz prowadzić wymianę z innymi usługodawcami: danych zawartych w elektronicznej dokumentacji medycznej oraz dokumentów elektronicznych w celu prowadzenia diagnostyki, zapewnienia ciągłości leczenia oraz zaopatrzenia usługobiorców w produkty lecznicze i wyroby medyczne (zlecenia, skierowania, recepty). Zgodnie z ustawą obowiązek przekazywania danych o udzielonych i planowanych świadczeniach opieki zdrowotnej wchodzi w życie od 1 stycznia 2012 r. Natomiast wykorzystanie przez usługodawców platformy jako narzędzia umożliwiającego przekazywanie dokumentacji medycznej, skierowań, recept i zleceń będzie możliwe od 1 sierpnia 2014. Ustawa o informacji w ochronie zdrowia dokonała również bardzo znaczących zmian w ustawie z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.). Zgodnie z nowym art. 23a świadczeniodawcy, którzy udzielają świadczeń z zakresu lecznictwa stacjonarnego, procedur wysokospecjalistycznych oraz specjalistyki ambulatoryjnej zobowiązani są umożliwić świadczeniobiorcom umawianie się drogą elektroniczną na wizyty, możliwość monitorowania statusu na liście oczekujących na udzielenie świadczenia oraz powiadamiania o terminie udzielenia świadczenia. Rozporządzenie ministra zdrowia z 21 grudnia 2010 r. ,,w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania’’ wprowadziło na razie dobrowolność w przechodzeniu na elektroniczną dokumentację, należy jednak pamiętać, że zgodnie z ustawą z 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia wszystkie dokumenty medyczne wytworzone po 31 lipca 2014 r. muszą już być wystawiane w postaci elektronicznej.
Od 2008 r. Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia realizuje w ramach VII osi priorytetowej programu Innowacyjna Gospodarka projekt ,,Elektroniczna platforma gromadzenia, analizy i udostępniania zasobów cyfrowych o zdarzeniach medycznych’’. Celem projektu jest budowa elektronicznej platformy usług publicznych w zakresie ochrony zdrowia umożliwiającej organom administracji publicznej, przedsiębiorcom (m.in. zakładom opieki zdrowotnej, aptekom, praktykom lekarskim) i obywatelom gromadzenie, analizę i udostępnianie zasobów cyfrowych o zdarzeniach medycznych. Cel główny projektu ma być realizowany poprzez następujące cele szczegółowe: poprawa jakości obsługi pacjenta, planowanie opieki zdrowotnej, elektroniczne rozliczenia, zarządzanie kryzysowe, zapewnienie interoperacyjności z europejskimi platformami elektronicznymi w zakresie obszaru ochrony zdrowia, zapewnienie wiarygodności danych o zdarzeniach medycznych. Wartość realizowanego projektu to 700 mln zł.

Materialnymi efektami zrealizowanych zadań będą produkty: portal (1 szt.), system gromadzenia danych medycznych (1 szt.), system obsługi rejestrów (1 szt.), hurtownia danych (1 szt.), system wykrywania nadużyć (1 szt.), system wspomagania rozliczeń (1 szt.), system weryfikacji (1 szt.), szyna usług (1 szt.), system administracji (1 szt.) oraz pomocnicza baza rozszerzonych danych medycznych (1 szt.).

Kluczowymi projektami, w ramach których odbywa się informatyzacja są: ,,Dolnośląskie e-zdrowie’’ oraz ,,Teleradiologia’’ – oba realizowane w ramach regionalnego programu operacyjnego. ,,Dolnośląskie e-zdrowie’’ zakłada m.in. informatyzację 19 szpitali oraz wytworzenie regionalnej infrastruktury informatycznej umożliwiającej archiwizację i wymianę elektronicznej dokumentacji medycznej. Wartość projektu to blisko 30 mln zł. W ramach projektu ,,Teleradiologia’’ utworzone zostaną dwa regionalne ośrodki kompetencyjne: Dolnośląskiego Centrum Teleradiologii na bazie Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego we Wrocławiu (wartość projektu ponad 3 mln zł ) oraz Wrocławskie Centrum Telemedycyny (wartość projektu ponad 0,5 mln.) na bazie Wrocławskiego Centrum Zdrowia oraz dostarczona zostanie do 10 szpitali w województwie infrastruktura teleinformatyczna na potrzeby rentgenodiagnostyki oraz radiografii cyfrowej. Łączna wartość projektu to prawie 10 mln zł. W ramach regionalnego programu operacyjnego wsparto również
informatyzację kolejnych 11 zakładów opieki zdrowotnej, w tym 7 szpitali, realizowanych już jako projekty indywidualne. Łączna ich wartość to 8 mln zł. Projektami realizowanymi w ramach programu Innowacyjna Gospodarka na Dolnym Śląsku są: ,,Interoperacyjna elektroniczna platforma naukowa Polskiej Kolekcji Mikroorganizmów’’ (wartość: 2,5 mln zł., beneficjent: Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Ludwika Hirszfelda z Wrocławia) oraz ,,Ogólnopolski ośrodek innowacji i transferu technologii w zakresie e-zdrowia’’ (wartość: 7,5 mln. zł, beneficjent: Wrocławski Medyczny Park Naukowo - Technologiczny Sp. z o.o.). Ponadto w ramach Innowacyjnej Gospodarki realizowane są dwa serwisy informacyjne poświęcone tematyce zdrowotnej (ponad 1,7 mln zł). Aktualnie na Dolnym Śląsku w ramach programu regionalnego przedsiębiorcy prowadzący działalność leczniczą będą mogli próbować pozyskać środki na informatyzację jeszcze w ramach działania 1.1 ,,Inwestycje dla przedsiębiorstw’’. Zgodnie z opisem osi priorytetowej
działanie obejmuje m.in. projekty polegające na zastosowaniu i wykorzystaniu technologii gospodarki elektronicznej (e-biznes). Najbliższe konkursy odbędą się we wrześniu 2011 oraz w styczniu 2012 r.

Najważniejszym regionalnym projektem informatycznym ochrony zdrowia jest ,,moduł e-zdrowia’’ w ramach projektu ,,e-Usługi e-Organizacja – pakiet rozwiązań informatycznych dla jednostek organizacyjnych województwa kujawsko-pomorskiego’’. Projekt zakłada na wdrożenie technologii informacyjno-komunikacyjnych w 24 szpitalach, umożliwiających m.in. prowadzenie i wymianę elektronicznej dokumentacji medycznej, cyfryzację diagnostyki rentgenowskiej, budowę archiwów diagnostyki obrazowej (poziom lokalny) oraz stworzenie portalu informacyjno-usługowego oraz regionalnego repozytorium badań (poziom regionalny). Portal zawierać będzie kompleksowe informacje na temat funkcjonujących w regionie jednostek ochrony zdrowia, publikacje promujące zdrowy tryb życia, elementy o charakterze usługowym (np. dziennik diabetyka) oraz informacje, ostrzeżenia i terminarz wydarzeń związanych z tematyką zdrowotną. Łączna wartość projektu to prawie 40 mln zł. W ramach regionalnego programu operacyjnego osobne dofinansowanie otrzymają
ponadto Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego w Bydgoszczy (wartość projektu: 0,3 mln zł) oraz Nowy Szpital sp. z o. o. w Świeciu, Nowy Szpital w Nakle i Szubinie sp. z o. o. oraz Nowy Szpital w Wąbrzeźnie sp. z o. o. (łączna wartość projektu: 2,5 mln zł). Na terenie województwa ze środków programu Innowacyjna Gospodarka realizowane są też dwa serwisy poświęcone tematyce zdrowotnej (łączna wartość projektów: ponad 1 mln zł). W ramach RPO nie przewiduje się już konkursów, z których mogliby skorzystać przedsiębiorcy prowadzący działalność leczniczą.

Dofinansowanie informatyzacji otrzymało 19 placówek. W ramach programu regionalnego dofinansowanie otrzymało 17 szpitali, a w ramach Innowacyjnej Gospodarki dodatkowo Centrum Medyczne Luxmed oraz Top-Medical. Łączna wartość realizowanych projektów informatycznych wynosi ponad 74 mln zł. W ramach RPO realizowane są ponadto dwa projekty telemedyczne (łączna wartość ponad 0,5 mln zł) oraz dwa portale społecznościowe (m.in. dla osób z chorobami przewlekłymi, oraz serwis doboru indywidualnej diety żywieniowej). W ramach programu Innowacyjna Gospodarka powstaje również regionalny portal automatycznej rejestracji pacjentów w praktykach okulistycznych (wartość projektu: 1 mln zł). Lekarze prowadzący indywidualne praktyki jako przedsiębiorcy mają szansę na pozyskanie środków na informatyzację swoich placówek w konkursach, które odbędą się w grudniu br. (działanie 1.2 ,,Dotacje inwestycyjne dla mikroprzedsiębiorstw’’) oraz w grudniu 2012 (działanie 1.3 ,,Dotacje inwestycyjne dla małych i średnich przedsiębiorstw’’).

Kluczowy regionalny projekt informatyczny to ,,Lubuska Sieć Teleradiologii e-zdrowie w diagnostyce obrazowej’’. Jedno z najważniejszych zadań projektu to zakup cyfrowych aparatów diagnostycznych i „ucyfrowienie” pracowni diagnostycznych. System, który powstanie w wyniku realizacji projektu umożliwi opisywanie zdjęć na odległość. Zakłada się, że pracownie diagnostyki obrazowej będą pracować 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Głównym koordynatorem projektu jest Uniwersytet Zielonogórski, natomiast partnerami jest 10 lubuskich szpitali i jedna przychodnia. Wartość projektu: 20 mln zł. W ramach Innowacyjnej Gospodarki realizowany jest ponadto komercyjny portal umożliwiający pacjentom wyszukiwanie lekarza oraz zdalne rejestrowanie się na wizyty. Wartość tego projektu: 1 mln zł. Konkurs, w ramach którego możliwe będzie pozyskanie środków na informatyzację placówek opieki zdrowotnej z terenu województwa odbędzie się w październiku-listopadzie br. w ramach działania 1.3 ,,Rozwój społeczeństwa
informacyjnego’’. Zgodnie z opisem osi priorytetowej jednym z celów działania jest ,,przygotowanie instytucji publicznych, w tym ochrony zdrowia do elektronicznego obiegu dokumentów, elektronicznej archiwizacji dokumentów oraz rozwoju e-zdrowia’’. W konkursie będą mogły wziąć udział publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej oraz jednostki samorządu terytorialnego jako ich organy założycielskie.

Informatyzacja ochrony zdrowia odbywa się w ramach zintegrowanego projektu regionalnego pod nazwą Regionalny System Informacji Medycznej o wartości 40 mln zł. Projekt zakłada zaprojektowanie i wdrożenie regionalnej platformy integrującej dane z placówek ochrony zdrowia z terenu województwa łódzkiego oraz kompleksową informatyzację samorządowych placówek ochrony zdrowia (łącznie 18 szpitali). Dodatkowo w ramach regionalnego programu operacyjnego dofinansowanie informatyzacji otrzymało kolejne 14 placówek ochrony zdrowia, w tym 8 szpitali (powiatowych, wojewódzkich, klinicznych). Łączna wartość realizowanych przez nie projektów to 16,5 mln zł. Dofinansowanie otrzymał również Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Pirogowa na projekt teleradiologiczny (wartość projektu 5 mln. zł). a w ramach Innowacyjnej Gospodarki Instytut Medycyny Pracy imienia prof. dra med. Jerzego Nofera w Łodzi na projekt ,,Praca, Zdrowie, Środowisko - platforma informatyczna do efektywnego zarządzania wiedzą i badaniami naukowym’’
(wartość projektu: 6,4 mln zł.). Na terenie województwa powstają ponadto, za łączną kwotę prawie 2 mln zł., cztery komercyjne portale oferujące e-usługi w zakresie zdrowia, w tym e-rejestrację. Obecnie nie przewiduje się już ogłaszania dodatkowych konkursów, które umożliwiałyby placówkom opieki zdrowotnej pozyskanie środków na informatyzację ochrony zdrowia.

Środki na informatyzację w ramach regionalnego programu opracyjnego otrzymało do chwili obecnej 13 placówek opieki zdrowotnej, w tym 12 szpitali. Łączna wartość projektów informatycznych realizowanych przez te placówki to prawie 25 mln zł. W ramach programu Innowacyjna Gospodarka na terenie województwa realizowane są obecnie dwa projekty telemedyczne za łączną kwotę prawie 0,9 mln zł: ,,Innowacyjna platforma wiedzy, komunikacji i archiwizacji dla systemu ochrony zdrowia’’ za ponad 12 mln zł, 5 serwisów internetowych, w tym portal społecznościowy dla lekarzy oraz dla pacjentów w zakresie profilaktyki zdrowotnej, na łączną kwotę ponad 3,2 mln zł., oraz siedem portali oferujących usługi on-line, w tym e-rejestrację, rozliczanie kontraktów oraz usługi w zakresie wspierania decyzji lekarskich. Łączna wartość portali to 7,7 mln zł. Z listy indykatywnej usunięto natomiast Małopolski System Informacji Medycznej, w ramach którego planowano przeprowadzić kompleksową informatyzację najważniejszych placówek ochrony
zdrowia oraz stworzyć regionalną infrastrukturę umożliwiającą archiwizowanie i przesyłanie elektronicznych danych medycznych. Placówki opieki zdrowotnej działające w publicznym systemie ochrony zdrowia – tj. zakontraktowane z NFZ - będą mogły pozyskać środki w ramach otwartych konkursów. Odbędą się one w ramach działania 6.2 ,,Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców, w tym socjalnego i zdrowotnego’’, w IV kwartale 2011 oraz w 2013 r. Zgodnie z opisem osi priorytetowej pozyskane środki można przeznaczyć m.in. na zakup sprzętu i oprogramowania informatycznego niezbędnego do implementacji nowoczesnych technologii medycznych do sektora ochrony.

Dofinansowanie otrzymało do chwili obecnej 20 placówek opieki zdrowotnej, w tym największe warszawskie zespoły lecznictwa otwartego (Wola, Mokotów, Bródno, Żoliborz, Ochota, Praga Południe, Wawer), Szpital Bielański oraz Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka. Łączna wartość projektów to ponad 56 mln zł. Dodatkowo w ramach RPO dofinansowanie otrzymał Samodzielny Specjalistyczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Rudce na projekt teleradiologiczny. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko stal się natomiast szansą dla Wojskowego Instytutu Medycznego na sfinansowanie zakupu aparatury obrazowej oraz dostosowanie infrastruktury technicznej w celu utworzenia Teleradiologicznego Centrum Diagnostycznego (wartość projektu: 10 mln zł). W ramach programu Innowacyjna Gospodarka udało się sfinansować również projekt komercyjnej telemedycznej platformy usługowej umożliwiającej monitoring pacjentów z problemami kardiologicznymi (wartość projektu: 1 mln zł.). Na terenie województwa mazowieckiego realizuje się
większość projektów informatycznych finansowanych w ramach działania 2.3 programu Innowacyjna Gospodarka - ,,Inwestycje związane z rozwojem infrastruktury informatycznej’’. Są to m.in. projekty: Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu, Wojskowego Instytutu Medycznego, Centrum Onkologii, Państwowego Zakładu Higieny, Instytutu Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka, Wojskowej Akademii Technicznej. Łączna wartość tych projektów to: 106 mln zł. W ramach Innowacyjnej Gospodarki dofinansowanie otrzymało również 10 projektów, których celem jest opracowanie i wdrożenie serwisów internetowych o charakterze zdrowotnym (łączna wartość: 7,7 mln zł) oraz 15 projektów oferujących rozwiązania IT oraz usługi on-line dla sektora ochrony zdrowia, w tym elektroniczną rejestrację, wspieranie decyzji lekarskich, zarządzanie zintegrowanymi danymi medycznymi pacjentów, systemy eksperckie (łączna wartość projektów: 22 mln zł.). Niedawno zakończył się nabór na projekty dla małych i średnich przedsiębiorstw w ramach działania 2.3
,,Technologie komunikacyjne i informacyjne dla MSP’’, który umożliwiał m.in. pozyskanie środków na wdrożenia systemów wspomagających zarządzanie relacjami z klientem klasy CRM. W trakcie ogłaszania są konkursy w ramach działania 1.5 ,,Rozwój przedsiębiorczości’’ oraz działania 2.1 ,,Przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu’’. Istotnym dla placówek ochrony zdrowia będzie ten ostatni, gdyż przeznaczony jest właśnie dla projektów mających na celu informatyzację zakładów opieki zdrowotnej działających w publicznym systemie ochrony zdrowia.

Dofinansowaniem informatyzacji objęto do chwili obecnej 7 placówek opieki zdrowotnej, w tym 6 szpitali. Wartość realizowanych projektów informatycznych przez te placówki wyniosła blisko 18 mln zł. W ramach RPO realizowane są również: projekt ucyfrowienia diagnostyki obrazowej w szpitalu w Nysie (wartość projektu; 1,2 mln zł), serwis internetowy poświęcony tematyce alergii (wartość projektu: 0,6 mln zł) oraz dwa komercyjne portale oferujące usługi on-line dla sektora ochrona zdrowia (łączna wartość: 1 mln zł). Urząd Marszałkowski nie przewiduje już ogłaszania konkursów, w ramach, których placówki ochrony zdrowia mogłyby ubiegać się o dofinansowanie projektów informatycznych.

Podkarpacki System Informacji Medycznej to kluczowy projekt z zakresu informatyzacji ochrony zdrowia w województwie. PSIM obejmie kompleksową informatyzacją 8 szpitali wojewódzkich oraz 21 jednostek ochrony zdrowia szczebla powiatowego, w tym 19 szpitali powiatowych. W ramach projektu placówki opieki zdrowotnej wyposażone zostaną w oprogramowanie i infrastrukturę sprzętową, która umożliwi im m.in. elektroniczne dokumentowanie zdarzeń medycznych oraz cyfryzację diagnostyki obrazowej. Na poziomie regionalnym powstanie infrastruktura umożliwiająca placówkom wymianę dokumentacji medycznej oraz realizację szeregu usług z zakresu e-zdrowia (udostępnianie pacjentom wyników badań, e-rejestracja). Wartość projektu PSIM to prawie 58 mln zł. W ramach Innowacyjnej Gospodarki dofinansowanie otrzymały natomiast 3 projekty portali oferujących usługi on-line dla sektora zdrowia: platforma oferująca sprzedaż zindywidualizowanych zestawów diet, kuracji oraz ćwiczeń, system wyboru świadczeniodawcy i rezerwacji wizyt dla
pacjentów gabinetów stomatologicznych, platforma diagnostyki i profilaktyki chorób. Łączna wartość portali to: 2,4 mln zł. Podobnie jak w przypadku województwa opolskiego nie przewiduje się ogłaszania konkursów, w ramach których placówki ochrony zdrowia mogłyby ubiegać się o dofinansowanie projektów informatycznych.

Zasadnicza część informatyzacji placówek opieki zdrowotnej odbywać się będzie w ramach projektu Podlaski System Informacyjny e-Zdrowie. Projekt, podobnie jak w przypadku Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej, zakłada stworzenie warunków oraz kompleksową informatyzację placówek ochrony zdrowia (przebudowa serwerowni, wdrożenie lub modernizacja systemów HIS, ERP, CRM, SOD, wdrożenie elektronicznego archiwum dokumentacji medycznej) a na szczeblu regionalnym powstanie regionalnej infrastruktury IT w postaci portalu pacjenta umożliwiającego skorzystanie z usług on-line takich jak dostęp do wyników badań, elektroniczne zapisy na wizytę lekarska oraz uniwersalnej szyny usług umożliwiającej wymianę elektronicznej dokumentacji medycznej pacjentów przez placówki opieki zdrowotnej biorące udział w procesie leczenia. Projektem objęte zostanie 27 placówek ochrony zdrowia, w tym wszystkie szpitale wojewódzkie i powiatowe oraz stacje pogotowia ratunkowego. Łączna wartość projektu to 62 mln zł. Aktualnie projekt jest
na etapie zatwierdzania studium wykonalności. Ponadto, na terenie województwa ze środków RPO oraz Innowacyjnej Gospodarki sfinansowano powstanie dwóch serwisów informacyjnych: portalu produktów medycznych (wartość: 0,7 mln zł) oraz społecznościowej platformy internetowej dla niepełnosprawnych z zastosowaniem technik 3D (wartość: 1,2 mln zł). Aktualnie urząd marszałkowski nie przewiduje ogłaszania konkursów, w ramach których można byłoby pozyskać środki na finansowanie informatyzacji ochrony zdrowia.

Jedynie sześć placówek opieki zdrowotnej uzyskało do chwili obecnej dofinansowanie na informatyzację swojej działalności, z tego 4 szpitale w regionalnym programie operacyjnym oraz dwa niepubliczne w ramach Innowacyjnej Gospodarki. Łączna wartość sześciu projektów to 17,6 mln zł. Ponadto w ramach RPO realizowany jest za 4,7 mln zł projekt ,,e-platformy i ucyfrowienia zakładu diagnostyki obrazowej w szpitalu specjalistycznym im. F. Ceynowy w Wejherowie, projekt elektronicznej platformy wiedzy medycznej’’ za blisko 1 mln zł oraz komercyjna platforma e-rejestracji do przychodni również za blisko 1 mln zł. Na uwagę zasługuje projekt ,,Domowego asystenta dla osób starszych i chorych’’ realizowany za prawie 4 mln zł przez Politechnikę Gdańską w ramach projektów badawczo-rozwojowych PO IG. Obecnie urząd marszałkowski nie przewiduje już konkursów, których przedmiotem mogłyby być projekty informatyczne dla sektora ochrony zdrowia.

Dziś w ramach regionalnego programu operacyjnego tylko z czterema placówkami opieki zdrowotnej podpisano umowy na realizację projektów informatycznych. Łączna wartość to około 10 mln zł. W ramach programu Innowacyjna Gospodarka realizowane są ponadto 4 serwisy zdrowotne na łączną kwotę ponad 27 mln zł (na uwagę zasługuje zwłaszcza projekt Internetowego Kalkulatora Dietetycznego oraz ,,Platformy internetowej popularyzującej zdrowy tryb życia, poprzez kompleksowe i automatyczne doradztwo w zakresie dietetyki i treningu profilaktycznego’’) oraz 5 portali komercyjnych na łączną kwotę prawie 4 mln zł udostępniających podmiotom sektora zdrowotnego usługi on-line takie jak: elektroniczna rezerwacja wizyt, zarządzanie szczepieniami, archiwizacja historii przebytych chorób i przebiegu leczenia a pacjentom możliwość prowadzenia dzienniczków diabetologicznych.

Kluczowy projekt informatyczny realizowany w RPO to ,,e-Zdrowie w Województwie Świętokrzyskim, rozbudowa i wdrażanie systemów informatycznych w jednostkach służby zdrowia – etap I’’ o wartości ponad 18 mln zł. Projekt zakłada kompleksową informatyzację czterech wojewódzkich szpitali, w tym Świętokrzyskiego Centrum Onkologii, Świętokrzyskiego Centrum Ratownictwa Medycznego oraz Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy poprzez wdrożenie systemy umożliwiających prowadzenie elektronicznej dokumentacji medycznej, systemów do elektronicznej diagnostyki obrazowej, przebudowę serwerowni, opracowanie i wdrożenie zintegrowanej platformy informatycznej umożliwiającej wymianę danych medycznych między jednostkami wraz zakupem niezbędnego sprzętu i oprogramowania systemowego. W w ramach projektów indywidualnych dofinansowanie projektów informatycznych otrzymały dodatkowo szpitale: w Sandomierzu, Końskich, Włoszczowie, Staszowie oraz Świętokrzyskie Centrum Matki i Noworodka - Szpital Specjalistyczny w Kielcach. Łączna wartość
pięciu projektów indywidualnych to prawie 12 mln zł. W ramach PO IG powstają również 3 serwisy zdrowotne, w tym poświęcony uzdrowiskom świętokrzyskim (łączna wartość: 2,1 mln zł) oraz 3 komercyjne platformy usług on-line (łączna wartość: 3,1 mln zł) umożliwiające zdalne archiwizowanie medycznych obrazów radiologicznych oraz dokumentowanie szczepień.

Regionalny program operacyjny umożliwił kompleksową informatyzację 15 placówek opieki zdrowotnej, w tym 6 szpitali wojewódzkich oraz 7 szpitali powiatowych. Łączna wartość projektów to 23 mln zł. Ponadto w ramach RPO realizowane są 3 projekty, których przedmiotem jest telemedycyna i teleradiologia. Dwa z nich realizowane są przez szpitale powiatowe, a jeden przez Uniwersytet Warmińsko-Mazurski. Łączna wartość projektów – prawie 3 mln zł. W ramach RPO nie przewiduje się już więcej konkursów na informatyzację placówek ochrony zdrowia.

W ramach regionalnego programu operacyjnego realizowane są tylko 2 projekty o łącznej wartości 2,8 mln zł, których celem jest informatyzacja placówek opieki zdrowotnej (oba realizowane są przez niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej) oraz jeden, którego celem jest uruchomienie telemedycznej pracowni diagnostycznej (wartość projektu: 2 mln zł). Ponadto w ramach działania 2.3 programu Innowacyjna Gospodarka (,,Inwestycje związane z rozwojem infrastruktury informatycznej’’) Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu realizuje za 5,7 mln zł projekt ,,Centrum archiwizacji obrazów morfologicznych i cyfrowej bazy danych obrazów mikroskopowych’’. W ramach ósmej osi priorytetowej programu Innowacyjna Gospodarka przedsiębiorcy z terenu województwa realizują ponadto 9 portali i serwisów zdrowotnych oraz 8 platform udostępniających usługi on-line podmiotom sektora zdrowotnego. Wśród nich warto wymienić: portal profilaktyczno-edukacyjny w zakresie klinicznej i genetycznej diagnostyki onkologicznej, serwis
,,Logopedia Online’’ umożliwiający autodiagnozę i prowadzenie interaktywnej terapii logopedycznej, portal Onkologia-online.pl, portal e-farmacja umożliwiający porównywanie leków dostępnych na polskim rynku farmaceutycznym, systemy umożliwiające rejestrację pacjentów, zarządzanie harmonogramem wizyt, zarządzanie procesami leczenia, rozliczanie z Narodowym Funduszem Zdrowia. Łączna wartość tych projektów to prawie 15 mln zł. Aktualne harmonogramy konkursowe RPO nie przewidują konkursów na informatyzację placówek ochrony zdrowia.

Na terenie województwa zachodniopomorskiego aktualnie nie realizuje się żadnego projektu, którego celem byłaby informatyzacja placówki opieki zdrowotnej. Realizowane są natomiast dwa projekty o łącznej wartości 2,7 mln zł, których przedmiotem jest telemedycyna i teleradiologia. W ramach działania 2.3 programu Innowacyjna Gospodarka (,,Inwestycje związane z rozwojem infrastruktury informatycznej’’) Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie realizuje projekt ,,Budowa infrastruktury informatycznej spełniającej standardy umożliwiające współpracę biobanku onkologicznego z europejskimi sieciami naukowo-badawczymi’’ o wartości 6,5 mln zł. Aktualne harmonogramy konkursowe w ramach RPO również nie przewidują konkursów na informatyzację placówek ochrony zdrowia. Wartość projektów dotyczących informatyzacji sektora ochrony zdrowia finansowanych w ramach wszystkich programów operacyjnych wyniosła na dzień dzisiejszy 1 597 mln zł., co stanowi 12,7 proc. wartości wszystkich projektów dotyczących sektora ochrony zdrowia.
Wartość projektów dotyczących informatyzacji placówek ochrony zdrowia wyniosła na 31 lipca br. 440 mln zł (z uwagi na fakt, że dane obejmują tylko te projekty, których realizacja została potwierdzona poprzez podpisanie umowy o dofinansowanie obliczenie nie obejmuje projektu Podlaski System Informacyjny e-Zdrowie” o wartości 62 mln zł). Projekty o wartości 437 mln realizowane są w ramach regionalnych programów operacyjnych. Reszta projektów (o wartości 3 mln) realizowana jest w ramach działania 8.1 i 8.2 programu Innowacyjna Gospodarka, co należy uznać za daleko niewystarczające. Projekty dotyczące informatyzacji placówek ochrony zdrowia stanowią ważną część wszystkich projektów dotyczących sektora ochrony zdrowia realizowanych w ramach regionalnych programów operacyjnych (8 proc.). Z perspektywy kilku lat bardzo niepokojąco wyglądają różnice w znaczeniu jakie nadały poszczególne urzędy marszałkowskie tym obszarom wsparcia. Wartościowo najwięcej projektów dotyczących informatyzacji ochrony zdrowia
realizowanych jest w województwach: lubelskim (ponad 71 mln zł), łódzkim (64 mln), dolnośląskim (prawie 65 mln) i podkarpackim (59 mln). Projekt o wartości około 60 mln planuje również województwo podlaskie. W województwach: śląskim, zachodniopomorskim i wielkopolskim na informatyzację przeznaczono mniej niż 5 mln zł. W zachodniopomorskim na informatyzację placówek ochrony zdrowia rozumianej jako wdrożenie systemów informatycznych wspierających dokumentowanie zdarzeń medycznych nie przeznaczono żadnych środków. Jeszcze wymowniej statystyka ta wygląda, gdy odniesiemy wartość projektów informatycznych w ochronie zdrowia do liczby mieszkańców. Okazuje się, że największe znaczenie do informatyzacji przywiązywane jest w województwie podlaskim, podkarpackim, łódzkim i dolnośląskim. Najmniejsze w zachodniopomorskim, śląskim, wielkopolskim i małopolskim.

Niezadowalający jest również poziom wykorzystywania środków w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka jako potencjalnego źródła finansowania projektów informatycznych. Wydawałoby się, że kierunki wsparcia realizowane w ramach działania 8.1 oraz działania 8.2 programu Innowacyjna Gospodarka bardzo dobrze wpisują się w zapotrzebowanie placówek opieki zdrowotnej, zwłaszcza tych mniejszych, prowadzonych jako prywatne praktyki lekarskie (indywidualne i grupowe), dla których sfinansowanie przejścia na elektroniczną dokumentację medyczną z własnych środków będzie bardzo dużym obciążeniem. Wg stanu na 31 lipca br. wartość projektów, które można byłoby zaklasyfikować jako informatyzację placówki opieki zdrowotnej wyniosła tylko 3,6 mln zł. Informatyzacja placówek ochrony zdrowia, w tym wdrożenie elektronicznej dokumentacji medycznej (EDM), to obecnie jedno z trudniejszych zagadnień w ochronie zdrowia. Wysoki koszt tego typu przedsięwzięć powoduje, że skorzystanie ze środków unijnych dla większości
zakładów opieki zdrowotnej to jedyny sposób na zrealizowanie takiej inwestycji. Brak koordynacji w tym zakresie w poważnym stopniu utrudnia realizację całego Programu Informatyzacji Ochrony Zdrowia. Centralny projekt z zakresu informatyki medycznej - ,,Elektroniczna platforma gromadzenia, analizy i udostępniania zasobów cyfrowych o zdarzeniach medycznych’’ - realizowany przez resort zdrowia w ramach VII osi priorytetowej programu Innowacyjna Gospodarka za ponad 700 mln zł obejmuje stworzenie ogólnopolskiej platformy umożliwiającej m.in. przesyłanie danych medycznych, ale nie przewiduje finansowania przedsięwzięć informatycznych w samych zakładach opieki zdrowotnej. Źródłem ich finansowania mogły stać się regionalne programy operacyjne oraz priorytet VIII PO IG. Jednak z powodu braku strategicznego podejścia do kwestii związanych z informatyzacją sektora zdrowia podejmowane działania przez urzędy marszałkowskie są nieskoordynowane a często wręcz chaotyczne. Brak resortowej strategii w obszarze e-zdrowia
spowodował, że przedsięwzięcia ukierunkowane na informatyzację placówek ochrony zdrowia, finansowane w ramach regionalnych programów operacyjnych, są nieskoordynowane i wycinkowe, w tym sensie, że tylko niewielka część środków przeznaczonych na informatyzację placówek ochrony zdrowia dotyczy zasadniczej kwestii związanej z informatyką medyczną, czyli wdrożenia elektronicznej dokumentacji medycznej. Nacisk w nich położony jest często na różne aspekty informatyczne, takie jak usługi on-line, telemedycyna, elektroniczna dokumentacja medyczna, teleradiologia, sprawozdawczość medyczna, sprawozdawczość w zakresie rozliczeń finansowych, elektroniczna karta zdrowia, e-recepty, e-obieg dokumentów, medyczne bazy danych, portale. Ponadto na poziomie regionów podejmowane są inicjatywy dublujące rozwiązania powstające w ramach ,,Elektronicznej platformy gromadzenia, analizy i udostępniania zasobów cyfrowych o zdarzeniach medycznych’’. Chodzi tu zwłaszcza o regionalną infrastrukturę umożliwiającą wymianę i udostępnianie
dokumentacji medycznej. Istnieje więc całkiem realna groźba, że system, który realizuje Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia za prawie 700 mln zł pozostanie niewykorzystany.

Przejrzyj dokumenty:
- Ramy prawne dla prowadzenia dokumentacji medycznej w postaci elektronicznej po raz pierwszy wprowadziło Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania z dnia 21 grudnia 2006 r. (Dz.U. Nr 247, poz. 1819). Nowe rozporządzenie w tej sprawie, obowiązujące od 1 stycznia 2011, zlikwidowało obowiązek stosowania podpisu elektronicznego oraz zliberalizowało zasady w zakresie outsourcingu obsługi elektronicznej dokumentacji medycznej.

- Rządowa strategia ,,Kierunki informatyzacji „e-Zdrowie Polska” na lata 2011-2015’’ została opracowania przez Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia (jednostka Ministerstwa Zdrowia) i przedłożona Komitetowi ds. Informatyzacji i Łączności Rady Ministrów dopiero w 2010 r. Strategia ma być – jak napisano we wstępie – dokumentem wskazującym ,,kierunki działania rządu w zakresie informatyzacji ochrony zdrowia’’. Dokument powstał w oparciu o dokumenty: ,,Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do roku 2013’’, ,,Strategia informatyzacji Rzeczpospolitej Polskiej - e-Polska’’, i stanowi ich rozszerzenie w zakresie działań związanych z opieką zdrowotną. Przy opracowaniu dokumentu zostały wzięte pod uwagę zalecenia Komisji Europejskiej w zakresie szeroko rozumianego e-Health. W strategii zostały również ujęte koncepcje uruchomionych projektów finansowanych z Funduszy Strukturalnych, które są koordynowane na poziomie krajowym przez Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia będące
jednostką podległą i nadzorowaną przez Ministerstwo Zdrowia

Krzysztof Nyczaj
Autor jest konsultantem w Gabinecie Prezesa GUS. Brał udział w przygotowywaniu projektu ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia.