Zmiany w VAT od 1 lipca

28 czerwca 2011 roku Prezydent podpisał kolejną ustawę wprowadzającą zmiany w przepisach ustawy o VAT. Weszła ona w życie 1 lipca 2011 r. Tym razem zmiany są kosmetyczne i podyktowane w głównej mierze koniecznością dostosowania polskich przepisów do przepisów unijnych. Co wprowadzi nowelizacja?

Jedną ze zmian, która weszła w życie od lipca, jest dostosowanie pojęć polskiej ustawy o VAT odnoszących się do siedziby działalności gospodarczej, stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, stałego miejsca zamieszkania oraz zwykłego miejsca pobytu osoby fizycznej. Obecne brzmienie ustawy zmieniającej nie zawiera definicji tych określeń, niemniej jednak można je odnaleźć w Rozporządzeniu nr 282/2011, które będzie stosowane bezpośrednio w państwach członkowskich. W szczególności brak zdefiniowania pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności (od lipca stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej) dostarczał podatnikom wielu problemów.

Przykładowo, brak określenia jednoznacznie stwierdzającego o tym, czy forma działalności zagranicznego kontrahenta w Polsce stanowi takie miejsce powodowała, że podatnicy nie mieli pewności co do możliwości odliczenia podatku VAT z otrzymanej od niego faktury. Od 1 lipca 2011 r. pojęcie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej oznacza dowolne miejsce, które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by mogło nabywać i wykorzystywać usługi świadczone do jego własnych potrzeb.

Zmienione przepisy wprowadzają również regulacje, które ułatwią życie firmom świadczącym przewozy międzynarodowe. Uproszczona procedura pozwoli firmom z Unii Europejskiej, świadczącym okazjonalne przewozy autokarowe w Polsce, uniknąć uciążliwych obowiązków formalnych związanych z koniecznością rejestracji na potrzeby odprowadzenia podatku VAT oraz rozliczania tego podatku. Procedura ta będzie miała zastosowanie jedynie w sytuacji, gdy firma ta nie będzie korzystała z możliwości rozliczenia podatku VAT naliczonego w Polsce. Przepisy te miałyby wejść w życie od 1 stycznia 2012 r.

Nowelizacja dostosowuje również pojęcia eksportu towarów oraz usług elektronicznych do definicji przewidzianych aktualnym prawem. Reguluje także miejsce świadczenia usług transportu towarów. W przypadku gdy tego typu usługi świadczone są na rzecz podatników mających siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, a transport wykonywany jest w całości poza terytorium Unii Europejskiej, ustawa wprowadza zasadę opodatkowania usług transportu towarów poza terytorium Polski.

Jednocześnie usługi świadczone na rzecz podatników spoza Unii Europejskiej, w przypadku gdy transport towarów odbywa się w całości na terytorium Polski, podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT na terenie Polski. Dodatkowo nowelizacja upraszcza procedurę objęcia opodatkowaniem wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów przez podmioty, które takiego obowiązku nie mają. Dotychczas od podatników decydujących się na opodatkowanie takich czynności wymagane było złożenie oświadczenia Naczelnikowi Urzędu Skarbowego. Obecnie, w celu skorzystania z takiej opcji rozliczania, można posłużyć się numerem VAT UE, który podaje się dokonującemu dostawy towarów.

Nowelizacja usuwa również z ustawy o VAT regulację zabraniającą odliczenia podatku VAT z faktury wystawionej przez podmiot nieuprawniony do wystawiania faktur. Umożliwi to łatwiejsze odliczenie podatku w przypadku, gdy fakturę wystawi podmiot niezarejestrowany do celów podatku VAT.

Jakkolwiek nowelizacja dotyka wielu obszarów funkcjonowania przepisów w VAT, w praktyce nie będzie ona oznaczać rewolucji. Znaczna ich część ma charakter czysto techniczny i nie wpłynie na bieżącą działalność większości podatników. Część zmian, takich jak np. usystematyzowanie pojęć dotyczących siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, czy usunięcie zakazu odliczania podatku VAT z faktur wystawionych przez podmiot, który nie dopełnił obowiązku rejestracji, uprości procedury związane z odprowadzaniem tego podatku.

Mikołaj Ratajczak
Doradca podatkowy w TPA Horwath